DSC00198

FIMCWICWie I I IP.-IKA P>VC)IUAWĄŁITYC/WA

102

20 psychika wskrzesza traumatyczne zdarzenia, aby przeżyć >s po. nownlo — Jednak tym razom Inaczej. Powtarzanie scen traumatycznych traktowane Jest w pierwszych częściach pracy nie tyle loko czysta ekspresja popędu śmierci, co wialnie Jako wysiłek umysłu cfo -przeżycia" zdarzert w Inny sposób. Jedna z hipotez stawianych przez Freuda mówi. la usiłujemy sytuacjo retroaktywnie napełnić lokiem - lokiem Jako pewna formą gotowości - choć z początku lok nie by* w tej sytuacji obecny. Mówiąc Inaczej, staramy się retroaktywnie zmienić sposób, w Jaki doświadczyliśmy sytuacji przyjmując w stosunku do niej odpowiedni dystans. I właśnie lęk, dystans tan nam zapewnie.

Teorio to (podobnie Jak teorio -wiązania" przedstawioną w tej samej pracy) Fraud zdaje się pod koniec pracy porzucać, lecz Jest ona bliska Jago koncepcji formowania się symptomów w oparciu o naznaczenie wsteczne. Koncepcja ta mówi. że Jedno zdarzenie może retroaktywnie stać sio traumatycznym (I doprowadzić do powstania symptomów) w efekcie zdarzenia późniejszego.⁹¹ Być może psychika spontanicznie usiłuje dokonać czegoś wręcz przeciwnego: retroaktywnie zniweczyć potworne skutki traumatycznego zderzenia.

Niezależnie od rozstrzygnięcia tej teoretycznej zagwoslki, porzucona przez Freuda koncepcja z roku 1920 może nam służyć jako analogia tego. co proponuje nam Lacan. Nieustannie doprowadzając do spotkania analiz anta z pragnieniem Innego - pragnieniem. które pozostawiło po sobie uwiązanie — analityk ma nadzieje na retroaktywne wprowadzenie pewnego dystansu. Czasem, rzecz Jasna, proces ten może wywoływać lęk. lecz - opierając się na wielu relacjach - Jest to działanie skuteczne.¹² Co więcej, wie-lu analityków twierdzi, że jest to jedyne skuteczne podejście, jeśli chcemy wyjść poza - Jak określił to Freud - -skałę' kastracji.»»

m

Kastracja a Fantazmat Pierwotny

Ciego motyk nloclmi'czoło.,

wiity, loiiośwlmlo^llimjinaimrjoulsmoinno,p, pomMo bykostrocJoslutylB lunom,

-mcm tu, 926/323

W kamskiej koncepcji fantazmatu pimtnepo marle są pm aspekty teoriiFreuda Pi&męnznlchjestpodkreślanie.przc'' dążenia seksualnego',Jako źtódta nerwicy (patrz: tozdzial 8),^ dru^ g/ifj - utrata przyjemności seksualnej akcentowana przez Freuda w nieco późniejszym okresie, W trakcie, edukacji' dziecka rodzice ęnagają wielu poświęcett: natychmiastowa gratyfikaya potrzeby jedzenia I wydalania Jest zabroniona lub karana, a do zachować au-toerotycznych dziecko Jest stopniowo zniechęcane issanie kciuka, z początku tolerowane, Jest koniec koków niemile widziane k wręcz karane; publiczne dotykanie własnych genitaliów - choódo-zwolone w okresie niemowlęcym - zabronione jest dzieciom w wieku szkolnym, itp.). To właśnie tę utratę gratyfikacji- czy to autoero tycznej, czy tei alloerotycznej (angażującej drugą osobę, taką! matka) - Lacan określa terminem .kastracja',

W pewnym sensie, utrata jest dziecku narzucona, ale dziew - w związku z domaganiami rodziców - przyjmuje również okre o ną pozycję odnośnie tej utraty. Niektóre dzieci kontynuują ssanie kciuka i/lub dotykają na osobności swoje genitalia na przekót maganlom rodziców, Dzieci te odmawiają całkowitej rezygnacj z satysfakcji. Inne dzieci całkowicie z niej rezygnują I czynią 1 wielu różnych powodów, Mogą tak zrobló - jak mówi Freud' wodu bardzo wyraźnej groźby kastracji wyrażonej przez rodzic *

(wielu moich analizantów przekonało mnie, źe takie groźby s wciąż obecne w dzisiejszych czasach, głównie w rodzlnachzkm niższej). Taka sytuacja może mieó miejsce w przypadku chłopcem obawiających się o stalą utratę przyjemigUoznaó pochodzący#¹ z genitaliów (chłopcy rezygnują z ptzyjejffcl Mtoe strachu przed utratą wszelkiej przyjemnWgęniidlrw wodem zrezygnowania z satysfakcji mole byó strach prże miłości I szacunku swoich rodziców,