DSC00236 (7)

Zmiany związane z wiekiem

upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego

zmniejszenie całkowitej objętości płynów ustrojowych oraz stężenia białek w osoczu i hemoglobiny

zmniejszenie przesączania kłębuszkowego*

upośledzenie metabolizmu leków w wątrobie przez układ enzymatyczny zależny od cytochromu P45G

zmniejszenie wewnątrzkomórkowego katabolizmu leków*

Zastosowanie: rak nerki; w trakcie badań stosowanie w leczeniu szpiczaka plazmocytowego i chłoniaków nie-ziarniczych oraz AIDS. W badaniach klinicznych uzyskano obiecujące wyniki w leczeniu podtrzymującym po chemioterapii wtórnych białaczek ostrych, zespołów mielodysplastycznych, a także po auto-HCT jako terapia eliminująca resztkową populację komórek nowotworowych. Nie ma jednak ustalonych zaleceń dotyczących takiego leczenia.

Działania niepożądane: najpoważniejsze to zespół przesiąkania włośniczek (<capillary leak syndrome), spowodowany prawdopodobnie uszkodzeniem śródbłonka przez cytokiny (np. TNF-a) uwolnione pod wpływem IL-2. Przenikanie osocza do przestrzeni pozanaczyniowej z równoczesnym zmniejszeniem oporu naczyniowego prowadzi do hipotensji, niedokrwienia narządów i obrzęków. Obserwowano zawał serca, zaburzenia rytmu, niewydolność oddechową, martwicę jelit, krwawienia z przewodu pokarmowego, zaburzenia świadomości, zespoły psychotyczne, skąpomocz, upośledzenie czynności wątroby. W razie wystąpienia pierwszych objawów zespołu przesiąkania zaleca się podanie dopaminy 1—5 mg/kg/min zanim obniży się ciśnienie tętnicze. Ponadto występują objawy zespołu rzekomogrypowego, nudności, wymioty, biegunka, wzrost aktywności aminotransferaz w surowicy. Toksyczność aldesleukiny zmniejszają glikokorty-kosteroidy.

5. Specyfika leczenia chorych w wieku podeszłym

W krajach rozwiniętych >50% wszystkich nowotworów złośliwych występuje u osób >65. rż. W tej grupie wiekowej leczenie przeciwnowotworowe często nie jest optymalne z powodu ograniczeń w dostępie do diagnostyki i terapii oraz niedostatecznych danych z badań klinicznych, na podstawie których można by ustalić zasady postępowania. Ponadto u chorych w podeszłym wieku niepożądane następstwa leczenia nowotworów są częstsze i bardziej nasilone z powodu współwystępujących chorób oraz związanych z wiekiem zmian fizjologicznych wpływających na procesy wchłaniania, dystrybucji i metabolizmu leków, a w konsekwencji na ich skuteczność i toksyczność (tab. X.E.5-1).

Bezpieczeństwo i skuteczność leczenia przeciw nowotworowego zależy od wieku biologicznego, nie metrykalnego. Leczenie należy poprzedzić kompleksową oceną chorego, z uwzględnieniem stopnia samodzielności, funkcji poznawczych, stanu odżywienia, chorób towarzyszących i ich leczenia (polipragmazja, potencjalne interakcje, działania niepożądane). Rozpatrując zagrożenia i korzyści z leczenia, należy wziąć pod uwagę przewidywany czas przeżycia, rezerwy czynnościowe organizmu oraz ryzyko wystąpienia powikłań.

Podstawową zasadą leczenia onkologicznego chorych w wieku podeszłym jest wybór nąjlepiej tolerowanej meto-

Tabela X.E.5-1. Zmiany związane ze starzeniem się ustrofi wpływające na parametry farmakokinetyce i farmakodynamiczne leków przeciwno* o rowydi

Następstwa farmakokiaetyczne i farmakodynamiczne

zmniejszenie skuteczności teków afldujd doustnych pochodnych fuoropiryndj>n antymetaboktow, etopozydu

zmniejszenie objętości dystrybucyjnej. potencjalne zwiększenie toksyczności taksoidów, antracykl i n i pochodnych podofilotoksyny

upośledzenie wydałania przez nerki leków (metotreksat. karbopłatynal fabid metabolitów (antracytliny, arabirozya cytozyny), co sprzyja nasileniu działań niepożądanych

potencjalne nasilenie toksyczności lefaM alkilujących (cytlofosfaraid, rtostamid) ) oraz antymetaboHtów (ftuorouracyt. gemcytabma, arabmozyd cytozyny)

gorsza tolerancja leczenia, opoawne nieprawidłowe procesy naprawy ONA 1 w tkankach zdrowych

* U chorych w podeszłym wieku dawki leków należy ustalać używając «oa Calverta (karbopłatynal lub Ktnzella i Dom (inne leki). ^b dotyczy pochodnych fluoropirymidyny

dy (operacja o możliwie małym zakresie, trójwyrre we planowanie radioterapii, brachyterapia. napromie ® nie ograniczonej objętości oraz z intensywną modu'. wiązki, cytostatyki o niewielkim ryzyku toksyez&i-j® Metodą z wyboru w przypadku nowotworów homr ..j® rażliwych jest hormonoterapia. a chemioterapię rozważać jedynie u chorych na nowotwory bez ekspre^H receptorów hormonalnych oraz w przypadku niepowod^H nia hormonoterapii albo obecności nasilonych objawów®

Farmakokinetyka leków przeciwnowotworowych je^H częściowo nieprzewidywalna, stąd konieczność mody^H kowania dawek w zależności od stopnia nasilenia dzid® łań niepożądanych. Do najczęstszych powikłań obseroj^H wanych u chorych w podeszłym wieku należą: neuuopd® nia i zakażenia, zapalenie błony śluzowej, kardiomiopatu|® polineuropat ia i niedokrwistość. U chorych w podeszłym® wieku można rozważać stosowanie leków ukierunkował® nych molekularnie, chociaż niektóre działania niepożąd^H ne obserwuje się w tej grupie częściej, np. powikłania ka^H dioiogiczne po zastosowaniu trastuzumabu lub koaguk^H patie i powikłania ze strony przewodu pokarmowego on^H zespół zmęczenia i białkomocz u otrzymujących bewacy^H zumab.

Niekorzystny wpływ uboczny leków przeciwnow^H tworowyph na jakość życia i samodzielne funkcjonowt^H nie chorych w wieku podeszłym uzasadnia prowadzę-® nie intensywnego leczenia wspomagającego. Dotyczy® to szczególnie takich powikłań, jak neutropenia (rozdz® VI.I), niedokrwistość, zapalenie błony śluzowej (rozdz*® X.E.6.5) lub powikłania sercowo-naczyniowe (talect^fl zastępowanie doksorubicyny antracykliną o mniejszej® kardiotoksyczności).