DSC00564 (3)

XXX

przenosił drżenia w czasy barbarzyńskie, w których ludność dzieliła się na rasy”. Polska przeciwnie, powinna stać się „węzłem wiecznego sojuszu między Wschodem a Zachodem Europy" Wspólność słowiańska miała prowadzić Polskę od sprawy narodowej do przymierza ludów.

Ujemne światło na posiać Dar a sza rzuca sprawa periodyku pi ..Praca". W okresie działalności Centralizacji Londyńskiej iirltmim, czołowy działacz T. I), P,, projektował wydawanie w Polsce pisma o charakterze i > a u kowo-p ubl icystyczńym, na łamach którego miały być rozlizi(sane teorio francuskich socjalistów utopijnych. Darasz odmówił współpracy w piśmie „Praco wyrażając obawę, żc problematyka społeczna odsunie Polaków od spraw politycznych, narodowych, że wprowadzi nowe jeszcze elementy do narastającej w kraju walki klasowej.

W t r niedociągnięć ideologicznych Darasza wypływało z feudalnego tła stosunków, wśród których kształtowały się jego życie i poglądy. W zestawieniu jednak z otaczającym Darasza środowiskiem emigrancknn wyraźnie zaznacza się postępowość zapatrywań chłopskiego inteligenta-rewolucjonisty.

Na tym można by zakończyć przegląd i charakterystykę działalności Darasza. Radykalne, jak na owe czasy, poglądy jego raziły wielu współczesnych i wywoływały nawet polemikę w prasie. Tak np. „Dziennik Narodowy” ostro skrytykował stanowisko Darasza w sprawie Kościoła uwidocznione w pracy pi. Mickiewicz. Byli tacy, którzy porównywali go z Szelą, Ro-bespierrem. Darasz niewiele przejmował się atakami. ..Cieszy nas — mówił o T. D. P. — ilekroć razy [...] nazwą nas jakobinami {, j Było to zaskarżenie rzucone nie na jedno stronnictwo, lecz na cały naród, na niewykoiżenione republikańskie uczucia, na krew, co w żyłach nuszych płynie l,.,| Jeżeli więc przez głupotę lub niechęć przeciwnicy naszych usiłowań powtarzają ten okrzyk, okrzyk ten dumą 1 nadzieją narodową fuksze serca pod-