slanowanie2

SYSTEMATYKA

Krążkopławy, których znamy około 200 gatunków, dzieli się na 5 rzędów: Semaestomeae, kostkowce — Cubouiedusae, Rhizostomeae, Stauro-medusae, koronowce — Coronatae, przy czym bierze się pod uwagę głównie budowę meduz (ryc. 31).

Rząd: Semaestomeae Synonim: Lobomedusae

Meduzy wolnopływające, o kształtach talerzowatych. Manubrium wyciągnięte w 4 płaty gębowe. Polipy drobne, osiadłe. Większość gatunków wykazuje regularną przemianę pokoleń.

Ryc. 31. Scyfomeduzy. Rządy: A — Stauromedusae, B — Coronatae, C — Cubo-medusae

Chełbia modra — Aurelia aurita, o ciele przejrzystym, z różowo zabarwionymi gonadami, pojawia się masowo w Bałtyku. Na brzegu tarczy występują liczne ramiona bez parzawek. U postaci dojrzałych kieszenie żołądkowe i kanał okrężny zredukowane.

Meduza festonowa — Cyanea capillata osiąga w Atlantyku do 2 metrów średnicy, w Bałtyku tylko kilka centymetrów. Silnie parzy.

Stygiomedusa fabulos a jest .gatunkiem głębinowym, schodzi do 3000 m pod poziom morza. Średnica około 40 cm; brak czu.łków. Meduzy pączkują na silnie uwstecznionych polipach, rozwijających się z jaj w ciele meduzy macierzystej. Jest to przykład specyficznej opieki nad potomstwem.

Rząd: Kostkowce — Cubomedusae

Występują tylko meduzy, mają ciało uformowane w kształcie kostki (ryc. 31). Silnie parzą, są najbardziej niebezpieczne w całym typie.

Charybdea marsupialis występuje w Morzu Śródziemnym, ma kształt regularnej kostki.

Rząd: Rhizostcnneae

Tylko meduzy. W stanie dojrzałym nie posiadają otworu gębowej t W trakcie rozwoju zrastają się płaty gębowe, w nich przebijaj,ą •hę ^{1,11 1} ne otworki, przez który wciągany jest mikroskopijny plankton.

Meduza kanalikowa — Rhizostoma ( = Pilema) pulmo wy:;I«;| >*11» w Morzu Północnym i Śródziemnym. Średnica ciała dochodzi do III) mm Pojawią się masowo.

Rząd: Stauromedusae

Osiadłe meduzy, polipokształtne. Drobne. Występują w zimnych Mirzach. Planula rozwija się od razu w meduzę.

Rząd: Koronowce — Coronatae

Tylko meduzy, z bruzdą okrężną na brzegu tarczy. Większo.^ gli binowa. Morze Śródziemne, oceany.

Gromada: Koralowce — Anthozoa ^

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA

Koralowce mają. tylko..postać.polipa (ryc. 32). Są bez .wyjątku wu rzętami morskimi, żyjącymi przeważnie w wodach ciepłych, ale wy lę pują także w wodach arktycznych i antarktycznych. W Bałtyku :;j»<>i ,i ,

się je tylko w strefie zachodniej. Połowa liczby gatunków jest .........Inn

połowa kolonijna. Ogromna większość prowadzi przydenny tryli >.y«ln uczepiona stałego podłoża lub przedmiotów podwodnych, prawdziwymi wyjątkami są formy planktonowe. Żyją przeważnie w strefach |n brzeżnych, na niewielkich głębokościach, jednak znane są formy ■•< I" dzące do głębokości 1000 m poniżej poziomu morza. Wiele gatuulm występuje masowo, a ze szkieletów form występujących w strefach In-pikalnych tworzą się rafy i wyspy wpływające na kształtowanie si«; im by powierzchni Ziemi. Ze względu na masowe występowanie n > • i • ogromne znaczenie ekologiczne.

Rafy reprezentują krańcowo złożone biotopy, w których zacieni* i wszystkie rodzaje współżycia. Koralowce są gospodarzami dla wielu p> sożytów, żyją w symbiozie i komensalizmie z wieloma zwierzętami, In kręgowcami i kręgowcami. Człowiekowi dostarczają wielu przeżyć « :.t« tycznych, spotyka się bowiem w ich obrębie formy o pięknych barwne h i kształtach. W krajach tropikalnych mają duże znaczenie gospodarcze Wielu ludzi z tych stref utrzymuje się dzięki poławianiu zwierząt zwią zanych z rafami koralowymi.

Pod względem morfologicznym koralowce są bardziej skomplikowane niż poprzednie gromady i ogólnie biorąc większe. Polipy samotne nmlu

liii