Rak to zwyczajowa nazwa około 200 chorób charakteryzujących się nienormalnym wzrostem komórek
Przyczyny raka można podzielić na grupy:
1) predyspozycje genetyczne (siatkówczak)
2) czynniki środowiskowe
3) łącznie grupy: 1 i 2 (pergaminowata skóra)
4) czynniki nieokreślone
Połączone grupy 2 i 3 to 60-90 % wszystkich przypadków raka
Kancerogeneza chemiczna | ||||
Związki o stwierdzonym i przypuszczalnym działaniu rakotwórczym wg atakowanych narządów (ii) | ||||
Narząd |
ZMązki o działaniu rakawórczym | |||
*rzewxl pokatmosy | ||||
— |
wane z peakv koksowniczych | |||
Szpik (bałaczkaj |
syntetyczne | |||
ma* |
cnotek wnylu | |||
Katedra CtMłnN ńnailyttiMjPW |
Kancerogeneza chemiczna | ||||
Śmiertelność lub liczba zachorowań na raka powstała w wyniku ekspozycji środowiskowej w USA | ||||
Czynnik'Powodujący |
Okres badań (rok) | |||
Tytoń |
76 (śmiertelne) | |||
Alkohol |
4-5 (śmiedelne) |
1978 | ||
Sposób odżywiania |
35 (śmiertelne) |
1977 | ||
Azbest |
szacSwpjzysz»Sci | |||
Zaniecz. atmosfery |
2 (śmiertelne) |
szac. w przyszłości | ||
• Ch.mil »n.W,c,n.|PW |
Kancerogeneza chemiczna | |||||
Umieralność na rak |
przy narażeniu zawód |
wym na związki nieorganiczne | |||
Substancje rakotwórcze |
Miejsca występowania zmian nowotworowych |
umieralności |
(lató) | ||
Związki arsenu |
ręce, stopy |
2.2 |
10-20 | ||
Zwiądó chromu |
płuca |
43 |
4-10 | ||
Związki niklu |
piuca, jamy nosowe |
5 | |||
Pyt azbestowy |
płuca |
10 |
10-20 | ||
Kitwlra Chtm, Anastycziwi |
" |
Wieloetapowy rozwój raka -koncepcja inicjacji i promocji raka
• Inicjację powoduje wzajemne oddziaływanie
związku genotoksycznego z DNA komórkowym
• Nienaprawione uszkodzenie DNA powoduje
stałą mutację komórki w formie utajonej
• Okres utajony u człowieka może wynosić 20 lat i dłużej
• Przedrakowa ekspozycja komórki na działanie promotora
przekształca ją na nieodwracalny stan uzłośliwienia
• Promocja jest procesem powolnym (dym tytoniowy)