DSC00840

Platon

STAROZYTN

;iole<

ności

inyd

/god

li 18

oletił

ypĄ

lal ipatij ląc •w

mzjo| loszlo alony a jego :zion|

najczęściej o ustalenie określonych pojęć etycznych, przy wykorzystaniu tzw. metody dialektycznej, zalicza się do nich m.in. następujące dialogi: Eutyfron - o pobożności, Laches - o męstwie, Charmides - o rozwadze, I ks. Państwa - o sprawiedliwości, Protagoras - o cnocie, Gorgiasz - o retoryce, Obrona Sokratesa - mowa obrończa Sokratesa przed sądem, Kriton - o posłuszeństwie względem prawa, łon - o poezji, Lyzis -o przyjaźni, Menon - rozważenie kwestii, czy cnota jest wiedzą;

2)    dialogi okresu średniego - stojące na najwyższym poziomie artystycznym, w których pojawia się nauka o ideach, zalicza się do nich m.in.: Fedon - o nieśmiertelności duszy, Uczta - o miłości, Fajdros - o pięknie i stosunku duszy do ciała, Kratylos -o jeżyku, Teajtet - o poznaniu, Parmenides - o metodzie dialektycznej, ks. II-X Państwa - o doskonałym państwie;

3)    dialogi późnego okresu - w których pojawia się zmodyfikowana nauka o ideach, należą do nich m.in.: Sofista - o bycie oraz definicja sofisty, Polityk - definicja polityka, Fileb - o dobrach, Tlmajos - opis stworzenia świata, Kritiasz, Prawa - o doskonałym państwie, Listy.

Dialogi platońskie, chociaż są dziełami filozoficznymi, odznaczają się także wysokimi walorami literackimi, czy wręcz poetyckimi. Platon często posługuje się metaforami, porównaniami, symbolami i alegoriami; nierzadko powołuje się na mity. Bardzo często głównym bohaterem dialogów jest Sokrates, jednocześnie wyraziciel poglądów samego Platona.

CYTATY

„Myśleć to co prawdzl czuć to co piękne i ko co dobre - w tym cel rozumnego żyda".

Jak Platon postrzegał relację między prawdą, pięknem i dobrem? Na czym polegał ideał kalokagatii?

vianu aniach ta jak| ^wołalj , tzwl elskiejj Z maił

.lowałj iczy 35 jczęśrid Dgicznęj

okrate* w nicft

Poglądy

Zagadnienia metafizyczne - teoria idei

W swoich rozważaniach filozoficznych Platon podążał wytyczonymi przez Sokratesa ścieżkami. Sokrates pytał o to, czym jest dobro, cnota, dusza, starał się ustalić, co tak naprawdę ludzie rozumieją pod tymi pojęciami, następnie próbował stworzyć ich definicje.

Platon wyszedł poza kwestie etyczne i zajął się także zagadnieniami metafizycznymi, pytał o wszelkie inne pojęcia, czyli nazwy tego wszystkiego, co istnieje. Wydawało się to o tyle ważne, że przecież człowiek poznaje świat nie inaczej, jak właśnie za pomocą niepoliczalnej właściwie liczby różnorodnych pojęć. Ale tu właśnie pojawiał się problem: czym są tak naprawdę pojęcia? Na przykład używamy pojęcia „piękno" i mówimy, że coś jest piękne: rzeźba, obraz, utwór muzyczny, pejzaż, ludzka twarz. Jakaś rzecz jest piękna, ale przecież może to piękno utracić: dzieło sztuki może ulec zniszczeniu, pejzaż dewastacji, uroda przeminąć z wiekiem. Platon doszedł do przekonania, że oprócz zwykłych, przemijających rzeczy istnieją także byty niezmienne, niematerialne i wieczne, których nie można poznać w sposób bezpośredni, i to do nich, a nie do rzeczy odnoszą się pojęcia. Byty będące przedmiotem pojęć ogólnych nazywał ideami. A zatem na rzeczywistość jako całość w istocie składały się dwa osobne