DSC01945 (2)

4. Zależności lekowe i narkomanie

■ <xW\

iny

nyczyn* Jy

nów bioiOj nbolizmie

p4ce| inizmu n_a

Tab. 4.1. Związki wywołujące uzależnienia
Rodzaj działania	Związek (lak) uzależniający	Potencjał uzależniający
związki psychostymulujące	kokaina amfetamina nikotyna	bardzo silna zależność psychiczna silna zależność psychiczna silna zależność psychiczna, słaba? fizyczna
związki działające depresyjnie na oun	barbiturany i Inne leki nasenne alkohol etylowy inhalanty	silna zależność psychiczno-fizyczna silna zależność psychiczno-fizyczna silna zależność psychiczna
leki anksjolityczne	benzodiazepiny	umiarkowana zależność psychiczno-fizyczna
związki psychozomimetyczne	LSD meskalina fencyklidyna kannabinoidy	słaba zależność psychiczno-fizyczna słaba zależność psychiczno-fizyczna umiarkowana zależność psychiczno-fizyczna słaba zależność psychiczno-fizyczna

lodków o! pfcie podf, 84 *>yć st| sinego, sijjjj trzed probjj mi. Nadu^ Izieży, by^ środowisk em przecie u Przyczyn rzystosotą więc do po. a się wide ch, psychy pływ i znj. zależności że być bar

: zależność ego pity ch leczni-ch narko irej czyfc ch się 01

ipy leków używanie tości. iści: psy-

emy mó-hodzi do waniele-»ię głów-okojenie ie, które i środki)

y wywfr j stall) r uzależ

niających, np. LSD, może być na nowo wywołana długo po zaprzestaniu jego używania.

Zależność psychiczną wywołują wszystkie nadużywane leki o działaniu odurzającym, wywołujące euforię, chociaż istnieją również środki o silnych właściwościach uzależniających, które przynoszą znikome wrażenia „pozytywne”, do takich należy chociażby nikotyna.

Zależność psychiczna bardzo szybko rozwija się po kokainie czy alkoholu i można ją określić jako natrętny i niekontrolowany przymus zażywania środka w celu poprawy samopoczucia.

O zależności fizycznej mówimy wówczas, gdy stałe przyjmowanie środka staje się niezbędne do zachowania pozornych objawów zdrowia.

Nie wszystkie substancje o działaniu uzależniającym wywołują zależność fizyczną. Szybkość, z jaką się ona rozwija zależy przede wszystkim od właściwości środka, od wielkości przyjmowanych dawek, częstotliwości ich stosowania, drogi podania (opioidy zdecydowanie szybciej wywołują zależność fizyczną jeśli są stosowane paren-teralnie). Na szybkość rozwoju zależności fizycznej istotny wpływ ma także rozwój tolerancji na działanie euforyzujące związku.

Tak więc zależność fizyczna to stan, w którym w konsekwencji długotrwałego stosowania związku o działaniu odurzającym wytworzone zostają zmiany adaptacyjne w organizmie.

Jeśli zmiany adaptacyjne powstałe w wyniku stosowania związku uzależniającego nie są kompensowane dalszym jego stosowaniem, występuje zespół abstynencji.

Zespoły abstynencji są bardzo nieprzyjemne dla pacjenta, dlatego też osoba uzależniona fizycznie poszukuje substancji, która uzależnienie wywołała nie tylko dla płynącej z jej zastosowania przyjemności, ale i dla uniknięcia nieprzyjemnych, czy wręcz groźnych dla życia objawów zespołu abstynencji. Zespół ten może wystąpić nie tylko po odstawieniu środka, który uzależnienie wywołał, ale także po zmniejszeniu jego dawkowania.

Objawy zespołu abstynencji oraz ich intensywność zależą m.in. od:

* środka, który uzależnienie wywołał,

• czasu jego stosowania,

• wielkości przyjmowanych dawek,

* drogi stosowania.

W zespole abstynencji dominują objawy pobudzenia nerwowego, a w zespołach powikłanych, które stanowią zagrożenie życia występują także napady drgawek kloniczno--tonicznych. Szczególnie ciężkie objawy abstynencyjne występują u osób uzależnionych po podaniu im związku antagonistycz-nego (np. osobie uzależnionej od morfiny — naloksonu).

Jak już wspominano, na szybkość powstawania uzależnienia istotny wpływ ma rozwój tolerancji. Należy jednak podkreślić, że tolerancja nie rozwija się w jednakowym tempie i w jednakowym stopniu na wszyst-