Rozwój religii greckiej oraz świat bogów greckich wg. "Mitologii" J. Parandowskiego.









Kategoria:
Polski


Zakres:
Antyk i Biblia


Tytuł:
Rozwój religii greckiej oraz świat bogów greckich wg. "Mitologii" J. Parandowskiego.


Dodano:
1999.08.18









Mitologia jest zbiorem baśni o bogach i bohaterach. Fetyszyzm jest najstarszą formą religii greckiej polegającą na oddawaniu czci przedmiotom martwym. Inną formą religii był antropomorfizm czyli wyobrażenie bogów na wzór ludzi.

Świat bogów greckich.

Bogowie olimpijscy:

Afrodyta - bogini miłości i piękności; córka Zeusa i Dione; zrodzona z fal morskich; żona Hefajstosa

Apollo - bóg wyroczni i wróżb, patron wieszczów, poetów, opiekun muz; syn Zeusa i Latony

Ares - bóg wojny; syn Zeusa i Hery; kłótliwy i brutalny, niemiły bogom i ludziom; symbol - miecz

Artemida - bogini łowów i lasów, płodności i śmierci

Atena - bogini mądrości, sztuki, nauki; córka Zeusa, wyskoczyła z jego głowy w pełnej zbroi

Erato - muza pieśni miłosnej

Euterpe - muza liryki

Hefajstos - bóg ognia i kunsztu kowalskiego; syn Zeusa i Hery; mąż Afrodyty

Hera - żona Zeusa; bogini małżeństwa i wierności małżeńskiej

Hermes - posłaniec bogów, bóg złodziei i kupców; bóstwo płodności; syn Zeusa i Mai

Kalliope - muza pieśni bohaterskiej

Klio - muza historii

Melpomene - muza tragedii

Muzy - opiekunki poezji, tańca, sztuki i nauki:

Polihymnia - muza hymnów i pieśni pobożnych

Taleja - muza komedii

Terpsychora - muza tańca

Urania - muza gwiaździarstwa

Zeus - najwyższy bóg, pan nieba, błyskawic i piorunów; symbol - piorun

Bogowie światła i powietrza:

Helios - bóg Słońca; źródło światła i życia

Iris - bogini tęczy; posłanka bogów do ludzi

Selene - bogini Księżyca

Bogowie wiatrów:

Boreasz - wiatr północny

Euros - wiatr wschodni

Notos - wiatr południowy

Zefir - wiatr zachodni

Bogowie ziemscy:

Asklepios (Eskulap) - bóg sztuki lekarskiej

Demeter - bogini życia, urodzaju, patronka rolników

Dionizos - bóg ekstazy i wina

Persefona - bogini śmierci

Westa - bogini-opiekunka ogniska domowego

Bogowie morza:

nereidy

Posejdon

Proteusz

Tetyda - matka Achillesa

Bogowie świata podziemnego:

Erynie - mścicielki wszeliej nieprawości, a zwłaszcza przelanej krwi

Hades - bóg świata zmarłych, surowy i bezlitosny bóg świata

Bóstwa doli i spraw ludzkich:

Eirene - bogini pokoju

Fortuna - bogini szczęścia

Hymen - opiekun młodych małżeństw, bóstwo weselne

Hypnos - opiekun snu

Mojry bóstwa losu, ludzkiego życia; Lachesis, Kloto, Atropos

Nike - skrzydlata bogini zwycięstwa

Tanatos - bóg śmierci

Temida - bogini sprawiedliwości

Bogowie i ludzie - wzajemne relacje między nimi.

W "Mitologii" Jana Parandowskiego (Jan Parandowski (ur. 1895) - prozaik, eseista, tłumacz. Miłośnik i znawca starożytnej kultury grecko - rzymskiej. Utwory: "Mitologia", "Dysk olimpijski", zbiory "Trzy znaki Zodiaku","Godzina śródziemnomorska", przekłady m.in. "Odyseja" Homera.)

Początkowo mieszkańcy starożytnej Grecji wyznawali fetyszyzm. Była to najstarsza forma religii, polegająca na oddawaniu czci przedmiotom martwym: głazom, ogromnym drzewom, nie ociosanym palom i meteorytom, które spadając z nieba były czymś niezwykłym i niepojętym. Następny etap rozwoju religii greckiej stanowił antropomorfizm, a więc bogowie przybierali postacie ludzkie. Byli jednak niezwykle piękni i przerastali urodą najpiękniejszych ludzi. Zdarzały się oczywiście wyjątki. Przykładem tego był Hefajstos, kaleki bóg ognia i kunsztu kowalskiego.

Kto uważa, że bogowie greccy, podobnie jak Bóg chrześcijański, są dobrzy, łaskawi i mądrzy, ten jest w błędzie, ponieważ społeczność niebiańska dzieliła się na klasy wyższe i niższe, a w każdej z nich toczyła się walka o władzę. Stosowane były rozmaite podstępy, zawiązywały się spiski i tak bez końca.

Jeżeli chodzi o stosunki między bogami i ludźmi, to były one rozmaite. Prawie każda wioska i miasto miało swoje główne bóstwo, któremu składało szczególną cześć pomijając ważniejsze i mocniejsze. Okoliczność taka sprzyjała sporom między bogami, które w istocie uderzały w ludzi. Na wioski sprowadzano choroby, kataklizmy i głód. Niekiedy sami bogowie przybierali postać zwierząt i porywali lub zabijali ludzi. Byli oczywiście i tacy, którzy pomagali zabłąkanym podróżnym w odnalezieniu drogi. Należał do nich Hermes - opiekun złodziei i kupców.

Najmniej czczonymi bogami byli władcy piekieł i podziemia, od których zależał los człowieka po śmierci. Byli nimi Hades i Tanatos. Najwięcej ludzkość zawdzięczała Atenie, ponieważ uczyła ona ludzi różnych rzemiosł i kształciła w naukach. Inną cenioną boginią była Demeter - bogini życia, urodzaju, która była patronką rolników, Eskulap pomagający przezwyciężać choroby, Westa - opieunka ogniska domowego oraz Afrodyta, która uszczęśliwiała ludzi dając im miłość.

Niektóre z bóstw towarzyszyły człowiekowi w czasie zabaw i uczt. Był wśród nich Dionizos - bóg życia i winnej latorośli, uwielbiający nad wszystko rozrywki i wino. Poza nim należały do nich muzy: Euterpe zajmująca się liryką, Taleja - komedią, Melpomene - tragedią, Terpsychora - tańcem i Erato - muza pieśni miłosnej. Czasami ludzie byli zapraszani na uczty olimpijskie, gdzie rozkoszowali się ambrozją dającą wieczną młodość oraz innymi niebiańskimi potrawami. Zdarzało się, że do ich uszu trafiały sprawy poufne, które nie powinny wyjść poza bramy Olimpu, a więc bywalcy tych uczt obiecywali nic nie powtarzać po powrocie do domu. W przeciwnym razie czekała ich okrutna kara. Jednak nie każdy miał tak silną wolę, aby powstrzymać się od plotkowania. Przykładem na to może być król Syzyf, który przez całą wieczność musi wtaczać na stromą górę olbrzymi głaz wyślizgujący mu się z rąk tuż przed wierzchołkiem. Niezwykłym faktem było to, iż bogowie olimpijscy udawali się na ziemię, aby tam zaznać rozkoszy ze śmiertelnymi kobietami. Ze związków takich rodzili się zwykle rośli, potężni i przerastający siłą zwykłych ludzi osobnicy. Umierali jednak młodo uśmierceni przez zazdrosne żony bogów. Jednym z nich był Herakles, syn Zeusa i królowej Alkmeny, ale udało mu się z pomocą innych bogów uniknąć śmierci z ręki Hery, żony władcy Olimpu. Jednak całe jego życie składało się z trosk, ciężkiej pracy i walki, aby w końcu po śmierci mógł stać się bywalcem świętej góry.

Tak oto przedstawiały się stosunki między starożytnymi Grekami i ich bogami, którzy w rzeczywistości nie byli wzorami dobroci i szlachetności.



Autor: Nieznany