Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
1
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
Poziom rozszerzony
Punktacja
Odpowiedzi Uwagi
za
za czynność
zadanie
 za prawidłowe uzupełnienie tabeli:
1.1 za poprawne
uzupełnienie
Zapis ogólny konfiguracji Symbol bloku Wzór ogólny
Nazwa grupy
3 wierszy  2 pkt
elektronów walencyjnych energetycznego tlenku
2 wierszy  1 pkt
1 ns1 litowce s X O
2
2
za 1 wiersz
 0 pkt
(n  1)d3 ns2 wanadowce d X O
2 5
ns2 np2 węglowce p XO
2
2.1 1
 za napisanie wzoru i określenie rodzaju wiązania:
2 1
wzór: CaCl rodzaj wiązania: jonowe
2
Uczeń otrzymuje punkt
3.1 1
za zapis:
Cl Cl
Cl Cl
 za poprawny wzór elektronowy: lub
B B
B B
3 2
 za podanie, w którym rozpuszczalniku chlor się lepiej rozpuszcza i odniesienie tej
3.2 1
właściwości do budowy cząsteczki Cl :
2
Chlor lepiej rozpuszcza siÄ™ w rozpuszczalniku niepolarnym. CzÄ…steczka Cl
2
zawiera wiÄ…zanie kowalencyjne (ma budowÄ™ niepolarnÄ…).
4.1 1
235
4  za prawidÅ‚owe równanie przemiany: U + 1n 140La + 94Br + 2 · 1n
1
92 0 57 35 0
Dokument pobrany przez:
Zadanie
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
2
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
 za prawidłowe wypełnienie całej tabeli: 5.1 1
Zdanie P/F
1. Spośród powyższych izotopów największą trwałość wykazuje izotop A. F
5 1
2. Czas połowicznego rozpadu dla izotopu C wynosi dwa lata. P
3. Po pięciu latach najwięcej rozpadnie się izotopu B. F
a) za poprawne uzupełnienie zdań: 6.1 1
Przedstawione na rysunku I nakładanie się orbitali atomowych 2p / 2p / 2p atomów
x y z
tlenu z orbitalami zhybrydyzowanymi atomu węgla prowadzi do powstania wiązań
typu à / Ą.
Na rysunku II przedstawiono sposób tworzenia wiÄ…zaÅ„ typu à / Ä„, które powstajÄ… w wy-
6 2
niku czołowego / bocznego nakładania się orbitali atomowych 2p / 2p / 2p atomów
x y z
tlenu z orbitalami atomowymi / zhybrydyzowanymi atomu węgla.
b) za poprawne uzupełnienie zdań: 6.2 1
Atom węgla w cząsteczce tlenku węgla(IV) wykazuje hybrydyzację sp / sp2 / sp3. Czą-
steczka CO ma budowę liniową / kątową / płaską / przestrzenną.
2
lub inne poprawne uza-
a) za podanie prawidłowej odpowiedzi i poprawne uzasadnienie: 7.1 1
sadnienie odnoszÄ…ce siÄ™
Po podniesieniu temperatury układu wartość K zmaleje.
do reguły przekory
Uzasadnienie: Podwyższenie temperatury układu (dla procesów egzoenerge-
tycznych) zgodnie z regułą przekory powoduje przesunięcie stanu równowagi
7 2
reakcji w lewo (w stronę tworzenia substratów)  wartość K maleje.
b) za podanie prawidłowej odpowiedzi: 7.2 1
Po zwiększeniu ciśnienia w układzie wydajność procesu wzrośnie.
8.1 1
8  za poprawny zakres temperatur: 45 80ºC lub powyżej 44ºC do 80ºC 1
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
3
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
lub inna poprawna
 za poprawnÄ… metodÄ™ 9.1 1
metoda
1
mol
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…:
1, 57
dm3
mol mol
C = 1 V =0,04dm3 nZ = 1 Å" 0,04dm3 = 0,04 mola
m
dm3 dm3
czyli nk =0,04mola
z
C Å" d
mol
p
C1 = = 2,87
M Å"100%
dm3
m
mol
9 2
C1 = 2,87 V =1dm3 n1 = 2,87 mola
dm3
0,02 dm3  0,04 mole HCl
3 dm3 - xx =6 moli
-
n2 = 6 moli  2,87 mola = 313 mola
,
313 mol mol
,
C2 = = 1, 57
2 dm3 dm3
d
 za każdy poprawnie uzupełniony wiersz tabeli: 10.1 2 x 1
Warunki Wzory związków
10 2
1. Po wprowadzeniu do wody obniża wartość pH. NO , Mn O , (NH ) SO , C H OH
2 2 7 4 2 4 6 5
2. Reaguje z mocnym kwasem oraz mocnÄ… zasadÄ…. ZnO, Al(OH)
3
Uczeń otrzymuje punkt
 za prawidłowe obserwacje w obydwóch probówkach: 11.1 2 x 1
gdy napisze, że w pro-
Probówka 1: Wydziela się brunatny gaz, powstały roztwór ma barwę niebieską.
bówce 1 powstał roztwór
11 2
Probówka 2: Wydzielają się pęcherzyki bezbarwnego gazu, powstały roztwór
o barwie zielononiebie-
jest bezbarwny.
skiej lub zielonej.
 za prawidłowe równania reakcji: 12.1 2 x 1
Probówka 1: Cu + 2NO + 4H+ = Cu2+ + 2NO + 2H O
3 2 2
12 2
Probówka 2: 2Al + 6H+ = 2Al3+ + 3H
2
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
4
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
lub inny poprawny zapis
a) za prawidłowe równania procesów redukcji i utleniania:
13.1 2 x 1
Równanie procesu redukcji: I + 2e 2I / (x 5)
2
Równanie procesu utleniania: I + 12OH 2IO + 6H O + 10e
2 3 2
13 3
b) za prawidłowy dobór współczynników stechiometrycznych:
13.2 1
6I + 12KOH = 10KI + 2KIO + 6H O
2 3 2
lub: 3I + 6KOH = 5KI + (1)KIO + 3H O
2 3 2
a) za prawidłowe równanie w formie cząsteczkowej: 14.1 1
NaHCO + HCl = NaCl + CO + H O
3 2 2
b) za określenie barwy wskaz
nika i prawidłowe równanie reakcji: 14.2 1
Barwa wskaz
nika: niebieska
Uzasadnienie: BaH + 2H O = Ba2+ + 2OH + 2H
2 2 2
lub Ba(OH) Ba2+ + 2OH
2
14 3
Lub inne poprawne
c) za prawidłowe obserwacje: Wytrącił się (brunatny) osad, który (w temperaturze 14.3 1
określenie barwy.
pokojowej) po dodaniu nadmiaru odczynnika nie rozpuszcza siÄ™.
Uczeń otrzymuje punkt
jesli napisze, że osad
po dodaniu nadmiaru
odczynnika rozpuszcza
się, tworząc roztwór
(o barwie żółtej).
lub inna poprawna
 za poprawnÄ… metodÄ™ 15.1 1
metoda
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…: 0,16 cm3 1
0,0001 mol mol
îÅ‚Ag+ Å‚Å‚
= =10 4
ðÅ‚ ûÅ‚
1dm3 dm3
I
1,6 Å"10 10 mol

r
îÅ‚Ag+ Å‚Å‚ îÅ‚Cl Å‚Å‚ îÅ‚Cl Å‚Å‚
I = Å" czyli = = =1,6 Å"10 6
15 r 2
ðÅ‚ ûÅ‚ ðÅ‚ ûÅ‚ ðÅ‚ ûÅ‚
ðÅ‚
îÅ‚Ag+ Å‚Å‚
10 4 dm3
ðÅ‚ ûÅ‚
V =1dm3 czyli n = n = 1,6 Å"10 6 mola
Cl H+
mol 1,6 Å"10 6
3
îÅ‚H+ Å‚Å‚
pH =2 => = 10 2 Vk = dm3 =1,6 Å"10 4 dm3 = 0,16 cm3
ðÅ‚H ûÅ‚
dm3 10 2
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
5
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
Jeżeli uczeń w probówce
 za prawidłowe uzupełnienie schematów:
16.1 3 x 1
nr 3 wśród odczynników
nie uwzględni H SO , to
2 4
NaNO2(aq) KOH(aq) H2SO4
otrzymuje punkt.
NaNO2(aq)
Uczeń nie traci punktów
16 3
za brak zapisu (aq).
KMnO4(aq) K2Cr2O7(aq) K2Cr2O7(aq)
1 2 3
 za poprawnÄ… metodÄ™ 17.1 1
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…: 0,281 mola 1
mol
V = 0,25 · 0,5 = 0,125
1
dm3 Å"s
Po pierwszej sekundzie ubywa 0,125 mola N O z przestrzeni reakcyjnej o objętości
2 5
1 dm3.
17 2
0,5  0,125 = 0,375 mola  pozostaje N O po 1 sekundzie
2 5
mol
V = 0,25 · 0,375 = 0,094
2
dm3 Å"s
0,375  0,094 = 0,281 mola  pozostaje N O po 2 sekundzie
2 5
lub inna poprawna
a)  za poprawnÄ… metodÄ™ 18.1 1
metoda
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…: 149,33 dm3 1
30 Å"100
mr = = 150 g
20
m = 230 g  150 g = 80 g
wody
18 3
Obliczenie łącznej objętości gazów:
18 g H O  33,6 dm3 (H i O )
2 2 2
80 g  x x = 149,33 dm3
18.2 1
b) za wybór właściwej substancji: NaNO
3
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
6
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
lub inna poprawna
 za poprawnÄ… metodÄ™ 19.1 1
metoda
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…: 0,059 V 1
0,059
E = E° + logC1 = + 0,80 V
Ag|Ag+C1
1
19 2
0,059
5
E = E° + logC2 =+ 0,80 V - 0,059 = + 0,741 V
Ag|Ag+C2
1
SEM = +0,80 V  0,741 V = 0,059 V
 za prawidłowo uzupełniony rysunek: 20.1 1
Kierunek przepływu elektronów
katoda anoda
20 1
( klucz ( )

+)
Ag Ag
elektrolityczny
+ +
C1Ag C2Ag
 za poprawny wzór i nazwę izomeru:
21.1 1
Wzór:
CH3
21 1
H3C CH3
Nazwa: 1,2,3-trimetylocyklopropan
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
7
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
22.1 2 x 1
 za prawidłowe uzupełnienie zdań:
1. Reakcja metylobenzenu z chlorem pod wpływem światła przebiega zgodnie z mecha-
nizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpływem światła
z czÄ…steczek chloru powstajÄ… wolne rodniki / czynniki nuklofilowe / czynniki elek-
trofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metylobenzenu. Wśród
organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylometan / 1-chloro-2-me-
tylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.
22 2
2. Reakcja metylobenzenu z chlorem w obecności chlorku glinu przebiega zgodnie
z mechanizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpły-
wem katalizatora z czÄ…steczek chloru powstajÄ… wolne rodniki / czynniki nuklofilowe /
czynniki elektrofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metyloben-
zenu. Wśród głównych organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylo-
metan / 1-chloro-2-metylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.
23.1 1
a) za poprawnie zapisane równanie reakcji:
ZnCl2
CH3 CH CH3 + HCl(stęż.) CH3 CH CH3 + H2O
23 2
OH Cl
23.2 1
b) za prawidłową obserwację: Zmętnienie pojawia się po kilku minutach.
Jeśli uczeń nie uwzględ-
24.1 1
 za napisanie równania reakcji:
ni stanu skupienia
1
reagentów, otrzymuje
6C +3H2(g) + O2(g) = CHOH(s)
grafit 6 5
punkt.
2
 za poprawnÄ… metodÄ™
24.2 1
24 3
 za obliczenia i wynik z jednostkÄ…:  164,52 kJ/mol lub  164,52 kJ
1
"Ho = 6 · "Ho + 3 · "Ho + ( 1) · "Ho
1 2 3
"Ho = 6 · ( 393,50) + 3 · ( 285,84) + ( 1) · ( 3054) =  164,52 kJ
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
8
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
25.1 1
a) za poprawną nazwę systematyczną oraz wzór sumaryczny odczynnika:
Nazwa ketonu: propanon Wzór odczynnika Grignarda: CH MgBr
3
25.2 2 x 1
b) za poprawnie zapisane równania dwóch etapów:
O
Równanie 1 etapu:
MgBr + CO2 = C
25 3
OMgBr
O O
Równanie 2 etapu: C + HBr = C + MgBr2
OMgBr OH
26.1 1
a) za wybór odpowiedniej probówki: 4
26.2 1
b) za wskazanie numeru probówki o szafirowym zabarwieniu: 2
lub inne poprawne okre-
26.3 1
c) za poprawnie sformułowane obserwacje: W probówce 3 nie widać zamian,
ślenie barwy
natomiast w probówce 4 pojawia się fioletowe zabarwienie.
26 5
za 5 poprawnych
d) za poprawnie uzupełnione wnioski z doświadczenia: 26.4
uzupełnień  2 pkt
Cukrem, który nie wykazywał właściwości redukujących, jest sacharoza.
4 i 3 poprawne uzu-
W probówce, która zawierała fruktozę, powstał ceglastoczerwony osad tlenku
pełnienia  1 pkt
miedzi(I), a w probówce, w której była sacharoza, otrzymano czarny osad tlenku
2, 1 lub brak po-
miedzi(II).
prawnych uzupeł-
nień  0 pkt
a) za wybór odpowiedniego kwasu i poprawne uzasadnienie:
27.1 1
CCl COOH, ponieważ ma największą wartość stałej dysocjacji.
3
b) za poprawnÄ… odpowiedz
wraz z uzasadnieniem: 27.2 1
27 2
Im więcej atomów chloru w cząsteczce kwasu etanowego, tym moc wiązania
O H w grupie karboksylowej maleje.
Dokument pobrany przez:
Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
9
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
ZamKor
 za prawidłowe uzupełnienie tabeli: 28.1 1
Zdanie P/F
1. Cząsteczka dopy wykazuje czynność optyczną. P
28 1
2. Pod wzglÄ™dem budowy czÄ…steczka dopy jest ²-aminokwasem. F
3. Pod wpływem wodnego roztworu chlorku żelaza(III) przyjmuje granato-
P
wofioletowe zabarwienie.
 za poprawne uzupełnienie równania: 29.1 1
COO COO
29 + 1
H3N C H + OH H2N C H + H2O
CH2OH CH2OH
 za prawidłowy wzór fosfolipidu: 30.1 1
O
H2C O C C17H35
OH
30 1
HC O P O
OH
H2C O C C17H35
O
Dokument pobrany przez: