ROZPOCZ
CIE
PRACY
IMP GroupCAM
Al. 29 Listopada 180
31-326 Kraków
www.gibbs.pl
ROZDZIAA
1: Wprowadzenie
POWITANIE
Przeznaczeniem tego podręcznika jest szybkie wprowadzenie u\
ytkownika do systemu GibbsCAM. Mo\
na
przeczytać go od początku do końca lub poszukiwać informacji wtedy, gdy są potrzebne. Niezale\
nie od sposobu
u\
ywania ten podręcznik mo\
e być bardzo pomocny.
Zawartość podręcznika to:
Rozdział  Wprowadzenie wyjaśnia podstawy u\
ywania programu. Mo\
e być traktowany jako szybki
przewodnik po systemie GibbsCAM.
Rozdział  Interfejs opisuje wszystkie podstawowe elementy systemu. Ten rozdział ułatwi zapoznanie się z
programem GibbsCAM 2004 i dokonanymi w nim wieloma zmianami zarówno nowym, jak i zaawansowanym
u\
ytkownikom. Będzie pomocą w zrozumieniu oprogramowania i pomo\
e znalez
ć odpowiedz
na pytanie:  Jaki
to jest program?
Rozdział zatytułowany  Praca z systemem dodaje wiele szczegółów do wiadomości zawartych w rozdziale
 Wprowadzenie .  Praca z systemem prowadzi przez proces tworzenia części od początku do końca, bez
zagłębiania się w szczegóły. Dla pełnego zrozumienia danego zagadnienia nale\
y przeczytać odpowiedni
podręcznik, gdy\
ten rozdział zawiera tylko podstawowe, ale za to bardzo przydatne informacje.
Końcowy dodatek zawiera słowniczek wielu określeń specyficznych dla programu GibbsCAM oraz u\
ycie
określeń bran\
owych. Przeglądnięcie słowniczka daje pewność, \
e rozumie się pojęcia u\
ywane w
podręczniku. Dodatek zawiera równie\
odpowiedzi na kilka najczęściej zadawanych pytań.
FORMATY TEKSTU
W tym oraz w pozostałych podręcznikach mo\
na znalez
ć kilka standardów u\
ywanych w tekście.
Tekst pisany kursywÄ…: ka\
dy tekst pisany kursywÄ… jest nawiÄ…zaniem do tekstu widzianego na monitorze, np. opis
przycisku, tekst w oknie dialogowym.
Tekst pisany innÄ… czcionkÄ…: tekst pisany innÄ… czcionkÄ… opisuje klawisz na klawiaturze lub kombinacjÄ™
klawiszy, np. Alt, Ctrl+C.
Tekst widziany na ekranie: tekst pisany mniejszą czcionką wyró\
nia to, co mo\
na zobaczyć na ekranie lub w
oknach dialogowych. Jest to czcionka domyślnie u\
ywana przez Windows®XP do wyÅ›wietlania tekstu.
Przykładowo, ten typ czcionki mo\
na zobaczyć w ćwiczeniach zawartych w podręcznikach.
Tekst pogrubiony: słowa widoczne jako pogrubione są określeniami
u\
ywanymi w programie GibbsCAM lub
nagłówkami dla opisów składników znajdujących się w programie. W
podręcznikach znajdują się rysunki, które pokazują np. listę menu, okna
dialogowe. Rysunki te pochodzą z programu i wydają się konieczne dla uzupełnienia treści zawartych w tekście.
2
KONTAKT Z FIRM
GIBBS AND ASSOCIATES
Telefon: (800) 654  9399, (805) 523  0004
Fax: (805) 523  0006
E  mail: [e-mail], [e-mail], [e-mail].
Dział Technicznego Wsparcia jest dostępny dla ka\
dego u\
ytkownika, od poniedziałku do piątku, od 5 do 17 czasu
kalifornijskiego. W trakcie kontaktu dobrze jest znać następujące informacje:
Typ komputera
System operacyjny
Częstotliwość procesora i ilość pamięci RAM
Wersja oprogramowania GibbsCAM
InformacjÄ™ o wersji oprogramowania GibbsCAM mo\
na znalez
ć wybierając polecenie About z menu Help
programu GibbsCAM.
WWW.GIBBSCAM.COM
Firma Gibbs and Associates jest stale obecna w Internecie. Strona Gibbs (www.GibbsCAM.com) zawiera
aktualności, informacje o produktach, adresy e mail, uaktualnienia programu GibbsCAM, usługę technicznego
wsparcia i wiele innych. Strona Gibbs jest stronÄ…  jednokierunkowÄ… , a to znaczy, \
e nie mo\
na nic na nią przesłać.
Aby przesłać plik do Działu Wsparcia Technicznego, nale\
y umieścić go jako załącznik w wiadomości
e mail. Ka\
dy e mail powinien zawierać nazwisko i numer telefonu osoby kontaktowej oraz krótki opis problemu.
3
ROZDZIAA
1: Pierwsze kroki
WYJ
TKOWO PROSTY
Oprogramowanie GibbsCAM jest bardzo proste w u\
yciu. Ten rozdział zawiera szybki przegląd procesu
przygotowania obróbki. Chocia\
nie ma ustalonej kolejności w postaci następujących po sobie kroków 1, 2, 3, to są
czynności, które powinny być wykonane przed innymi. Przykładowo, pracę rozpoczynamy od przygotowania lub
otwarcia pliku, a listę narzędzi nale\
y zdefiniować przed generowaniem ście\
ki narzędzia. Program pozwala
dokonywać zmian praktycznie w ka\
dej chwili, więc ka\
de zdefiniowanie np. narzędzia lub półfabrykatu mo\
e być
póz
niej modyfikowane, a zmiany są automatycznie wprowadzane do całego programu. Na kolejnych stronach
znajdują się ogólne informacje o procesie przygotowania obróbki w programie GibbsCAM.
PODSTAWOWE KROKI
1. Tworzenie lub otwieranie pliku
Pierwszą czynnością, którą nale\
y
wykonać, jest utworzenie nowego lub
otworzenie istniejącego pliku. Najczęściej jest
to robione przy u\
yciu okna dialogowego
Kontrola dokumentu, w którym znajdują się
opcje zarzÄ…dzania plikiem, ustawiania i
ustalenia wymiarów półfabrykatu oraz pole
komentarza.
Rys.1 Okno dialogowe Kontrola dokumentu dla przedmiotu toczonego
4
2. Tworzenie lub modyfikowanie modelu
Drugą czynnością, którą nale\
y wykonać, jest stworzenie modelu części lub zmodyfikowanie istniejącego
modelu, jeśli jest to konieczne. Modelować mo\
na geometrię płaską, bryły lub kombinację geometrii płaskiej i bryły.
Rys.2 Modele części: geometria płaska i bryła
3. Tworzenie operacji
Po utworzeniu modelu nale\
y określić funkcje obróbkowe dla części, czyli ustawienie dostępnych narzędzi,
zdefiniowanie procesów i utworzenie operacji. Narzędzia mo\
na stworzyć w dowolnej chwili, dopóki dany plik jest
otwarty. Procesy i Operacje mogą być tworzone po zdefiniowaniu narzędzi.
Rys.3 Narzędzia, proces
5
4. Symulacja obróbki
Po zdefiniowaniu operacji dla części, która będzie obrabiana, powinna być wykonana symulacja. Ta
czynność pozwala wizualnie sprawdzić część i upewnić się, \
e otrzymany rezultat jest taki sam, jak
oczekiwany. Wiele błędów mo\
e być wykrytych przy pomocy symulacji. Korzystniejsze i bardziej pomocne jest
uruchamianie symulacji w trakcie określania operacji obróbkowych, a nie po ich zdefiniowaniu, gdy mo\
na ju\

uruchamiać postprocesor.
Rys.4 Uruchomiony symulacja obróbki
5. Generowanie kodu NC
Ostatnim krokiem jest wygenerowanie kodu NC dla danej części (Post Processing).
Rys.5 Generowanie kodu dla części
6
ROZDZIAA
3: INTERFEJS
W tym rozdziale opisany jest interfejs programu GibbsCAM, wszystkie elementy, które mo\
na zobaczyć w trakcie
pracy z programem np. menu, okna dialogowe, składniki w przestrzeni roboczej.
ZGODNOŚĆ Z WINDOWS
GibbsCAM jest kompatybilny z Windows® XP. Oznacza to m. in., \
e mo\
na uruchomić wiele sesji tej
samej wersji programu GibbsCAM, akceptowane są długie nazwy plików i ście\
ek oraz istnieje mo\
liwość
zdefiniowania wielu u\
ytkowników programu. Ka\
dy u\
ytkownik pracuje na oddzielnym pliku oraz posiada
oddzielne ustawienia domyÅ›lne. Kompatybilność z Windows® XP oznacza równie\
, \
e zmiana wyglÄ…du interfejsu
Windows  czcionek, kolorów itp.  pociąga za sobą taką samą zmianę wyglądu interfejsu GibbsCAM.
Inne cechy to:
Mo\
liwość u\
ywania wielu monitorów
Dynamicznie zmieniająca się wielkość okna
Poprawianie stabilności danych
Mo\
liwość u\
ywania funkcji Kopiuj i Wklej pomiędzy częściami i sesjami
Okna dialogowe mo\
na przesuwać poza okno aplikacji
PrzyciÄ…ganie siÄ™ okien i okien dialogowych, kiedy sÄ… blisko siebie
Okna dialogowe mogą być widoczne tylko jako pasek nazwy i rozwijane po aktywowaniu ich myszką
Mo\
na ustawić przezroczystość okien
Zapamiętywanie, gdzie u\
ytkownik umieszcza okna
Nowy lub klasyczny styl wyświetlania.
7
POZIOMY INTERFEJSU
Oprogramowanie GibbsCAM posiada trzy poziomy interfejsu. Przede wszystkim u\
ywane sÄ… poziomy 1 i 2. Trzeci
poziom, Poziom 0, jest szczególną wersją systemu, zmniejszającą jego funkcjonalność. Najczęściej jest to
spotykane w GibbsSFP®. Poziom 1 i 2 interfejsu ró\
nią się przede wszystkim liczbą widocznych elementów
graficznych, chocia\
większość elementów widoczna w Poziomie 2 jest równie\
widoczna w Poziomie 1. SÄ… to
paleta Operacji, lista Proces, lista Operacje i ście\
ka narzędzia. Wyświetlane są w Poziomie 2, zwiększając
przejrzystość i zmniejszając nieuporządkowanie widoku. Wszystkie te składniki będą omawiane na następnych
stronach.
Rys.6 Poziom 1 interfejsu
8
Poziom 2 jest najbardziej zaawansowanym interfejsem. Sugeruje siÄ™, aby u\
ytkownicy pracowali na tym poziomie
interfejsu, gdy\
udostępnia on wszystkie mo\
liwości systemu, podczas gdy Poziom 1 tylko ich część.
Rys.7 Poziom 2 interfejsu z kilkoma elementami dostępnymi tak\
e w Poziomie 1
KSZTAA
TY KURSORA
Kursor jest obiektem przesuwanym wraz z myszkÄ…. Zmiany jego wyglÄ…du zale\
ą od jego poło\
enia, kształt kursora
wskazuje jego zastosowanie.
Czarny wskaz
nik  taki kursor wykorzystywany jest do wybierania obiektów i geometrii poprzez
kliknięcie na nich. Przeciągnięcie prostokątnego zaznaczenia wokół wybranego obszaru spowoduje
jego powiększenie.
Wybór obszaru  ten kształt kursora widoczny jest podczas wybierania lub zmiany wielkości widoku.
Pojawia siÄ™ przy przytrzymywaniu klawisza Shift i przeciÄ…ganiu myszki .
Palec wskazujÄ…cy  wskazuje, \
e kursor jest nad przyciskiem lub obiektem, który mo\
na kliknąć.
Przesunięcie obiektu następuje poprzez jednokrotne kliknięcie i przeciągnięcie go do wybranego
miejsca. W trakcie takiej operacji kursor zmienia postać na rączkę.
9
 RÄ…czka  wskazuje, \
e kursor jest nad obiektem, który jest przesuwany. Taki kształt kursora jest u\
ywany
do obracania trackballem i u\
ywania polecenia Ctrl+PrzeciÄ…ganie.
Edycja tekstu  ten typ kursora jest widoczny nad miejscem, gdzie mo\
na wprowadzić tekst. Kliknięcie
na pole tekstowe spowoduje pojawienie się migającego kursora tekstu, który pozwala wprowadzać lub
edytować tekst.
Prostokąt  pojawia się, gdy wciśnięty jest klawisz Alt lub Shift+Alt. U\
ywany jest do automatycznego
wprowadzania wartości z geometrii i brył do pól tekstowych.
Kropka  taki kształt kursora jest widoczny podczas obracania trackballem w palecie widok.
Biały wskaz
nik  spełnia taką samą rolę, jak czarny wskaz
nik, z wyjÄ…tkiem trybu wielokrotnego wyboru.
Pojawia się, gdy wciśnięty jest klawisz Ctrl lub otwarta jest podpaleta geometrii. Pozwala wybrać więcej ni\

jeden składnik równocześnie.
WSKAZÓWKA
Jeśli w trybie wielokrotnego wyboru biały wskaz
nik jest widoczny, a poddialog tworzenia geometrii otwarty,
naciśnięcie klawisza Delete nie usunie \
adnego spośród zaznaczonych składników, gdy\
okno dialogowe ma
wy\
szy priorytet ni\
zaznaczenie. Aby usunąć zaznaczenie, nale\
y najpierw powrócić do głównej palety geometrii.
DZIAA
ANIA
Poni\
ej wymienionych jest kilka działań wykonywanych w systemie.
Przesuwanie kursora  kursor jest przesuwany i umieszczany za pomocÄ… myszki.
Kliknięcie  szybkie uderzenie w przycisk myszy.
Dwukrotne kliknięcie  dwa szybkie uderzenia w przycisk myszy.
Wpisywanie  u\
ycie klawiatury.
Przeciąganie  umieszczenie kursora, przytrzymanie przycisku myszki, zmiana poło\
enia kursora, zwolnienie
przycisku myszki.
Ctrl + przeciągnięcie  przytrzymanie klawisza Ctrl i przeciągnięcie myszki.
Shift + przeciągnięcie  przytrzymanie klawisza Shift i przeciągnięcie myszki.
Ctrl + kliknięcie  przytrzymanie klawisza Ctrl podczas klikania myszki.
Shift + kliknięcie  przytrzymanie klawisza Shift podczas klikania myszki.
Alt + kliknięcie  przytrzymanie klawisza Alt podczas klikania myszki.
Ctrl + dwukrotne kliknięcie, Shift + dwukrotne kliknięcie itp.  przytrzymanie danego klawisza i kliknięcie
(dwukrotne kliknięcie).
Prawe kliknięcie  kliknięcie prawym przyciskiem myszki.
Prawe kliknięcie + przeciągnięcie  kliknięcie prawym przyciskiem myszki i przeciągnięcie.
KLIKNI
CIE PRAWYM KLAWISZEM MYSZKI
Myszka ma co najmniej dwa przyciski, które są u\
ywane w ró\
ny sposób. Lewy przycisk myszki
zaznacza / odznacza i daje dostęp do składników typu geometria, bryły, pola tekstowe, przyciski itp. Kliknięcie
prawym przyciskiem myszki na wybranym obiekcie daje dostęp do menu kontekstowego, które zawiera składniki
10
specyficzne dla wybranego elementu. Kliknięcie prawym klawiszem myszki na pasku nazwy wybranego okna
dialogowego otwiera menu, które zawiera składniki specyficzne dla tego okna.
Przykład menu kontekstowego jest
pokazany na rysunku. Menu pojawia siÄ™
po kliknięciu prawym klawiszem
myszki na pasku nazwy okna. Menu
zawiera tylko opcje, które mo\
na
zastosować dla tego okna.
MENU
Menu, ulokowane na górze ekranu, jest dostępne dla u\
ytkownika w ka\
dej chwili, dając dostęp do większości
funkcji systemowych zawartych w poszczególnych menu. Składniki głównego menu to Plik, Edytuj, Widok,
Modyfikuj, Procesy, Bryły, Kreator, Okno, Dodatki, Pomoc. Inne menu mogą się pojawiać w zale\
ności od
zainstalowanych opcji.
Aby wybrać składnik z menu, nale\
y umieścić kursor myszki nad jego nazwą, kliknąć myszką, przesunąć kursor
w dół listy menu, a\
\
ądany składnik nie zostanie podświetlony i kliknąć myszką ponownie. Je\
eli polecenie w
menu jest widoczne jako szary napis, tzn. \
e jest niedostępne i nie mo\
e być wybrane. Zaznaczenie geometrii lub
innych składników widocznych na ekranie mo\
e zmieniać wygląd menu: pewne opcje  dotąd niedostępne  mogą
stać się dostępne (nazwa polecenia zmieni się z szarej na czarną) i odwrotnie. Pewne polecenia z menu będą
dostępne dopiero po zainstalowaniu odpowiednich opcji programu.
11
SKA
ADNIKI MENU
Niektóre polecenia z rozwijanego menu często zawierają
kolejne menu, tzw. podmenu. Te polecenia wyró\
nione sÄ…
czarnym trójkątem umieszczonym z prawej strony nazwy
polecenia. Lista poleceń podmenu jest automatycznie
rozwijana po najechaniu myszkÄ… na nazwÄ™ polecenia.
PRZESTRZEC
ROBOCZA
Okno robocze ma pełny rozmiar ekranu. Wszystkie rysunki, takie jak geometria, ście\
ka, renderowana geometria
sÄ… widoczne w oknie roboczym. Tego okna nie mo\
na przesunąć. Przestrzeń robocza zawarta jest wewnątrz okna
roboczego. Jej rozmiar jest definiowany w ustawieniach okna dialogowego Kontrola dokumentu i przedstawia
domyślny półfabrykat (wielkość przestrzeni roboczej jest wyznaczana przez parametry wprowadzone dla
półfabrykatu). Przestrzeń robocza mo\
e być przesuwana i ustawiana za pomocą palety Panel kontrolny lub
skrótów klawiszowych.
PALETY
Paleta to grupa przycisków lub przesuwalnych pól. Istnieje kilka podstawowych typów palet u\
ywanych w systemie:
paleta Top Level, Panel Kontrolny, Proces, Wizualizacja i tworzenie geometrii. Ka\
dy rodzaj palety jest opisany
poni\
ej.
GA
ÓWNA PALETA
Paleta składa się z przycisków, które mogą być zaznaczone ( on ) lub niezaznaczone ( off ). Kliknięcie na
przycisku uaktywnia go i daje dostęp do odpowiedniego okna dialogowego lub palety. Następne kliknięcie czyni
przycisk nieaktywnym, a otwarte wcześniej okno dialogowe lub paleta zostają zamknięte. Paleta Główna nie mo\
e
być przesuwana. Ułatwia ona dostęp do funkcji systemowych, palet i okien dialogowych.
12
Poziom 1 i 2
Paleta Główna zmienia się w zale\
ności od
bie\
Ä…cego poziomu interfejsu. Poziom 2 posiada
16 przycisków na palecie, Poziom 1  7 przycisków
i suwak, który ułatwia dostęp do funkcji Kreatora.
Kilka z tych przycisków jest wspólnych dla obydwu
poziomów interfejsu  przycisk Document,
Geometria, Narzedzia, Procesy, Widok, Symulacja
i Post.
Panel kontrolny
Paleta Panel kontrolny pozwala w łatwy sposób zmieniać bie\
ący widok części. Przyciski
rozmieszczone na okręgu palety pozwalają zmieniać widoki standardowe, odświe\
ać i
ustawiać powiększenie standardowe. Okrągły przycisk, umieszczony w środku palety, tzw.
trackball, pozwala oglądać część w dowolnej orientacji. Kiedy kursor jest umieszczony nad
przyciskiem, zmienia siÄ™ w rÄ…czkÄ™, umo\
liwiajÄ…c jego obracanie. Przytrzymanie przycisku
myszki i przesuwanie jej pozwala obracać trackballem. Czarny zarys prostokąta na przycisku
informuje, jaka jest orientacja części. Litera  T wskazuje wierzch części. Zmiana rozmiaru części nie zmienia
wymiarów prostokąta.
Po wybraniu \
ądanego widoku części i zwolnieniu przycisku myszki część jest przerysowana w zadanym widoku.
Na zewnątrz trackballa rozmieszczone są cztery małe, czarne trójkąty (na godzinie 12, 3, 6 i 9), zwane  rączkami
osi . Przeciąganie myszką odpowiedniej rączki powoduje obrót wokół osi pionowej lub poziomej. Zmiana jest
wykonywana dla bie\
ącego widoku części. Paletę mo\
na przesuwać, przeciągając ją myszką.
Paleta Panel kontrolny mo\
e być minimalizowana. Dwukrotne kliknięcie myszką na okręgu otaczającym
paletę zmienia ją w cienki, poziomy pasek nazwy, zwiększając w ten sposób obszar
przestrzeni roboczej, gdy paleta nie jest u\
ywana. Aby rozwinąć paletę, nale\
y dwukrotnie kliknąć myszką na
pasku nazwy.
Pozostałe widoki
Kliknięcie prawym klawiszem myszki lub Alt + kliknięcie na przycisku widoku Góra, UW, Izometria,
Przód lub Bok pokazuje część z odwrotnej strony względem widoku normalnego. Dodatkowo, zarysem
półfabrykatu i geometrią mo\
na manipulować bardziej precyzyjnie przy u\
yciu ciągłego odświe\
ania. Kliknięcie
prawym klawiszem myszki i przeciągnięcie na okrągłym przycisku lub rączce palety Panel kontrolny
spowoduje, \
e półfabrykat i geometria, które znajdują się w przestrzeni roboczej, będą się przesuwać dynamicznie
wraz z myszkÄ….
13
Modyfikowanie bie\
Ä…cego widoku
Bie\
ący widok części mo\
e być zmieniany poprzez obracanie, przesuwanie, pomniejszanie i powiększanie części.
Obracanie części jest wykonywane poprzez naciśnięcie klawisza Shift i odpowiedniego przycisku strzałki na
klawiaturze. Obracanie mo\
e być równie\
wykonywane przez naciśnięcie klawisza Ctrl, kliknięcie i
przeciągnięcie trzeciego przycisku myszki. Efekt jest taki sam, jak obracanie czarnego zarysu prostokąta na
trackballu.
Ta kombinacja klawiszy obraca część w kierunku  do siebie o 10%.
Ta kombinacja klawiszy obraca część w kierunku  od siebie o 10%.
Ta kombinacja klawiszy obraca część w prawo o 10%.
Ta kombinacja klawiszy obraca część w lewo o 10%.
WSKAZÓWKA
Punkt obrotu zale\
y od bie\
ącego widoku. Środkiem obrotu jest punkt przecięcia promienia wychodzącego ze
środka okna z elementem geometrii. Jeśli promień przecina bryłę, część zostanie obrócona wokół środka
przecięcia. Jeśli promień przecina półfabrykat, część zostanie obrócona wokół środka przecięcia. Jeśli półfabrykat
nie le\
y w środku okna, punkt obrotu znajduje się na przecięciu dwóch płaszczyzn definiujących półfabrykat i
promienia.
Przesuwanie jest wykonywane przez naciśnięcie klawisza Ctrl i odpowiedniego przycisku strzałki na klawiaturze.
Przesuwanie mo\
e być równie\
wykonywane przez naciśnięcie klawisza Ctrl i przeciągnięcie.
Ta kombinacja klawiszy przesuwa część w górę o około 10% wielkości ekranu.
Ta kombinacja klawiszy przesuwa część w dół o około 10% wielkości ekranu.
Ta kombinacja klawiszy przesuwa część w prawo o około 10% wielkości ekranu.
Ta kombinacja klawiszy przesuwa część w lewo o około 10% wielkości ekranu.
Powiększanie / pomniejszanie części jest wykonywane przez naciśnięcie Ctrl z klawiszem  + lub    . Je\
eli
myszka jest wyposa\
ona w rolkÄ™, mo\
na jej u\
yć  przewijanie rolki daje powiększenie / pomniejszenie równe 10%
na ka\
de kliknięcie rolki. Innym sposobem powiększenia jest kliknięcie i przeciągniecie myszki nad
obszarem, który ma być powiększony. Po zwolnieniu przycisku myszki zaznaczony obszar zostanie powiększony
na cały ekran. Ten sam rezultat mo\
na osiągnąć przez Ctrl+kliknięcie trzeciego przycisku myszki i
przeciągnięcie.
Ta kombinacja klawiszy powiększa część o około 10%.
Ta kombinacja klawiszy pomniejsza część o około 10%.
Ta kombinacja klawiszy powiększa część o około 10%.
Ta kombinacja klawiszy pomniejsza część o około 10%.
14
PALETA GEOMETRIA
Ta paleta równie\
składa się z grupy przycisków. Kliknięcie
jednego z nich nie powoduje jego
zaznaczenia / odznaczenia, tylko wywołuje podpaletę lub
arkusz Ekspert Geometrii. Sam przycisk nadal pozostaje niezaznaczony. Kliknięcie myszką na pasku nazwy palety
i przeciągnięcie jej pozwala umieścić paletę w dowolnym miejscu ekranu. Istnieje kilka ró\
nych palet dostępnych w
zale\
ności od zainstalowanych opcji. Są to palety: Tworzenie geometrii, Bryły, Płaszczyzny, Układy
współrzędnych. Tylko paleta Geometria jest dostępna na obydwu poziomach interfejsu, pozostałe cztery  tylko na
Poziomie 2.
PALETA OPERACJI
Paleta zawiera przyciski i pola funkcji. Pola funkcji są obiektami, które mogą być przeciągane do listy Proces w
celu utworzenia operacji. PaletÄ™ OPERACJI mo\
na umieszczać w dowolnym miejscu ekranu.
Paleta operacji frezowania i toczenia
PALETA SYMULACJA
Paleta pozwala sterować przebiegiem procesu Symulacji, czyli
szybkością, rodzajem operacji i sposobem wyświetlania ście\
ek
narzędzia. Ta paleta równie\
jest obiektem, który mo\
na przesuwać po
ekranie.
LISTY
W systemie są trzy listy: lista Narzędzie, lista Proces i lista Operacje, które zawierają pola. Ka\
da pole
opisuje poszczególne narzędzie, proces lub operację. Lista mo\
e przechowywać wiele obiektów. Aby
przemieszczać się wzdłu\
listy, nale\
y kliknąć przycisk strzałki umieszczony na dole lub górze listy. To
pozwala przesuwać pola w górę lub w dół listy o jedną pozycję. Aby szybko przewijać listę (o kilka
pozycji jednocześnie), mo\
na kliknąć myszką na przycisku strzałki i przeciągnąć myszkę. Strzałka
zmienia wtedy kolor na czerwony.
Przytrzymanie klawisza Shift i dwukrotne kliknięcie na trójkątnym obszarze między dwoma
numerowanymi polami (z lewej strony listy) spowoduje dodanie pustego pola pomiędzy nimi.
Przytrzymanie klawisza Shift i dwukrotne kliknięcie na pustym polu spowoduje jego usunięcie. Menu
kontekstowe pomaga w szybszym przemieszczaniu się pomiędzy listami.
15
Kliknięcie prawym klawiszem myszki na strzałce listy wywoła menu Znajdz
proces. Kliknięcie prawym
klawiszem myszki na polu listy wywoła menu Znajdz
proces i Przesuń proces.
LISTA NARZ
DZI
Lista Narzędzie słu\
y do definiowania narzędzi, które będą u\
ywane do obrabiania danej części.
Dwukrotne kliknięcie na pustym polu listy spowoduje utworzenie nowego narzędzia i otwarcie okna
dialogowego Narzędzie. W oknie mo\
na zdefiniować wszystkie parametry dla danego narzędzia, np. typ,
wymiary, materiał. Tylko jedno okno Narzędzie mo\
e być otwarte w danej chwili.
Ka\
de pole listy Narzędzie wyświetla graficzny symbol i rozmiar narzędzia. Ten symbol jest zmieniany
po wprowadzeniu zmian w definicji narzędzia. Listy Narzędzie mogą zawierać jednocześnie narzędzia
do frezowania i toczenia. Ka\
de narzędzie posiada unikalny symbol graficzny, który pozwala
u\
ytkownikowi na jego szybką identyfikację wśród całej listy narzędzi.
Lista Narzędzie jest wywoływana przez naciśnięcie przycisku Narzędzia w palecie Top Level. Dla ka\
dej
części mo\
na zdefiniować maksymalnie 999 narzędzi. Lista nie musi być ciągła, mo\
e zawierać puste
pola.
Aby przemieszczać się pomiędzy polami listy, nale\
y kliknąć na polu narzędzia i przewijać rolkę myszki.
Jeśli przewijanie rolki myszki będzie się odbywać przy wciśniętym klawiszu Ctrl, lista zostanie
przewinięta o kilka pozycji jednocześnie. Listy Proces i Operacje równie\
mogą być przewijane w ten
sposób.
Listy narzędzi mogą być zapisywane oraz automatycznie generowane poprzez wykorzystanie
domyślnych części. Więcej informacji znajduje się w rozdziale  Części domyślne .
LISTA PROCES
Lista Proces słu\
y do definiowania ście\
ek narzędzi i tworzenia operacji. Proces składa się z
pojedynczego narzędzia z listy Narzędzie i funkcji obróbki z palety procesów. Jeśli jedna z tych pozycji
(narzędzie lub funkcja obróbki) zostanie przeciągnięta do pola w liście Proces, spowoduje to utworzenie
procesu. W oknie dialogowym Proces mo\
na zdefiniować wiele parametrów obróbki, np. płaszczyznę
bezpieczną, głębokość i prędkość skrawania. W większości przypadków geometria lub bryła mo\
e być
następnie wybrana do generowania ście\
ki narzędzia przez kliknięcie na przycisku Wykonaj,
umieszczonym w palecie procesów. W trakcie generowania ście\
ki dla ka\
dego procesu tworzona jest
jedna lub kilka operacji. Po utworzeniu operacji procesy mogą być usunięte, poniewa\
sÄ… tylko obiektami
tymczasowymi, a informacje sÄ… przechowywane w operacjach.
Istnieje mo\
liwość tworzenia wielu procesów na tej samej liście. To powoduje zgrupowanie operacji,
które mają być wykonane na tej samej geometrii lub powierzchni. Ta funkcja mo\
e zostać u\
yta do wiercenia,
gwintowania i pogłębiania w jednej grupie operacji. Mo\
na tworzyć zbiór operacji wiercenia, obróbki zgrubnej i
konturowej dla tej samej geometrii lub bryły. W zale\
ności od potrzeb mogą być tworzone ró\
ne kombinacje funkcji
obróbki. Lista Proces jest ograniczona do 99 pól procesów, nie musi być ciągła, mo\
e zawierać puste pola.
16
LISTA OPERACJE
Operacje są tworzone z procesów, przechowują ście\
ki narzędzi (wszystkie
ruchy narzędzia) i informacje definiowane w procesie. Dla ka\
dego procesu
zostanie utworzona co najmniej jedna operacja. Informacje zawarte w
operacjach są informacjami, które zostaną przesłane na maszynę CNC.
Dla części mo\
na zdefiniować maksymalnie 16 tys. operacji. Lista Operacje
nie musi być ciągła, mo\
e posiadać puste pola.
Lista Operacje posiada (większe ni\
inne listy) menu kontekstowe, które
zawiera liczne polecenia stosowane do operacji i ście\
ek narzędzi, w tym
polecenie Przesuń i Znajdz
. Pełny opis tych poleceń zawarty jest w
podręcznikach Frezowanie i Toczenie. Więcej informacji mo\
na znalez
ć w
rozdziale  Operacje .
ROZSZERZONE LISTY PÓL
Jeśli monitor ma ustawioną wy\
szą rozdzielczość i okno programu jest odpowiednio du\
e, listy Narzędzie i
Operacje są dłu\
sze, wyświetlając więcej pól.
17
OKNA DIALOGOWE
Okna dialogowe to części systemu, przy pomocy których u\
ytkownik wprowadza informacje. Mają postać okienek
tekstowych, pól jedno i wielokrotnego wyboru i rozwijanych list. Mogą być przesuwane w obrębie przestrzeni
roboczej i zwijane / rozwijane poprzez dwukrotne kliknięcie na pasku okna.
TYPY OKIEN DIALOGOWYCH
Okna przesuwalne: większość okien mo\
e być przesuwanych w obrębie ekranu. Obszar znajdujący się na górze
okna dialogowego jest nazywany paskiem okna, wyświetla nazwę danego okna dialogowego. Aby przesunąć okno,
nale\
y przeciągnąć go myszką. Klikając na małym przycisku w górnym prawym rogu okienka (x) mo\
na go
zamknąć. Dwukrotne kliknięcie na pasku okna ukrywa okno dialogowe, wyświetlając tylko pasek okna. Ponowne
dwukrotne kliknięcie na tym pasku czyni go widocznym. Ta funkcja, zwana Zwijanie okna, jest przydatna dla
oszczędzania przestrzeni okna. Większość okien dialogowych systemu mo\
e być zwijana w ten sposób.
Okno dialogowe otwierające plik: ten typ okna słu\
y do znajdywania, podglądania zawartości i otwierania pliku.
Pojawia się po wybraniu polecenia Otwórz z menu Plik lub wciśnięciu przycisku Otwórz w oknie dialogowym
Kontrola dokumentu. Wymiary części pokazane na rysunku poni\
ej są wymiarami frezowanej części. Jeśli
otwierana jest toczona część, rysunek części zmienia się odpowiednio.
Geometria: okna dialogowe Geometrii przeznaczone sÄ… do
wprowadzania informacji wymaganych do utworzenia
określonych kształtów. Wszystkie okna Geometrii posiadają
przyciski, które dają dostęp do okien Workgroup i Selection.
W tej kategorii znajdują się okna dialogowe konieczne dla pracy z bryłami, powierzchniami i układami
współrzędnych.
18
Tworzenie tekstu: okno dialogowe tworzenia
tekstu zawiera zakładki, które dają u\
ytkownikowi
dostęp do okien Tekst, Odstęp i Kierunek tekstu,
zawartych w tym oknie. Kliknięcie na zakładce
otwiera okno przypisane do tej zakładki. Dolna
część okna dialogowego, która zawiera pole
wprowadzania tekstu i przycisk Utwórz, jest cały
czas widoczna, bez względu na wybraną zakładkę.
Wybór Warstwy i Układu Współrzędnych: okno dialogowe Wybór
Warstwy jest przeznaczone do tworzenia nowych warstw, przełączania się
pomiędzy warstwami i wybierania warstw, które będą widoczne jako tło.
Bie\
ąca warstwa jest podświetlana na \
ółto. Dwukrotne kliknięcie na
symbolu oka zmienia widok tła. Geometria zawarta w tle jest rysowana na
szaro i nie mo\
e być ani edytowana, ani wybierana jako obrabiany kształt
przy tworzeniu operacji obróbki. Aby wybrać wiele warstw, które będą
widoczne jako tło, mo\
na u\
yć Poka\
ZaznaczonÄ… WarstwÄ™ z menu Widok.
Przytrzymanie klawisza Shift pozwoli wybrać jednocześnie kilka symboli warstw (oczy), które będą wyświetlane.
Przycisk Ctrl mo\
e być u\
yty do wybierania kilku oddzielnych warstw.
Okno dialogowe Wyboru Układu Współrzędnych jest
podobne do okna Wyboru Warstw. Bie\
ący układ
współrzędnych jest podświetlany na \
ółto. Dwukrotne
kliknięcie na symbolu oka zmienia widok bazowego
układu współrzędnych. Geometria zawarta w warstwach
tła jest rysowana w kolorze ró\
owym. Inaczej ni\

warstwy, geometria w układzie współrzędnych tła mo\
e
być wybierana i edytowana. Przytrzymanie klawisza
Shift pozwoli wybrać jednocześnie kilka symboli
układów (oczu), które będą wyświetlane. Przycisk Ctrl mo\
e być u\
yty do wybierania kilku oddzielnych układów
współrzędnych.
19
Okna dialogowe Narzędzia: te okna pozwalają definiować narzędzia, które będą u\
ywane do obróbki bie\
Ä…cej
części. W ka\
dym oknie wyświetlone są narzędzia, które mogą być u\
yte do obróbki danej części. Dodatkowo
pojawia siÄ™ du\
a ikona wybranego typu narzędzia oraz pola tekstowe, w których mo\
na określić wymiary
narzędzia. Narzędzie wybiera się przez kliknięcie myszką na ikonce narzędzia. Wprowadzane wymiary nie
zmieniają wielkości ikony. To okno dialogowe jest dokładnie opisane w podręcznikach do Toczenia i Frezowania.
Rys.8 Okno dialogowe narzędzia tokarskie definiujące nó\
do gwintowania
20
Okno dialogowe Proces: słu\
y do definiowania ście\
ki narzędzia, która zostanie wygenerowana. Okno otwiera
się po przeciągnięciu narzędzia i funkcji obróbki do tego samego pola w liście Proces. Widok okna zmienia się w
zale\
ności od liczby parametrów. Pełny opis zawarty jest w podręcznikach do Toczenia i Frezowania.
Rys.9 Okna dialogowe Proces dla frezowania (wy\
ej) i wiercenia (ni\
ej)
21
ELEMENTY OKNA DIALOGOWEGO
Pola wprowadzania tekstu
Pozycje, które wymagają wprowadzania danych
wejściowych z klawiatury, mają pola obok siebie. Po
kliknięciu w polu tekstowym, w miejscu kliknięcia pojawia
się migoczący kursor wskazujący, gdzie będzie
wprowadzany tekst. Aby przesunąć kursor, nale\
y kliknąć w
innym miejscu. Dwukrotne kliknięcie w polu tekstowym zaznaczy podświetleniem całą zawartość pola. U\
ycie
klawiatury w tym momencie spowoduje zastÄ…pienie zaznaczonego tekstu nowym tekstem, wpisywanym z
klawiatury. Aby zaznaczyć tylko część zawartości pola, nale\
y kliknąć przed lub za tekstem, który będzie
edytowany i przeciągnąć myszkę. Przecinki i kropki mogą oddzielać część całkowitą od dziesiętnej.
Kliknięcie lub dwukrotne kliknięcie myszką pozwala przechodzić pomiędzy
polami tekstowymi. To samo mo\
na zrobić naciskając klawisz Tab. Klawisz Tab
przemieszcza kursor od pola do pola i podświetla zawartość pola. Naciśnięcie
klawisza Tab przy wciśniętym klawiszu Shift przesuwa kursor wstecz
pomiędzy polami.
Zawartość ka\
dego pola tekstowego mo\
e być wycinana, kopiowana i wklejana
do i z schowka przy u\
yciu poleceń z menu Edycja lub kombinacji klawiszy
Ctrl+X, Ctrl+C i Ctrl+V.
Wartości kątów wprowadzane do pól tekstowych są interpretowane jak w
kartezjańskich układach współrzędnych, co pokazano na rysunku. Dopuszczalne są wartości ujemne.
Funkcje Matematyczne
Wszystkie liczbowe pola akceptują cztery podstawowe operatory matematyczne ( + ,    ,  x ,  / ), jak równie\
kilka
dodatkowych funkcji (dla mno\
enia mo\
na u\
yć  x lub  * ). Wartość wyra\
enia jest obliczana i wyświetlana po
naciśnięciu klawisza Tab lub  = . Poni\
sza tabela zawiera wszystkie funkcje matematyczne rozpoznawane przez
system.
Przycisk Funkcja Przycisk Funkcja
Dodawanie Odejmowanie
+ 
Mno\
enie Mno\
enie
* x
Dzielenie Równa się
/ =
Zamiana cali na metry (x 25.4) Zamiana metrów na cale (/ 25.4)
m i
Sinus Cosinus
s c
Tangens Arc tangens
t a
Pierwiastek kwadratowy Zapis naukowy (41e2=0.41)
r e
22
Przyciski Wyboru  jeden z
Przyciski wyboru zgrupowane są po dwa lub więcej. Jeśli jeden z grupy przycisków jest zaznaczony
( on ), pozostałe są odznaczone ( off ). Nie mo\
na wybrać więcej ni\
jednej opcji. Mała czarna
kropka wskazuje, która opcja została zaznaczona.
Przyciski Wyboru
Ka\
dy przycisk reprezentuje jedną opcję, którą mo\
na zaznaczać lub odznaczać przez kliknięcie
myszkÄ… w pustym kwadraciku z lewej strony jej nazwy. Zaznaczenie jest widoczne jako  ptaszek
wyświetlony w tym kwadraciku.
Suwaki
Suwaki są składnikami interfejsu u\
ywanymi w kilku oknach dialogowych, kiedy nie jest wymagana ściśle
określona wartość. U\
ytkownik mo\
e albo wpisać wartość z klawiatury, albo ustawić ją za pomocą suwaka.
Przykładowo, wyznaczając parametr określający dokładność wyświetlania w oknie dialogowym Grafika z menu
Preference lub w oknie Properties, u\
ytkownik mo\
e określić, czy renderowany obraz ma być wyświetlany bardziej
lub mniej dokładnie. Przesuwając suwak w lewo określa się mniejszą wartość, podczas gdy przesuwanie w prawo
definiuje większą wartość, odpowiadającą mniejszej dokładności wyświetlania. Kiedy suwak jest przesuwany,
wartości liczbowe są wyświetlane stosowanie do ruchu suwaka. Dla opcji określający dokładność wyświetlania
wartości numeryczne zmieniają się od 0.0001 do 0.1 dla wartości podawanych w calach lub od 0.001 mm do 3
mm dla wartości podawanych w jednostkach metrycznych.
Znaczniki
Znaczniki sÄ… u\
ywane do przydzielania poszczególnych elementów do wykonania określonych operacji.
Znaczniki znajdują się w oknach dialogowych i oznaczone są przez prostokątną obwódkę. Aby umieścić
znacznik w określonym miejscu, nale\
y przeciągnąć go z jego pola na dany obiekt lub miejsce w Przestrzeni
roboczej. Aby usunąć znacznik, trzeba go zaznaczyć i przeciągnąć z powrotem do jego pola w oknie. Niektóre
okna dialogowe automatycznie umieszczają początkowe i końcowe znaczniki, takie jak bryła, zaokrąglony
naro\
nik, wskaz
nik zaokrÄ…glenia o zmiennym promieniu. Automatycznie umieszczane znaczniki sÄ… blokowane i nie
mogą być usunięte.
Rozwijane listy
Rozwijane listy dostarczajÄ… mo\
liwości wyboru. Wyglądają jak przycisk, ale
mają strzałkę wskazującą, \
e jest wiele opcji wyboru. Kliknięcie na strzałce
powoduje rozwinięcie listy. Przesuwanie kursora myszki w dół powoduje
podświetlanie opcji. Wybór danej opcji odbywa się poprzez kliknięcie na jej
nazwie.
23
PASEK ZADAC

Pasek zadań jest elementem specyficznym dla Poziomu 2 interfejsu. Jest umieszczony wzdłu\
górnego brzegu
okna roboczego, poni\
ej menu. Pasek zadań składa się z grupy przycisków, które wykonują funkcje rysowania i
wyboru pozycji w oknie roboczym.
Poka\
Geometrię: wciśnięcie przycisku powoduje wyświetlenie w oknie roboczym całej geometrii
zawartej w obecnie wybranych układach współrzędnych i warstwach. Je\
eli przycisk nie jest wciśnięty,
geometria jest ukryta.
Poka\
wymiary: jeśli przycisk jest wciśnięty, wszystkie wymiary w obecnie widocznych warstwach są
wyświetlane w oknie roboczym. Odznaczenie przycisku ukrywa wszystkie wymiary.
Poka\
bryłę: jest to przycisk bardzo podobny do przycisku poka\
geometriÄ™, tylko \
e dotyczy brył i
powierzchni. Naciśnięcie tego przycisku powoduje wyświetlenie wszystkich brył i powierzchni w przestrzeni
roboczej. Jeśli przycisk nie jest wciśnięty, bryły i powierzchnie są niewidoczne. Opcja nie dotyczy obiektów
rysowanych w schowku. Przycisk jest dostępny dla wszystkich opcji bryłowych  Solids Import, 2.5D Solids i
SolidSurfacer.
Poka\
półfabrykat i początek UW: wciśnięcie tego przycisku powoduje wyświetlenie zarysu półfabrykatu
(przestrzeni roboczej) i początku układu współrzędnych na ekranie. Przycisk zastępuje opcję poka\
bryłę &
UW z menu Widok.
Poka\
UW: kiedy przycisk jest wciśnięty, na ekranie widoczne są siatka układu współrzędnych i znaczniki
osi dla bie\
ącego układu współrzędnych. Siatka układu współrzędnych jest zawsze wyświetlana na
głębokości równej 0.
Wska\
strony powierzchni: przycisk jest u\
ywany z powierzchniami. Rozró\
nia zewnętrzne i wewnętrzne
strony powierzchni, wyświetlając je w ró\
nych kolorach. Zewnętrzna strona powierzchni standardowo jest
wyświetlana w kolorze niebieskim, przypisanym do wszystkich powierzchni, podczas gdy wewnętrzna strona jest
czerwona. Rozró\
nienie stron powierzchni jest wa\
ne podczas wykonywania pewnych funkcji, takich jak
przesuwanie lub tworzenie brył z powierzchni za pomocą opcji wyciągania, poniewa\
powierzchnie sÄ… przesuwane
i wyciÄ…gane w dodatnim kierunku normalnej do powierzchni. Mo\
na zamieniać strony zewnętrzną i wewnętrzną
stosujÄ…c opcjÄ™ wska\
stronę powierzchni z menu Modyfikuj. Przycisk jest dostępny tylko dla opcji Solids Import i
SolidSurfacer.
Nawinięta geometria: przycisk jest widoczny, je\
eli opcja frezowanie obrotowe jest zainstalowana. Po
wybraniu przycisku, geometria w bie\
ącej warstwie na głębokości innej ni\
głębokość 0 będzie umieszczona w
obszarze o promieniu równym głębokości geometrii.
Poka\
wewnętrzną stronę: są trzy sposoby wyświetlania renderowanych części w modułach
Toczenie, Frezowanie / Toczenie lub Procesy wieloczynnościowe: w całości, z ukryciem ź i
ukryciem ½ części. Po klikniÄ™ciu przycisku sposób wyÅ›wietlania
Zaznaczenie powierzchni: po wciśnięciu przycisku system przełącza się w tryb zaznaczanie powierzchni.
Oznacza to, \
e po kliknięciu na bryły lub powierzchnie są zaznaczane tylko ich ścianki. Przycisk jest
widoczny dla wszystkich opcji bryłowych.
24
Krawędzie: po naciśnięciu przycisku będą widoczne krawędzie wszystkich powierzchni i brył znajdujących
się w przestrzeni roboczej. Te krawędzie mogą być zaznaczane. Krawędz
jest linią między dwoma
ścianami. Aby wybrać krawędzie dla takich funkcji jak zaokrąglanie, wybieranie geometrii, rozdzielanie brył itp.,
u\
ytkownik musi być w trybie Zaznaczenie bryłowe. Ten tryb jest u\
yteczny tak\
e przy u\
ywaniu funkcji zszywania,
gdy\
wyświetla wszystkie zewnętrzne krawędzie modelu. Dwukrotne kliknięcie na krawędzi powoduje zaznaczenie
zamkniętego konturu, w którego skład wchodzi zaznaczona krawędz
. Wybór ciągu krawędzi zatrzymywany jest,
gdy w wierzchołku mo\
liwy jest wybór więcej ni\
jednej krawędzi. W pewnych przypadkach mo\
e zaistnieć
konieczność wykonania kilku podwójnych kliknięć na ró\
nych krawędziach, aby wybrać zamknięty kontur, ale jest
to i tak o wiele szybszy sposób, ni\
zaznaczanie pojedynczo ka\
dej krawędzi w konturze. Ten przycisk jest
dostępny dla wszystkich bryłowych pakietów.
Profiler: Profiler wyświetla obrys będący przecięciem części i płaszczyzny równoległej do układu
współrzędnych. Płaszczyznę obrysu mo\
na przesuwać wzdłu\
osi głębokości układu współrzędnych.
Podstawowym zastosowaniem tego narzędzia jest ustawianie znaczników obróbki na bryle. Opcję mo\
na tak\
e
wykorzystywać przy tworzeniu geometrii. Nale\
y zaznaczyć zielony profil i wybrać polecenie Wyciągnij Geometrię.
Przycisk jest dostępny dla wszystkich bryłowych pakietów.
Poka\
oprawkę: naciśnięcie przycisku pozwala wyświetlać lub ukrywać oprawkę narzędzia skrawającego.
PASEK PROGRESS
Po prawej stronie Paska Zadań znajduje się Pasek Progress, który jest
odpowiedzialny za wyświetlanie wiadomości informujących, jakie funkcje
system wykonuje w danej chwili i jaki jest ich status. Aby zatrzymać obecnie wykonywaną funkcję, nale\
y nacisnąć
przycisk Stop. Na pasku wyświetlana jest równie\
nazwa bie\
ącej warstwy i układu współrzędnych.
KOLORY
W systemie u\
ywane są kolory dla graficznego rozró\
niania ró\
nych elementów rysowanych na ekranie. Poni\
ej
podany jest wykaz kolorów u\
ywanych dla geometrii, ście\
ek narzędzi i symulacji.
Widok krawędziowy półfabrykatu części i znaczniki układu
Biały
Przestrzeń
współrzędnych
robocza
Zielony Siatka profilu
śółty Niepołączona geometria lub punkty kończące
śółty, linia przerywana Niepołączona geometria ruchów szybkich
Jasnoniebieski Połączona geometria
Jasnoniebieski, linia
Geometria Połączona geometria ruchów szybkich
przerywana
Czerwony Geometria oznaczona jako  Powietrze dla obróbki
Szary Geometria widziana jako warstwa tła
Ró\
owy Geometria widziana w układzie współrzędnych tła
Åšcie\
ki
Ciemnoniebieski Obrabiany kształt; wybór obszaru przeznaczonego do obróbki
Ciemnopomarańczowy Ruch roboczy w ście\
ce
25
Pomarańczowy, linia
Szybki ruch w ście\
ce
przerywana
Szary, linia przerywana Szybki ruch u\
ywany dla pozycjonowania ruchów i wymiany narzędzi
Ciemnoszary Ruch dosunięcia
Szary Bryły
śółty Wybrane bryły
Niebieski Półfabrykat; wybrany profil
Bryły /
Powierzchnie
Czerwony Uchwyt lub strona powierzchni w kierunku ujemnym
Jasnoniebieski Powierzchnia lub płaszczyzna
Zielony Odznaczone profile
Niebieski Półfabrykat
śółty Renderowanie wybranych operacji i / lub wybranych narzędzi
Renderowanie niezaznaczonych operacji i / lub niezaznaczonych
Cieniowanie
Szary
narzędzi
Czerwony Kolizja narzędzia
Manager otworów: Dla ka\
dego otworu Manager otworów rysuje znak  X na górze otworu i linię prowadzącą do
dna otworu (na ostateczną głębokość). Kolory linii i znaku  X są ró\
ne i zale\
Ä… od typu otworu.
SCHOWEK
Schowek jest u\
ywany jako tymczasowa przestrzeń do przechowywania geometrii, brył, tekstu i narzędzia lub
procesu, pól. U\
ycie opcji Usuń z menu Edytuj usuwa wszystkie zaznaczone elementy i zastępuje nimi zawartość
Schowka. Polecenie Kopiuj pozostawia zaznaczone elementy w miejscu ich poło\
enia i zastępuje ich kopiami
zawartość Schowka. Polecenie Wklej wykonuje dwa działania. Jeśli jest zaznaczony jakiś obiekt, zastępuje go
zawartością Schowka. Jeśli nic nie jest zaznaczone, zawartość Schowka jest wklejana w okno robocze lub w
aktywne pole tekstowe, w zale\
ności od zawartości Schowka (geometria lub tekst). W danej chwili Schowek mo\
e
przechowywać tylko jedno zaznaczenie, czyli tekst lub geometrię, ale nie jednocześnie tekst i geometrię. Jeśli do
Schowka, który przechowuje geometrię, jest kopiowany tekst, geometria zostaje utracona.
Istnieje mo\
liwość wycinania i wklejania geometrii w obrębie pliku części pomiędzy ró\
nymi warstwami oraz tekstu,
geometrii, brył i pól pomiędzy plikami części. Jest to mo\
liwe dla plików w tej samej wersji programu GibbsCAM.
Elementy mogą być wycinane, kopiowane i wklejane nawet po zamknięciu programu i jego ponownym
uruchomieniu. Podczas kopiowania procesów system automatycznie odtwarza narzędzia, które są powiązane z
kopiowanymi procesami. Mo\
na kopiować tylko składniki przestrzeni roboczej (geometria i bryły) lub składniki w
liście Narzędzie lub Proces.
KOSZ
Kosz jest graficzną metodą usuwania obiektów z ekranu, takich jak pola z list, geometria, bryły. Kosza
mo\
na u\
yć na dwa sposoby. Kliknięcie na Koszu usuwa wszystkie aktywne, zaznaczone elementy.
Mogą to być geometria, bryły, pola z list. W danej chwili mo\
e być zaznaczonych wiele elementów, takich jak
narzędzia i operacje, jak równie\
geometria. Ale tylko obecnie aktywne pozycje sÄ… usuwane. Aktywnymi
elementami są dowolne części systemu, gdzie ostatnio kliknięto myszką. Drugą metodą jest przeciągnięcie pól z
26
listy do Kosza. Usunięte elementy mo\
na przywrócić poleceniem Cofnij z menu Edytujlub przez naciśnięcie
klawiszy Ctrl+Z. Funkcja Cofnij mo\
e cofnąć tylko jedną, ostatnio wykonaną operację.
SKRÓTY KLAWISZOWE
Przyciski skrótów klawiszowych: w pewnych przypadkach mo\
na zatwierdzać wybór przycisku w inny sposób,
ni\
przez kliknięcie na nim. Jeśli wokół przycisku jest zarys lub przycisk jest podświetlony, mo\
na go wybrać
poprzez naciśnięcie klawisza Enter lub Return.
Okna dialogowe geometrii dajÄ… mo\
liwość wyboru tworzenia jednego lub wielu elementów. Aby
utworzyć tylko jeden element (np. okrąg), nale\
y kliknąć na przycisku pojedynczego okręgu. Aby
utworzyć więcej ni\
jeden okrÄ…g, nale\
y kliknąć na przycisku przedstawiającym wiele okręgów.
Jeden z tych przycisków jest zawsze podświetlony. Wybór podświetlonego przycisku mo\
e zostać
zatwierdzony przez kliknięcie na nim, naciśnięcie klawisza spacji, Enter lub Return. Naciśnięcie klawiszy
Shift+Enter dokona wyboru niepodświetlonego przycisku.
Przycisk Wykonaj znajduje się w kilku oknach dialogowych, głównie z menu Modyfikuj. Jego wybór
zatwierdza się kliknięciem na nim lub naciśnięciem klawisza Enter lub Return.
Skróty klawiszowe palety: istnieją skróty klawiszowe dla funkcji dostępnych na paletach. Prostym sposobem jest
naciśnięcie klawisza z odpowiednią cyfrą, aby wybrać przypisany do niego przycisk.
27
Lista skrótów klawiszowych:
wybranie polecenia Skróty
klawiszowe z menu Pomoc otwiera
okno dialogowe, które zawiera opis
wszystkich skrótów klawiszowych
u\
ywanych w systemie. Opis
skrótów jest uporządkowany według
menu i funkcji. Mo\
na równie\

wyszukiwać informacje.
28
ROZDZIAA
4: PRACA Z SYSTEMEM
Rozdział zawiera przegląd oprogramowania GibbsCAM, począwszy od uruchomienia programu, zało\
enia plików
części przez tworzenie geometrii, narzędzi, procesów, operacji do generowania kodu NC i zapisywania części.
URUCHAMIANIE SYSTEMU
Program GibbsCAM mo\
e zostać uruchomiony na kilka sposobów.
1. Dwukrotne kliknięcie na aplikacji
Po odnalezieniu na twardym dysku katalogu, gdzie jest zainstalowany program, nale\
y dwukrotnie kliknąć na
pliku Virtual.exe. Domyślnie aplikacja jest instalowana na dysku C, w katalogu o ście\
ce: C:\ Program Files \
Gibbs \ GibbsCAM \ (numer wersji)
2. Uruchomienie aplikacji poprzez skrót na pulpicie
Na pulpicie mo\
na utworzyć skrót do programu GibsCAM. Dwukrotne kliknięcie na skrócie uruchamia
program. Jest to szybki i prosty sposób uruchamiania programu, który nie wymaga konieczności
ka\
dorazowego odnajdywania aplikacji na dysku.
3. Uruchomienie z menu Start
Program mo\
na uruchomić przez
kliknięcie Programy w menu Start,
wybranie katalogu GibbsCAM, potem
GibbsCAM v7.x. i kliknięcie myszką.
Program zostanie uruchomiony.
4. Dwukrotne kliknięcie na części
Dwukrotne kliknięcie pliku części lub
przeciągnięcie części na ikonkę
aplikacji lub ikonkę skrótu programu
pozwoli uruchomić program.
29
POLECENIA NOWY, OTWÓRZ, IMPORT
Kiedy system jest uruchomiony, mo\
na rozpocząć pracę. Do tego potrzebny jest plik, który mo\
na utworzyć od
nowa, otworzyć istniejący lub zaimportować gotowy model z innego programu. Aby zaimportować istniejący model,
nale\
y wykorzystać polecenie otwórz lub nowa część. Istnieją cztery sposoby tworzenia nowego lub otwierania
istniejÄ…cego pliku.
1. Wybranie polecenia Nowy lub Otwórz z menu Plik.
Wystarczy kliknąć w menu File i przesunąć myszkę do opcji Nowy lub Otwórz.
Ponowne kliknięcie dokonuje wyboru podświetlonej opcji.
2. Kliknięcie na przycisku Nowy lub Otwórz w oknie dialogowym Kontrola
Dokumentu.
Okno dialogowe Kontrola Dokumentu otwiera się poprzez kliknięcie na
ikonce w palecie Głównej.
W górnej, prawej części okna znajdują się
przyciski słu\
Ä…ce do tworzenia nowego
(Nowy) lub otwierania istniejÄ…cego pliku
(Otwórz).
3. Wciśnięcie z klawiatury klawiszy Ctrl+N
Ctrl+N
Ctrl+N
Ctrl+N
lub Ctrl+O
Ctrl+O.
Ctrl+O
Ctrl+O
Wciśnięcie kombinacji klawiszy Ctrl+N
Ctrl+N
Ctrl+N
Ctrl+N
tworzy nowy plik, Ctrl+O  otwiera okno
Ctrl+O
Ctrl+O
Ctrl+O
dialogowe Otwórz. Znajomość skrótów
klawiszowych jest szybkim sposobem na
wykonanie danego działania.
4. Przeciągnięcie i upuszczenie ikonki pliku na oknie aplikacji lub skrócie programu znajdującym się na
pulpicie.
30
TWORZENIE NOWYCH PLIKÓW CZ
ÅšCI
Po zastosowaniu jednej z trzech metod
tworzenia nowych plików części pojawia
się okno dialogowe, w którym mo\
na
wprowadzić nazwę pliku i wybrać
katalog, w którym zostanie plik zapisany.
NazwÄ™ pliku wpisuje siÄ™ w polu Nazwa
Pliku, a miejsce zapisania pliku
wyznacza siÄ™ myszkÄ…, klikajÄ…c na
nazwach odpowiednich katalogów.
Naciśnięcie przycisku Zapisz zapisuje
plik.
Po utworzeniu nowego pliku, w oknie
dialogowym Kontrola Dokumentu nale\
y
zdefiniować informacje konieczne dla utworzenia nowej części. Muszą być określone: jednostki, rozmiar
półfabrykatu, typ części i płaszczyzna bezpieczna. Więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale
 Ustawienia części .
OTWIERANIE PLIKÓW CZ
ÅšCI
Po wybraniu polecenia Otwórz pojawia się okno dialogowe Otwórz. Początkową lokalizacją jest katalog Moje
Dokumenty lub katalog, z którego ostatnio otwierano plik. Okno słu\
y do poruszania siÄ™ po katalogach, pozwalajÄ…c
odszukać plik, który ma być otwarty. W oknie dialogowym mo\
na zobaczyć podgląd zaznaczonego pliku VNC i
podstawowe informacje o części, np. rozmiar i materiał. Po zaznaczeniu nazwy pliku, który ma być otwarty, nale\
y
nacisnąć przycisk Otwórz. Spowoduje to umieszczenie części w Przestrzeni roboczej.
31
Okno dialogowe wyświetla pliki tylko wybranego typu. Domyślnie są to
pliki typu VNC, czyli pliki tworzone przez program GibbsCAM. Kliknięcie
na polu Plik typu rozwija listę zawierającą typy plików, które mo\
na
otworzyć. Lista zawiera tylko te typy plików, które mogą zostać
bezpośrednio otwarte. Zawartość listy zale\
y od opcji, które są
zainstalowane.
Innym sposobem otworzenia części jest dwukrotne kliknięcie na pliku
części lub przeciągnięcie i upuszczenie go w przestrzeni roboczej
lub na ikonce skrótu programu.
CZ
ÅšCI DOMYÅšLNE
Domyślne ustawienia i przygotowane listy narzędzi mogą być wykorzystane przy tworzeniu nowej części.
Domyślne informacje obejmują typy narzędzi, procesy, operacje, geometrię i półfabrykat u\
ytkownika. Funkcja jest
dostępna dla Frezowania, Toczenia i Frezowanie obrotowe części. Aby aktywować tę funkcję, nale\
y utworzyć
nowy plik definiując domyślną obrabiarkę, narzędzia, półfabrykat itp. i zapisać plik jako domyślny. Plik musi być
nazwany New Lathe Part.vnc lub New Mill Part.vnc lub New Mill_Turn Part.vnc. Plik musi być zapisany w tym
samym katalogu, co program Gibbs. Mo\
na u\
ywać wszystkich trzech typów domyślnych plików. Z nazwą
domyślnego pliku mo\
na zapisać ju\
istniejący plik, który posiada wszystkie wymagane dane. Ka\
dy plik, który
zostanie utworzony po zdefiniowaniu domyślnego pliku, będzie posiadał wszystkie jego dane.
Przełączanie się pomiędzy domyślnymi plikami
Typ domyślnego pliku jest określany przez wybranie bie\
Ä…cego Typu Maszyny w oknie dialogowym Kontrola
Dokumetów. Je\
eli nie ma otwartego \
adnego pliku części, nale\
y wybrać typ maszyny i utworzyć nową część.
Je\
eli jest otwarty plik części, nale\
y zmienić Typ Maszyny na \
ądany, a następnie utworzyć nową część. Wyniki
pracy nale\
y zapisać, w przeciwnym wypadku dane zostaną utracone.
32
IMPORTOWANIE MODELI CZ
ÅšCI
Importowanie pozwala dodać ju\
istniejące części do bie\
ącej części. Bie\
Ä…cy
plik części mo\
e być nowy, nie zawierający narzędzi i geometrii lub istniejący,
posiadający zdefiniowaną geometrię, bryły, narzędzia i operacje. Funkcja Import
pozwala połączyć dwie podobne części, dodać uchwyty lub przyrządy
obróbkowe.
Aby zaimportować model do pliku części, nale\
y kliknąć na poleceniu Import w
menu Plik. Pojawi się okno dialogowe Import plik, w którym mo\
na wybrać plik
przeznaczony do importu. Po wybraniu katalogu, w którym mieści się plik, nale\
y
w polu Pliki typu wybrać format pliku, który będzie importowany. Potem
dwukrotnie kliknąć na nazwie pliku lub po zaznaczeniu pliku na przycisku
Otwórz. Spowoduje to otwarcie pliku w Przestrzeni roboczej.
Okno dialogowe Import wyświetla tylko
pliki typu określonego w polu Pliki typu.
Kliknięcie na tym polu rozwija listę
zawierającą wszystkie formaty plików,
które mogą być zaimportowane.
Zawartość listy zale\
y od
zainstalowanych opcji.
33
Podczas otwierania modelu bryłowego jest więcej
mo\
liwości wyboru ustawień dotyczących części, np.
typ maszyny, zastosowanie skalowania części oraz
kilka opcji manipulowania topologiÄ… modelu. W trakcie
importowania bryły tylko opcje topologii (Zamień w
bryłę, usuń niepotrzebną topologię, uprość) są
dostępne. Pełny opis zawarty jest w podręczniku Bryły i
PÅ‚aszczyzny.
Dla pewnych typów plików, przed
zaimportowaniem, mo\
e się pojawić
dodatkowe okno dialogowe. Pozwala określić,
co ma być importowane i jak zostać
zgrupowane.
34
USTAWIANIA CZ
ÅšCI
Ustawiania części to definiowanie jednostek miary i rozmiaru części, typu maszyny, która będzie obrabiała
daną część, typu materiału, z którego jest zrobiona część oraz określenie płaszczyzny bezpiecznej. Wszystkie
te dane są wprowadzane lub wybierane w oknie dialogowym Kontrola Dokumentu, które pojawia się po kliknięciu
przycisku Dokument w palecie Głównej.
Okno dialogowe Kontrola Dokumentu to dwa oddzielne okna, które pojawiają się razem. Mo\
na je dowolnie
przesuwać, ka\
de osobno, ale po zamknięciu i ponownym uruchomieniu okna pojawią się w takim samym
układzie, jak poprzednio. Dolne okno dialogowe zmienia się w zale\
ności od dokonanego wyboru obrabiarki
(frezarka, tokarka). Poszczególne pola okna Kontrola Dokumentu są opisane poni\
ej.
Rys. 10 Okno dialogowe Kontrola Dokumentu zawierające ustawienia dla części frezowanej
Dla części toczonej dolne okno dialogowe zmienia się do postaci widocznej na rysunku.
Rys. 11 Dolne okno Kontrola Dokumentu zawierające ustawienia dla części toczonej
35
Przyciski Kontrola Pliku: dostarczajÄ… mo\
liwości tworzenia nowych części, otwierania i zamykania istniejących
części oraz zapisywania bie\
ących. Dodatkowo zawierają opcje, w jaki sposób część ma być zapisana. Wybranie
przycisku Zapisz jako pozwala zapisać część pod inną nazwą lub w innym katalogu. Przycisk Zapisz spowoduje
zapisanie jako kopii części, dodając do nazwy słowo  kopia . To umo\
liwia zapisanie obydwu plików (oryginalnego i
kopii) w tym samym katalogu. Polecenia Zapisz mo\
na u\
yć w celu zapisania części dla starszej wersji programu,
wybranej z rozwijalnej listy Zapisz jako.
Obrabiarka: pole, w postaci rozwijanej listy, zawiera listę wszystkich dostępnych typów obrabiarek, które mogą być
wykorzystane do obróbki części. Są to 2 i 3 osiowe tokarki oraz 3, 4 i 5 osiowe frezarki, pionowe i poziome.
Zawartość listy zmienia się w zale\
ności od zainstalowanych opcji. Z tej listy nale\
y wybrać typ obrabiarki, na której
będzie wykonywana obróbka.
Materiał: materiał obrabianej części mo\
na wybrać z listy dostępnej w tym polu. Pole zawiera bazę danych
materiałów oraz zalecane dla nich prędkości skrawania i posuwy. Domyślne ustawienie to stal szybkotnąca
(Stainless Steel). Je\
eli nie ma zainstalowanej bazy CutData"!, jest to jedyna dostępna opcja. Mo\
na dodawać i
edytować dodatkowe wartości.
Jednostki wymiarowania: pole pozwala ustawić jednostki na cale lub milimetry. Jednostki mo\
na zmienić w
dowolnej chwili, ale istniejąca geometria, narzędzia i operacje muszą być uaktualnione po wprowadzonych
zmianach. Zmiana jednostek nie wpływa na wymiary brył i powierzchni oraz na wyjściowe dane postprocesora,
który przelicza wartości wymiarów w zale\
ności od własnych ustawień jednostek (cale lub milimetry).
Wymiary części  Frezowanie: pola te słu\
Ä… do definiowania rozmiaru
przestrzeni roboczej i domyślnego rozmiaru półfabrykatu. Wszystkie
wartości  dodatnie i ujemne  są prawidłowe, przy czym wartości +X, +Y i
+Z muszą być zawsze większe ni\
 X,  Y i  Z. Początek układu
współrzędnych jest zawsze ustawiony w punkcie X=0, Y=0 i Z=0. Rysunek
pokazuje zarys półfabrykatu dla części frezowanej na Poziomie 2
interfejsu, z aktywną siatką układu współrzędnych. Oś w środku części
wyznacza początek układu współrzędnych części.
Wymiary części  Toczenie: pola te słu\
Ä… do definiowania rozmiaru przestrzeni
roboczej i domyślnego rozmiaru półfabrykatu. Wszystkie wartości  dodatnie i
ujemne  są prawidłowe, przy czym wartość +Z musi być zawsze większa ni\
 Z.
Wartość wprowadzona w tym polu jest u\
ywana do określania ruchów
pozycjonowania w trakcie u\
ywania funkcji Płaszczyzna Bezpieczeństwa. Parametr
X jest wielkością promienia lub średnicy, w zale\
ności od wybranego sposobu
wymiarowania w kierunku osi X (opcja Styl Wymiarowania). Rysunek przedstawia
zarys półfabrykatu dla części toczonej.
X Styl Wymiarowania: wybór przycisku określa, czy wprowadzane wartości w kierunku osi X dla części toczonej
są wartościami średnicy, czy promienia. W niektórych polach podaje się wartość średnicy lub promienia,
niezale\
nie od wyboru dokonanego w tym polu.
Pozycja Wymiany Narzędzia  Frezowanie: zaznaczenie tego pola wyboru spowoduje, \
e wrzeciono przesunie
się do pozycji określonej wartościami X i Y przy wymianie narzędzia. Opcja jest stosowana dla frezarek bez
automatycznej wymiany narzędzi. Jest równie\
przydatna, gdy przy wymianie narzędzia, w celu uniknięcia kolizji
stół musi być przesunięty w określone poło\
enie lub przy u\
yciu stołu obrotowego.
36
Wymiana Narzędzia  Toczenie: aktywowanie opcji Wymiana Narzędzia powoduje przesunięcie głowicy
narzędziowej przy wymianie narzędzi do pozycji określonej wymiarami X i Y. Jeśli opcja nie jest zaznaczona,
system przyjmuje, \
e ruchy potrzebne do wymiany narzędzia będą wykonane ręcznie.
Płaszczyzna bezpieczna  Frezowanie: wartość ta wyznacza główną płaszczyznę bezpieczną części. Jest to
poło\
enie, do / od którego narzędzie porusza się ruchem szybkim przy jego wymianie. Równie\
do tej płaszczyzny
narzędzie przesuwa się przy ruchach pomiędzy kolejnymi otworami, je\
eli tak zdefiniowano w procesie wiercenia.
Ta płaszczyzna bezpieczna jest równie\
u\
ywana przy obróbce wielu części. Więcej informacji na ten temat
znajduje się w odpowiednim podręczniku.
Płaszczyzna bezpieczna  Toczenie: po zaznaczeniu opcji Płaszczyzna Bezpieczeństwa system oblicza ruchy
pozycjonowania pomiędzy kolejnym operacjami (przejściami). Poło\
enie zmienia siÄ™ dynamicznie wraz ze zmianÄ…
wymiaru przedmiotu w trakcie obróbki. Wprowadzona wartość jest wartością odsunięcia od materiału. Je\
eli opcja
Płaszczyzna Bezpieczeństwa jest nieaktywna, musi być określone stałe poło\
enie płaszczyzny bezpiecznej.
Wartości X i Z określają poło\
enie do / z którego narzędzie jest przesuwane ruchem szybkim przy wymianie
narzędzia. To poło\
enie jest tak\
e u\
ywane, gdy dokonywana jest zmiana sposobu dosunięcia narzędzia z
jednego na inny.
Komentarz: ka\
dy tekst wprowadzony jako komentarz dla danej części jest wyświetlany w podglądzie części w
oknie dialogowym Otwórz oraz pojawia się w pliku wyjściowym kodu NC.
TWORZENIE GEOMETRII
Podstawą dla utworzenia części gotowej do obróbki jest model. Stworzenie geometrii jest zasadniczym
warunkiem posiadania modelu. Jeśli nie ma modelu, który mo\
na zaimportować, trzeba go utworzyć. Często
zaimportowane modele równie\
wymagajÄ… modyfikacji. Tworzenie i modyfikowanie modeli rozpoczyna siÄ™ od
tworzenia geometrii.
Geometria składa się z punktów, linii, okręgów i krzywych
lub płaszczyzn, utworzonych w Przestrzeni roboczej. Do
tworzenia i modyfikowania geometrii słu\
y paleta
Tworzenie Geometrii posiada siedem przycisków, które
wywołują podpalety do tworzenia geometrii, jeden przycisk do łączenia i rozłączania geometrii i jeden do
wywoływania okna dialogowego Ekspert Geometrii. Ka\
da podpaleta posiada szereg przycisków, które wyświetlają
okna dialogowe lub funkcje.
Geometria jest podstawą do zdefiniowania obróbki części. Bez niej nie mo\
na przygotować obróbki, chyba \
e
posiada siÄ™ opcjÄ™ SolidSurfacer. Punkty sÄ… u\
ywane do Wiercenia i gwintowania, linie  do obróbki zgrubnej,
konturowej i frezowania kieszeni. Geometria mo\
e być tworzona na cztery sposoby: przez wprowadzanie tekstu w
okna dialogowe, kopiowanie i wklejanie z istniejącej geometrii, ręczne rysowanie za pomocą myszki lub linie i
punkty mo\
na tworzyć ręcznie, wszystkie pozostałe elementy wymagają współpracy okien dialogowych oraz
zaimportowanie pliku z geometriÄ….
Elementy geometrii mo\
na łączyć w zło\
one kształty, które mogą być  otwarte lub  zamknięte . Zamknięty kształt
nie ma widocznych końców, tak jak np. prostokąt. Otwarty kształt posiada widoczne, nie połączone ze sobą końce,
np. trzy boki prostokąta lub linia połączona z okręgiem.
37
Rys. 13 Przykład zamkniętego i otwartego kształtu
Aby połączyć dwa elementy, takie jak linia i okrąg, w punkcie ich przecięcia musi być utworzony punkt, tzw. punkt
łączący. Występują równie\
punkty końcowe lub kończące. Punkt umieszczony na końcu otwartego kształtu
nazywany jest punktem kończącym.
TWORZENIE GEOMETRII
Jak wspomniano wcześniej, geometria mo\
e być utworzona na kilka sposobów, m.in. ręcznie i przy u\
yciu okien
dialogowych. Poni\
ej opisany jest najpowszechniejszy sposób  przez okna dialogowe.
Są trzy podstawowe sposoby wprowadzania danych wejściowych do okien dialogowych podczas tworzenia
geometrii: wprowadzanie współrzędnych w pola tekstowe, wybieranie określonych elementów jako elementów
odniesienia (np. styczna do okręgu lub punkt) oraz określenie wymiarów i poło\
enia końcowego kształtu, np.
prostokÄ…ta.
Rys. 14 Dwa podstawowe typy okien dialogowych geometrii
Po wprowadzeniu wymaganych informacji dla utworzenia określonego typu elementu nale\
y wcisnąć przycisk
Wykonaj lub klawisz Enter. Po utworzeniu elementu okno dialogowe pozostaje otwarte, podczas gdy paleta wróci
do palety głównej Tworzenie Geometrii, chyba \
e został wciśnięty przycisk tworzenia wielu elementów.
Niewidoczną funkcją palety Tworzenie Geometrii jest jej zdolność do tworzenia geometrii bez wprowadzania
danych do okien dialogowych. Jeśli w Przestrzeni roboczej wybrano geometrię, która zawiera informacje
wystarczające do zdefiniowania elementu, to kliknięcie przycisku elementu w palecie tworzenia geometrii otwiera
odpowiednie okno dialogowe. Przykładowo, wybranie trzech punktów w Przestrzeni roboczej i kliknięcie na
przycisku OkrÄ…g w oknie dialogowym Tworzenie Geometrii otworzy podpaletÄ™ z wprowadzonymi i gotowymi do
u\
ycia wszystkimi danymi.
38
A
Ä…czenie geometrii
Rysunki ilustrujÄ…, jak Å‚Ä…czona jest geometria. Na
początku są dwie niezakończone, niepołączone linie,
pionowa i pozioma. Punkt Å‚Ä…czÄ…cy zostanie dodany po
naciśnięciu przycisku Połącz / Rozdziel. Linie są nadal nie
zakończone, ale połączone. Następnie narysowano okrąg.
Na rysunku czwartym widać, \
e dodano punkt Å‚Ä…czÄ…cy
pomiędzy okręgiem i poziomą linią. Po połączeniu okręgu z
pionową linią powstał zamknięty kształt. Taki kształt nie
posiada punktów początkowych i końcowych, jest w
zasadzie pętlą kilku połączonych ze sobą kształtów. Na
szóstym rysunku usunięto pionową linię, a punkty łączące
zostały przekształcone w punkty kończące poprzez
kliknięcie na przycisku Połącz / Rozdziel.
Rys. 15 Przykład geometrii połączonej i zakończonej
WARSTWY
Warstwy sÄ… u\
ywane do rozdzielania ró\
nych grup geometrii, w tym półfabrykatu u\
ytkownika. Mogą być du\
Ä…
pomocÄ… przy porzÄ…dkowaniu Przestrzeni roboczej. Mo\
na wyświetlać geometrię dla wielu warstw, ale w danej
chwili mo\
na ją modyfikować tylko w bie\
ącej warstwie. Cała tworzona geometria jest przypisana do bie\
Ä…cej
warstwy. Geometria w tle jest wyświetlana w szarym kolorze i nie mo\
e być wybierana.
Poziom 1 interfejsu
Warstwy są dostępne poprzez paletę Tworzenie Geometrii. W prawym, górnym rogu palety znajdują się dwa
przyciski. Lewy otwiera listę warstw, prawy wyświetla menu warstw, które pozwala szybko przełączać bie\
Ä…cÄ…
warstwÄ™.
39
Poziom 2 interfejsu
Warstwy są dostępne z poziomu palety Głównej. Przycisk z prawego, górnego rogu palety otwiera listę
warstw. Kliknięcie prawym klawiszem myszki na oknie warstwy wyświetla menu kontekstowe. Menu jest
listą warstw, pozwala na szybkie przełączanie bie\
Ä…cej warstwy.
Lista Warstw
Lista Warstw ułatwia sterowanie warstwami. Po utworzeniu
nowej części istnieje tylko jedna warstwa na liście.
Dodatkowe warstwy mo\
na tworzyć klikając na poleceniu
Nowa WR. Bie\
ąca warstwa jest podświetlona na \
ółto.
 Oczka widoczne po lewej stronie listy wyświetlają i
ukrywają warstwy. Kliknięcie na nazwie kolumny sortuje
wyświetlone warstwy.
Kliknięcie prawym klawiszem na pasku okna warstw lub
pozycji na liście warstw otwiera menu kontekstowe
pokazane na rysunku.
Wybór polecenia Info o warstwie otwiera okno dialogowe,
które pozwala określić zachowanie geometrii w danej
warstwie. Geometria mo\
e pomagać w definiowaniu części
lub być u\
yta jako kształt półfabrykatu. Geometria
definiująca półfabrykat wykorzystywana jest w Symulacji.
Kształty do Frezowania części mogą być tworzone przez
obrót lub wyciągnięcie.
Rys. 16 Okno dialogowe Warstwa Info dlaFrezowania i Toczenia
UKA
ADY WSPÓA
RZ
DNYCH
Układ współrzędnych to płaszczyzna w przestrzeni z początkiem i trzema osiami. Przykładem trzech ró\
nych
układów współrzędnych są płaszczyzny XY, XZ i YZ. Jako uzupełnienie tych podstawowych płaszczyzn istnieje
nieograniczona liczba innych płaszczyzn, które mo\
na zdefiniować. Dla modułu Advanced Milling mo\
na określać
geometriÄ™ z u\
yciem tych pozostałych płaszczyzn. Rysunki widoczne poni\
ej są przykładem trzech ró\
nych
układów współrzędnych. Okręgi widoczne na rysunkach mają taką samą pozycję w ka\
dym z trzech układów
współrzędnych.
40
Geometria jest zawarta w warstwach, nie w układzie współrzędnych. Układ współrzędnych u\
ywany do
definiowania geometrii mo\
e być traktowany jako atrybut geometrii potrzebny do jej określenia. W zale\
ności od
potrzeby geometriÄ™ mo\
na przesuwać wstawiać do / usuwać z układu współrzędnych.
Układy współrzędnych są u\
ywane do tworzenia geometrii 3D, definiowania orientacji części obrotowych i jako
podstawa dla modelowania brył. Pełne zrozumienie układów współrzędnych jest podstawą do u\
ywania modułów
Advanced Mill i SolidSurfacer. Układy współrzędnych są dostępne tylko z poziomu 2 interfejsu.
Lista Układu współrzędnych
Lista Układu współrzędnych jest podobna do listy
Warstw, pozwala zarządzać układami współrzędnych. Po
utworzeniu nowej części na liście znajduje się tylko jeden
układ współrzędnych  płaszczyzna XY dla frezowanych
części i płaszczyzna XZ dla toczonych części. Kliknięcie
na poleceniu Nowy CS dodaje nowy układ do listy.
Bie\
ący układ współrzędnych jest podświetlony.  Oczka
widoczne po lewej stronie listy wyświetlają i ukrywają
układy. Kliknięcie na pozycji w kolumnie Komentarz
pozwala zmienić nazwę układu. Lista układów zawiera równie\
pozycje dla określenia, do którego wrzeciona
przypisany jest układ współrzędnych (tylko MTM) i określające, przesunięcie którego uchwytu definiuje układ
współrzędnych (wymaga Advanced Mill). Kliknięcie na nazwie kolumny sortuje listę układów współrzędnych.
Paleta Układu współrzędnych
Nowy układ współrzędnych jest tworzony jako identyczny z
bie\
ącym. Paleta Układu współrzędnych pozwala
zmodyfikować orientację nowego układu, zmienić jego
środek, przełączyć oś głębokości lub przypisać go do jednej z podstawowych płaszczyzn.
TWORZENIE BODIES 3D
Trójwymiarowe bryły lub powierzchnie mogą być u\
ywane oprócz lub w miejscu geometrii dla modelu części.
Modelowanie bryły wymaga u\
ycia obiektów graficznych (brył i płaszczyzn) ich łączenia, modyfikowania i
manipulowania nimi w celu utworzenia gotowego modelu części. Proces ten rozpoczyna się od tworzenia prostych
brył, zwanych bryłami podstawowymi. Przykładem brył podstawowych są sfera, sześcian, bryła obrotowa lub bryła
pryzmatyczna (wyciągnięty kształt 2D).
Podstawowe operacje, często nazywane operacjami boolowskimi, słu\
Ä… do dodawania, odejmowania, znajdowania
przecięć brył podstawowych i tworzenia w ten sposób nowych brył. Rezultatem ka\
dorazowego zastosowania
operacji boolowskiej jest pojedynczy obiekt. W ten sposób podczas modelowania brył mo\
na pracować z
pojedynczymi obiektami, a nie z setkami powierzchni.
41
W palecie Głównej znajduje się przycisk Modelowanie
Bryłowe. Kliknięcie na nim wywołuje paletę zawierającą
podstawowe funkcje Boola i przyciski słu\
Ä…ce do otwierania
dwóch podpalet. Są to palety Tworzenie Brył,
Zaawansowane modelowanie bryłowe.
Podpalety brył pozwalają tworzyć i modyfikować bryły
podstawowe. Bryłą podstawową jest bryła utworzona z
profilu geometrii lub na podstawie tekstu wprowadzonego
do okna dialogowego, opisującego bryłę. Bryły podstawowe
są podstawą tworzenia modelu. Funkcje słu\
ące do tworzenia brył podstawowych są zawarte w palecieTworzenie
Brył.
Paleta Zaawansowane modelowanie bryłowe zawiera
dodatkowe funkcje Boola, których mo\
na zastosować do
brył. Są to funkcje zaokrąglania naro\
ników, przesuwania i
(tworzenia brył cienkościennych) płaszczyzn.
W modelerzu 3D mo\
na równie\
tworzyć
powierzchnie. Modeler tworzy powierzchnie, które są
podobne do brył, gdy\
składają się równie\
ze
ścianek. Ka\
da ściana to pojedyncza powierzchnia. Powierzchnie składają się tylko ze ścianek, nie posiadają
\
adnej objętości pomiędzy nimi, natomiast bryły to ścianki i przestrzeń pomiędzy nimi. Powierzchnia jest podobna
do nieskończenie cienkiego balonika, natomiast bryły są bardziej podobne do piłki do kręgli.
PRZYKA
ADY TWORZENIA BRYA

Trzy poni\
sze rysunki pokazują bardzo prosty przykład tworzenia bryły z podstawowych brył. Pierwszy
rysunek to sześcian, utworzony za pomocą przycisku Prostopadłościan z paletyTworzenie Brył. Drugi
rysunek pokazuje cztery podstawowe bryły  dwie sfery i dwa wyciągnięcia z pochylonymi ściankami. W palecie
Tworzenie Brył znajduje się przycisk Sfera, który pozwala narysować sferę oraz przycisk Wyciągnij, który rysuje
wyciągnięcia z pochylonymi ściankami na podstawie wybranej geometrii. Wyciągnięcie zastosowano do wybranej
geometrii zawierajÄ…cej zaokrÄ…glone naro\
a. Trzeci rysunek pokazuje rezultat odjęcia sfer i wyciągnięć od
sześcianu.
Rys. 17 Przykład tworzenia modelu z brył podstawowych
42
WARSTWY I UKA
ADY WSPÓA
RZ
DNYCH
Bryły i powierzchnie nie są zawarte w warstwach, są
rysowane w przestrzeni roboczej lub umieszczane w
Schowek. Schowek to małe okno przechowujące bryły w
celu uporządkowania zawartości ekranu. Bryły, po
utworzeniu, sÄ… przydzielane do bie\
ącego układu
współrzędnych. Niektóre z funkcji modelowania, takie jak
wyciągnięcia i bryły obrotowe są ściśle powiązane z
układem współrzędnych, co oznacza, \
e bie\
ący układ
współrzędnych jest wykorzystywany do tworzenia bryły. Inne funkcje modelowania nie zale\
Ä… od bie\
ącego układu
współrzędnych, np. wyciągnięcie po przekroju.
TWORZENIE NARZ
DZIA
Wciśnięcie przycisku lista Narzędzie w palecie Głównej wywołuje listę Narzędzie, która mo\
e zawierać do
999 narzędzi dla jednego pliku części. Dwukrotne kliknięcie na polu listy wywołuje okno dialogowe
Tworzenie Narzędzia, słu\
ące do tworzenia i modyfikowania narzędzi. Po wprowadzeniu danych do okna
dialogowego i zamknięciu go, w polu listy pojawia się symbol narzędzia, zawierający jego rysunek i średnicę. Aby
tworzyć następne narzędzia, nale\
y ponownie kliknąć na pustym polu listy. Kliknięcie na nowym polu listy w trakcie
definiowania narzędzia z innego pola (gdy okno dialogowe jest otwarte) spowoduje jego zapisanie, zamknięcie i
otwarcie nowego okna.
Kliknięcie na strzałce u góry lub na dole listy Narzędzie pozwala przemieszczać się pomiędzy jej polami. Lista
mo\
e być zreorganizowana w dowolnej chwili, nawet po utworzeniu operacji, bez konieczności ich ponownego
przeliczania. Aby zmienić porządek narzędzi w liście, nale\
y kliknąć na symbolu narzędzia i przeciągnąć go w inne
pole. Program automatycznie zmodyfikuje operacje, wprowadzając zmiany dokonane w kolejności i numerach
narzędzi. Więcej informacji o liście Narzędzie znajduje się w rozdziale Interfejs.
Parametry narzędzia mo\
na zmieniać w dowolnej chwili podczas tworzenia części. Je\
eli została utworzona
operacja u\
ywająca zmodyfikowanego narzędzia, wymaga ona ponownego przeliczenia. W tym celu nale\
y
dwukrotnie kliknąć na polu operacji w liście Operacje i nacisnąć przycisk Powtórz. Wtedy nowe parametry
narzędzia zostaną uwzględnione w operacji.
SZYBKIE TWORZENIE NARZ
DZIA
Definiowanie parametrów narzędzia jest proste, wystarczy wykonać następujące kroki:
1. Dwukrotnie kliknąć na polu w liście Narzędzie.
2. Wybrać typ narzędzia z tablicy przycisków symbolizujących narzędzia.
3. Podać rozmiar narzędzia poprzez wprowadzenie tekstu lub wybór z rozwijalnych list.
4. Określić materiał narzędzia, kierunek obrotów i przesunięcie wrzeciona (offset).
5. Mo\
na wprowadzić komentarz i określić orientację narzędzia, jeśli jest to potrzebne.
6. Zamknąć okno dialogowe lub dwukrotnie kliknąć na innym polu (pustym lub nie), co spowoduje
zapisanie narzędzia i pojawienie się nowego okna dialogowego.
43
OKNA DIALOGOWE TWORZENIE NARZ
DZIA
Niektóre elementy są takie same we wszystkich oknach dialogowych Tworzenie Narzędzia. Są to: tablica typów
narzędzia, graficzny symbol narzędzia, metoda podawania wymiarów i materiału, ustawienie kierunku obrotów i
przesunięcia wrzeciona (offset) oraz pole Komentarz. Komentarz jest zawarty w wyjściowym pliku kodu NC i
pojawia siÄ™ na poczÄ…tku ka\
dej operacji u\
ywającej danego narzędzia. Poni\
ej pokazano widoki ró\
nych okien
dialogowych Tworzenie Narzędzia.
Oprócz elementów takich samych dla wszystkich okien Tworzenie Narzędzia, okno dla narzędzi frezujących
posiada pole wyboru Options i pole Cutter Comp. Offset #. Pole Options pozwala zdefiniować narzędzie sto\
kowe
lub tzw. narzędzie kształtowe. Więcej informacji znajduje się w podręczniku Frezowanie.
Rys. 18 Okno dialogowe Tworzenia Narzędzia dla frezowania
44
Okno dialogowe Tworzenia Narzędzia dla toczenia posiada wiele opcji opisujących płytkę skrawającą. Oprócz pól
wspólnych dla okien Tworzenia Narzędzia, okno dla narzędzi tokarskich posiada pole wyboru Inny, przycisk
przełączający pomiędzy narzędziami frezującymi i toczącymi oraz rysunek określający orientację płytki
skrawajÄ…cej. Pole wyboru Inny pozwala u\
ytkownikowi zdefiniować własną płytkę skrawającą. Okno dialogowe
Tworzenia Narzędzia dla toczenia opisane jest w podręczniku Toczenie.
Rys. 19 Okno dialogowe Tworzenia Narzędzia dla toczenia
45
Opcja Frezowanie / Toczenie i Multi  Task Machining zmienia trochę okno dialogowe narzędzia frezarskiego,
dodając kilka elementów z okna narzędzia tokarskich oraz rysunek orientacji narzędzia.
Rys. 20 Okno dialogowe Tworzenia Narzędzia dla frezowania / toczenia
46
TWORZENIE OPERACJI
Pojedyncza operacja składa się ze ście\
ki narzędzia, płaszczyzny bezpiecznej, informacji o narzędziu,
prędkościach i posuwach oraz wyborze chłodziwa. Jest wizualizacją kodu NC wysyłanego na maszynę i jego
z
ródłem. Operacje są tworzone z procesów, które są połączeniem narzędzia i funkcji obróbki (obróbka zgrubna,
konturowa, wiercenie), zastosowanych do geometrii lub brył. Proces jest podstawowym elementem operacji, jest
u\
ywany do określania wszystkich jej ustawień. Na rysunku pokazane są składniki operacji lub grupy operacji,
tak\
e te niezbędne do jej utworzenia.
Rys. 21 Składniki operacji
Podstawą do tworzenia operacji jest posiadanie zdefiniowanego modelu części i listy narzędzi do obróbki tej
części. Kliknięcie na przycisku Procesy w palecie Głównej otwiera paletę Procesów, listę Proces i Operacje.
Następnie nale\
y połączyć pole listy Narzędzie z polem listy Proces, co spowoduje pojawienie się okna
zawierającego ustawienia parametrów operacji. Po wybraniu geometrii lub bryły przeznaczonej do obróbki i
kliknięciu przycisku Wykonaj w palecie Procesy zostaną wygenerowane ście\
ki narzędzia dla operacji. Powy\
sze
47
kroki nale\
y powtarzać do chwili całkowitego zdefiniowania obróbki dla danej części. Uruchomienie Symulacji
sprawdzi jej poprawność.
SZYBKIE TWORZENIE OPERACJI
1. Nale\
y posiadać model i zdefiniowane narzędzia.
2. Kliknąć na przycisku Procesów.
3. Połączyć pole narzędzia z funkcją obróbki w liście Proces.
4. Wybrać geometrię lub bryłę do obróbki i kliknąć przycisk Do It, aby wygenerować ście\
kÄ™. W razie
konieczności powtórzyć.
5. Uruchomić Symulację w celu wizualnego sprawdzenia operacji.
PRZYCISK PROCESÓW
Aby utworzyć operacje, musi być otwarta lista Proces, Operacje i paleta procesów. W tym celu nale\
y
kliknąć na przycisku procesów w palecie Głównej. Wymagany jest te\
model części przeznaczonej do
obróbki, mo\
e to być geometria lub bryły oraz narzędzia zdefiniowane w liście Narzędzie.
Paleta Procesów posiada ró\
ne pola, w zale\
ności od wybranego typu obróbki. Dla części toczonej zostanie
otwarta paleta zawierająca pola Obróbki Konturowej, Zgrubnej, Gwintowania i Wiercenia. Paleta dla części
frezowanej posiada pola Wiercenia, Obróbki Konturowej, Frezowania Kieszeni i Gwintowania. Jeśli jest
zainstalowana opcja SolidSurfacer, paleta dla frezowania zawiera tak\
e pola Surfacing i przyciski definiowania
lokalnych naddatków.
Rys. 22 Paleta Procesów dla Frezowania
Paleta Procesów dla frezowania / toczenia
Paleta Procesów posiada dwa przyciski w prawej, górnej części okna, które umo\
liwiają przełączanie się pomiędzy
paletą dla toczenia i frezowania, dając dostęp do funkcji obydwu typów obróbki w jednej palecie.
48
PROCESY
Do zdefiniowania procesu potrzebne jest narzędzie i
funkcja obróbki. Aby utworzyć proces, nale\
y umieścić
jedno narzędzie i jedną funkcję, przeciągając je myszką z
listy Narzędzie i palety Procesów i upuszczając w tym
samym polu listy Proces. To spowoduje natychmiastowe
utworzenie procesu i wyświetlenie okna dialogowego
Proces. W polu listy Proces pojawi się ikonka, składająca
się z graficznego symbolu funkcji obróbki i numeru
narzędzia.
49
Zawartość okna dialogowego Proces zale\
y od wybranej funkcji obróbki. Okna Proces dla funkcji Obróbki
Zgrubnej, Konturowej, Wiercenia, Gwintowania i Płaszczyznowej ró\
niÄ… siÄ™ od siebie, ale posiadajÄ… te\
wiele
wspólnych pozycji.
Rys. 23 Okna dialogowe Proces dla toczenia i frezowania
50
Po otwarciu okna dialogowego Proces mo\
na wprowadzić wymagane parametry, wybrać geometrię lub
bryłę przeznaczoną do obróbki i kliknąć przycisk Wykonaj w palecie Procesy. W ten sposób zostanie
wygenerowana jedna lub więcej operacji i ście\
ka narzędzia.
Rys. 24 Proces, wybrana geometria i końcowy rezultat po kliknięciu przycisku Do It
OPERACJE
Operacje zawierają gotową ście\
kę narzędzia. Ście\
ka składa się z ruchów, które narzędzie ma wykonać, aby
obrobić część, wizualizując wyjściowy kod NC. Dwukrotne kliknięcie powoduje ponowne utworzenie Procesów
z listy Proces, które wcześniej posłu\
yły do wygenerowania wybranej operacji. W
ten sposób mo\
na modyfikować operację. Jednocześnie przycisk Wykonaj z
palety Procesy zamieni się w przycisk Powtórz. Aby utworzyć nową operację,
nale\
y odznaczyć bie\
ącą operację i upewnić się, \
e przycisk Powtórz zmienił się
znów w przycisk Wykonaj. W przeciwnym razie nowa operacja zostanie nadpisana
na istniejÄ…cej operacji.
Pola operacji nie mogą być usuwane z listy Operacje do innych list, natomiast
mo\
na je sortować i zmieniać ich kolejność w liście. Aby edytować operację,
nale\
y kliknąć dwukrotnie na polu listy Operacje zawierającym operację
wymagającą modyfikacji. Spowoduje to jej umieszczenie w liście Proces. Po
dokonanych zmianach kliknięcie przycisku Powtórz dokona aktualizacji operacji.
Kliknięcie prawym klawiszem myszki na polu listy Operacje wyświetli menu kontekstowe. Mo\
na modyfikować
poło\
enie pola na liście, wyszukiwać lub dokonywać zmian w ście\
kach narzędzi, takich jak skalowanie i
odwracanie ście\
ki, zmienianie prędkości w określonych punktach ście\
ki, zamieniać ście\
kÄ™ na geometriÄ™ i
blokować dane w operacji. Blokowanie danych i zmienianie określonych informacji o operacji mo\
na zrealizować
przy pomocy polecenia Dane Operacji.
51
Okno dialogowe Dane Operacji pozwala zmienić dane, takie jak prędkości i ustawienia wejście / wyjście. Mo\
na
wprowadzić tekst, który ma być umieszczony w kodzie NC. Wartości mo\
na blokować klikając na ikonę kłódki. W
ten sposób inny u\
ytkownik nie mo\
e przypadkowo zmienić zablokowanych wartości. To jest zabezpieczenie
raczej przed przypadkowym, ni\
przed zamierzonym modyfikowaniem danych, gdy\
ka\
dy u\
ytkownik ma dostęp
do okna dialogowego, w którym zablokowano dane i mo\
e odznaczyć te zabezpieczenia.
Rys. 25 Okno dialogowe Operation Data
52
CUT PART RENDERING
CPR umo\
liwia wizualne sprawdzenie poprawności utworzonych operacji. CPR przechodzi przez ka\
dÄ…
operacjÄ™, pokazujÄ…c ruchy wykonywane przez ka\
de narzędzie podczas obrabiania części. Po zdefiniowaniu jednej
lub kilku operacji mo\
na uruchomić symulację obróbki, sprawdzając poprawność
operacji. Jest to bardzo pomocne w wykrywaniu błędów w ście\
ce. CPR uruchamia
się poprzez kliknięcie na przycisku CPR w palecie Głównej.
Po kliknięciu przycisku CPR zarys półfabrykatu zmienia się w trójwymiarową bryłę.
Je\
eli u\
ytkownik nie zdefiniował półfabrykatu, półfabrykatem dla frezowania będzie
sześcian o wymiarach równych Przestrzeni roboczej. Toczone części zostaną
wyświetlone w postaci walca o wymiarach równych Przestrzeni roboczej. Brakująca
część walca pozwala obserwować obróbkę powierzchni wewnętrznych.
Kliknięcie przycisku CPR otwiera równie\
paletę CPR, która steruje przebiegiem wizualizacji. Układ palety jest
bardzo podobny do odtwarzacza DVD. Przycisk Play uruchamia CPR.
Step Forward przesuwa obróbkę do przodu, do następnego poło\
enia
narzędzia, natomiast przycisk Next Operation  do następnej operacji.
Przycisk Rewind rozpoczyna obróbkę od początku. Poziomy suwak
Throttle Control steruje szybkością wizualizacji obróbki.
Pozostałe przyciski określają, w jaki sposób ma być wyświetlane narzędzie  ukryte, przezroczyste, czy całkowicie
widoczne. Ukrycie narzędzia pozwala na szybszą wizualizację. Ustawienie widocznego narzędzia sprawia, \
e
wizualizacja jest najwolniejsza, ale najbardziej realistyczna.
Rys. 27 Przykład sposobu wyświetlania narzędzia podczas renderingu: niewidoczne, przezroczyste, widoczne
53
Po otwarciu palety CPR i wybraniu sposobu
wyświetlania narzędzia mo\
na rozpocząć wizualizację,
klikajÄ…c na przycisku Play. Wizualizacja przebiega w
porządku określonym przez kolejność operacji w liście
operacji. Ka\
da operacja zaznaczona w liście będzie w
trakcie wizualizacji wyświetlana na \
ółto. Jest to
pomocne w przypadku, gdy wymagany jest dokładny
podgląd operacji, co do których poprawności są
wątpliwości.
54
GENEROWANIE KODU NC
Po utworzeniu i zweryfikowaniu operacji, które określają sposób obróbki części, nale\
y wygenerować kod
NC. Do tego celu słu\
y plik zapisany w formacie VNC. Plik z kodem NC to plik tekstowy, który mo\
na
bezpośrednio przesłać do układu sterowania obrabiarki. Kod NC jest generowany dla określonego układu
sterowania. Wszystkie niezbędne informacje wprowadza się do okna dialogowego Post Processor, wywoływanego
kliknięciem przycisku Post Processor w palecie Głównej.
Generowanie kodu NC jest bardzo proste. W oknie dialogowym nale\
y wybrać dany postprocesor, nazwać
wyjściowy plik, ustawić wymagane parametry i kliknąć na przycisku Process. Po wygenerowaniu plik mo\
na wysłać
do układu sterowania maszyny.
Rys. 28 Okno dialogowe Post Processor
GENEROWANIE KODU KROK PO KROKU
Poni\
szy opis prowadzi krok po kroku przez proces tworzenia kodu NC dla danego pliku części.
Wybierz postprocesor
Naciśnięcie przycisku Pliki
postprocesora otwiera okno
dialogowe Otwórz plik post., w którym
mo\
na wybrać plik z postprocesorem
(rozszerzenie .pst). Po wybraniu pliku
wybór mo\
na zatwierdzić przyciskiem
Otwórz.
55
Nazwa programu
Okno dialogowe Zapisz otwiera
siÄ™ przyciskiem Nazwa Pliku. W
oknie mo\
na ustawić katalog docelowy
dla wyjściowego pliku, wpisać jego
nazwę i zapisać, u\
ywajÄ…c przycisku
Zapisz. Plik ma rozszerzenie .ncf, w nim
zostanie zapisany wygenerowany kod
NC.
Ustawienie opcji
W polach Output i Multiple Parts okno dialogowe
posiada kilka opcji, które określają liczbę części
przeznaczonych do obróbki, przesunięcia uchwytów
lub inne odstępy, generowanie kodu tylko dla
niektórych operacji, wyświetlanie lub usuwanie
komentarzy oraz wprowadzanie opcjonalnych
zatrzymań programu.
Otwieranie okna tekstowego
W menu mo\
na wybrać edytor tekstowy, który umo\
liwi
oglÄ…danie kodu podczas jego generowania. Mo\
na równie\

kliknąć na przycisku, który uruchomi okno podglądu kodu. Jeśli
nie ma potrzeby podglÄ…dania kodu w trakcie jego tworzenia,
mo\
na pominąć ten krok.
56
 Przycisk Process
Kliknięcie przycisku Process uruchamia generowanie kodu NC. Jeśli w menu Dodatki został wybrany edytor tekstu,
wyświetli on kod po jego utworzeniu. Otwarcie edytora najczęściej nie następuje natychmiast, dla du\
ych
programów mo\
e to zająć nawet kilka minut.
Zapisz plik
Plik z
gotowym kodem NC mo\
na
zapisać klikając na
przycisku Zapisz lub
wybierajÄ…c polecenie Zapisz
z menu Wczytaj wybranego
edytora.
Wysyłanie kodu do układu sterowania
Je\
eli ustawiono komunikację z układem sterowania
obrabiarki, mo\
na do niego wysłać kod NC. W tym celu nale\
y
kliknąć przyciskKomunikacja. Po otwarciu się okna dialogowego,
obok przycisku Program powinna być widoczna nazwa pliku z
wygenerowanym kodem NC. Przycisk Wyślij spowoduje wysłanie
tego pliku do układu sterowania.
57
Polecenie Ustawienia komunikacji,
wybrane z menu Właściwości z
głównego menu Plik, otwiera okno
dialogowe właściwości, które
pozwala określić, w jaki sposób
będzie się odbywała komunikacja
pomiędzy programem i układami
sterowania obrabiarek. Połączenie z
ka\
dym wykorzystywanym układem
sterowania powinno być
skonfigurowane. Nazwy połączenia
mogą być dowolne, np. nazwa
modelu układu sterowania, nazwa
maszyny.
Okno dialogowe ustawień komentarzy
Komentarze postprocesora określa, jakie
komentarze mają być umieszczane w
wyjściowym pliku NCF. Zaznaczenie
opcji powoduje umieszczenie komentarza
w pliku wyjściowym. To okno dialogowe
jest dostępne z menu Plik, z menu opcji
Właściwości.
58
ROZDZIAA
5: DODATEK
SA
OWNICZEK
Celem tego słowniczka jest wyjaśnienie pojęć i ich zastosowania w podręcznikach programu GibbsCAM. Na
pierwszy rzut oka niektóre pojęcia i ich u\
ycie w przemyśle mogą wydawać się oczywiste, ale mogą mieć
określone znaczenie w programie GibbsCAM.
Moduł 2.5D Solids umo\
liwia importowanie, modyfikowanie lub tworzenie modeli brył, które mo\
na poddać
obróbce konturowej lub obróbce kieszeni, bez konieczności u\
ywania geometrii.
Moduł Advanced Milling poszerza mo\
liwości modułu Frezowanie, dodając zdolność definiowania wielu układów
współrzędnych, dla tworzenia i obrabiania geometrii.
Bryły to termin u\
ywany dla obiektów bryłowych tworzonych przez system. Ka\
da bryła to pojedynczy obiekt
zło\
ony ze ścianek i przestrzeni pomiędzy nimi, posiadający objętość. Bryły są wykorzystywane jako podstawowe
elementy do budowania modeli części.
Kształt zamknięty jest to zbiór geometrii, który nie ma wyraz
nego końca i początku. Kształt zamknięty jest pętlą.
Układ współrzędnych (CS) jest płaszczyzną w przestrzeni, posiadającą środek i trzy osie: pionową, poziomą i
głębokości. Standardowym układem współrzędnych jest płaszczyzna XY dla frezowania lub ZX dla toczenia.
Osiami płaszczyzny XY są osie X (oś pozioma), Y (pionowa) i Z (głębokość). Innymi standardowymi układami
współrzędnych są płaszczyzny XZ i YZ. Niestandardowe układy są definiowane z osi pionowej, poziomej i
głębokości i nazywane HVD.
Krawędz
jest krzywą lub linią pomiędzy dwoma ścianami. Bryła musi mieć ka\
de dwie ścianki połączone ze sobą
krawędziami.
Ścianka jest jedną powierzchnią bryły lub płaszczyzny. Ścianki są powierzchniami, które znają powierzchnie
otaczające je. Przykładowo, jedna strona sześcianu mo\
e być traktowana jako ścianka. Ka\
da ścianka jest
ograniczona przez pętlę. Prosta ścianka jest otoczona przez jedną pętlę.
Ekspert Geometrii to narzędzie wspomagające tworzenie połączonej geometrii. Interfejs jest podobny do arkusza
danych.
Half Punkt to termin związany z wprowadzaniem wartości dla pojedynczej osi (np. X, Y, Z), podczas tworzenia
geometrii przy pomocy Ekspert Geometrii. Często wystarczy wprowadzić wymiar tylko dla jednej osi, aby utworzyć
element, gdy\
pozostałe dane wynikają z wcześniej wprowadzonych wymiarów.
Lista  w programie GibbsCAM istnieją trzy listy: lista Narzędzie, Proces i Operacje. Lista Narzędzie zawiera
definicję wszystkich narzędzi u\
ywanych do obróbki danej części. Lista Proces przechowuje tymczasowe dane,
które są wykorzystywane do tworzenia operacji, zapisanych w liście Operacje. Operacje zawierają wszystkie
wytyczne konieczne do przeprowadzenia obróbki.
Pętla to seria połączonych krawędzi, które wyznaczają zarys ścian.
59
Znaczniki obróbki wykorzystywane są przy tworzeniu operacji toczenia lub konturowego frezowania. Określają
początkowe i końcowe punkty, kierunek obróbki (współbie\
ny lub przeciwbie\
ny), stronÄ™ geometrii przeznaczonÄ…
do obróbki.
MDD (Machine Definition Document) to skrót określający typ maszyny stosowanej do obróbki danej części. Ka\
da
pozycja znajdujÄ…ca siÄ™ w oknie dialogowym Kontrola Dokumentu, w polu Rodzaj Maszyny jest oddzielnym MDD.
MDD zawiera 3, 4 i 5 osiowe frezowanie oraz 2 i 3 osiowe toczenie.
Modelowanie to proces definiowania kształtu części i wymiarów na komputerze. Powszechne rodzaje
modelowania to modelowanie krawędziowe (2D i 3D), powierzchniowe i bryłowe. Modelowanie bryłowe to
definiowanie części jako obiektu bryłowego, a nie obiektu krawędziowego lub zbioru powierzchni.
Moduł Multi  Task Machining (MTM) poszerza mo\
liwości modułu toczenie, wspomagając programowanie
maszyn z wieloma wrzecionami i stołami.
Kształt otwarty to zbiór geometrii, która nie jest całkowicie połączona. Istnieje wyraz
ny punkt poczÄ…tkowy i
końcowy kształtu. Kształt mo\
e być zakończony lub nie.
Środek układu współrzędnych to centrum układu współrzędnych, gdzie spotykają się wszystkie trzy osie. Jego
współrzędne to H=0, V=0, D=0.
Production odwołuje się do podstawowej funkcjonalności programu GibbsCAM, głównie w odniesieniu do
podstawowych modułów. Przykładowo, moduły Frezowanie i Toczenie są modułami Production. Równie\

podręcznik Tworzenie Geometrii mo\
e być traktowany jako podręcznik Production.
Powierzchnia jest powierzchnią tworzoną lub importowaną przez system. Powierzchnia jest obiektem zło\
onym
tylko ze ścianek, nie ma objętości i grubości.
Import Bryły to moduł dający mo\
liwość importowania modeli bryłowych i stosowania prostych modyfikacji w
stosunku do nich, włączając w to usuwanie geometrii. Wszystkie operacje obróbki są wtedy wykonywane na
zmodyfikowanej geometrii.
SolidSurfacer to moduł programu GibbsCAM, pozwalający tworzyć modele bryłowe 3D i bezpośrednio definiować
obróbkę dla brył i płaszczyzn 3D. Moduł wymaga modułu Advanced Milling.
Pole to wydzielony obszar listy Narzędzie, Proces i Operacje. Dwukrotne kliknięcie na polu daje dostęp do jego
zawartości lub mo\
liwość ustawienia parametrów.
Utility Markers słu\
ą do ręcznego zmieniania szybkości posuwu operacji. Typowo są u\
ywane do obni\
ania
szybkości posuwu przy zbli\
aniu siÄ™ do naro\
a i ponownego przyspieszania po jego minięciu.
Vertex jest to końcowy punkt krawędzi.
Warstwa oddziela grupy geometrii, pomagajÄ…c w organizowaniu Przestrzeni roboczej. Warstw mo\
na u\
yć do
definiowania zwykłych półfabrykatów, opierając się na zawartej w nich geometrii.
60
NAJCZ
ÅšCIEJ ZADAWANE PYTANIA (FAQ)
Jak mo\
na usunąć puste pole w liście?
Shift i dwukrotne kliknięcie na pustym polu spowoduje jego usunięcie. Shift + dwukrotne kliknięcie
pomiędzy numerami pól wstawi w tym miejscu puste pole.
Cały ekran zrobił się czarny i nie mo\
na zobaczyć geometrii. Co się stało i co z tym zrobić?
Najprawdopodobniej została przypadkiem aktywowana funkcja powiększania, np. poprzez przeciągnięcie myszką.
Mo\
na to cofnąć wybierając polecenie Cofnij z menu Widok lub z palety Kontrola Widoku albo wciskając Ctrl+U.
Dlaczego nie mo\
na uzyskać dostępu do generowania kodu NC?
Przed uruchomieniem okien dialogowych generowania kodu trzeba zdefiniować operacje. Jeśli komuś zale\
y na
dostępie do okien przed utworzeniem części, mo\
e utworzyć jakąś operację, np. wiercenie punktu, którą szybko
siÄ™ tworzy i Å‚atwo potem usuwa.
Nie mo\
na przeciągnąć pól z listy Operacje do listy Proces. Dlaczego?
Pola operacji nie mogą być przemieszczane poza listę, mo\
na je tylko sortować i zmieniać kolejność. Aby
edytować operację, trzeba dwukrotnie kliknąć na polu operacji. Wtedy operacja zostanie umieszczona w liście
Proces.
Przycisk Chamfer Radius nie działa!
WÅ‚Ä…czenie etykiet (Ctrl+L) poka\
e, czy punkty nie zachodzą na siebie. Być mo\
e została wprowadzona zbyt du\
a
wartość.
Rysowany element nie pojawia siÄ™ na ekranie.
Elementy rysowane poza granicami półfabrykatu, opisanymi w oknie dialogowym Kontrola Dokumentu, mogą nie
być widoczne. Mo\
na spróbować u\
yć funkcji pomniejszania lub zwiększyć rozmiar półfabrykatu. Polecenie
Dostosuj Przestrzeń Roboczą (Ctrl+ ) automatycznie dostosuje rozmiar półfabrykatu do całej geometrii.
GibbsCAM został uszkodzony i nie chce się ponownie uruchomić!
W tym samym katalogu, co GibbsCAM, jest zainstalowana aplikacja Recovery.exe i katalog o nazwie Recovery,
który zawiera plik Catalyst.rsc. Zamiast przeinstalowywania programu GibbsCAM, mo\
na spróbować uruchomić
aplikację Recovery.exe, która powinna naprawić większość uszkodzeń dokonanych w programie.
Gdzie zainstalować klucz sprzętowy?
Klucz nale\
y podłączyć do portu równoległego komputera, a kabel komunikacji z maszyny CNC do portu
szeregowego. Nie podłącza się kabla komunikacji do komputera poprzez klucz sprzętowy, gdy\
mo\
e to powa\
nie
uszkodzić komputer. Porty te nie są kompatybilne.
61