DSC02847

końca zdefiniowanym znaczeniem. Na pierwszym płótnie Boski wysłannik, zstępując z nieba, stoi skąpany w życiodajnych promieniach słońca. Światło bijące od anioła sprawia, że ziemia rozbłyska od chwały i zaczyna wirować. Wzniesiony w górę miecz jest zapowiedzią Sądu Bożego i upadku człowieka (obraz ilustruje osiemnasty rozdział Apokalipsy św. Jana). Natomiast zwiewność jego postaci, płynność ruchów i delikatność postury symbolizuje odrodzenie ludzkości, piękno ciała zmartwychwstałego. Również Zamek w Norham

0    wschodzie słońca wyraża treści religijne. W słonecznej poświacie, błękicie nieba

1    porannej mgle przejawia się Absolut, Boska potęga, wiedza i miłosierdzie. świętość krajobrazu współgra z sennością artystycznej wizji, upodabniając ją do mistycznego wyobrażenia pozaziemskiego raju.

W romantycznej ikonografii idea nieskończoności przybiera różne formy i kształty. Przejawia się w usianym gwiazdami firmamencie, smugach obłoków na jasnym niebie, widoku spokojnego morza oraz smaganych wiatrem górskich szczytów. Promieniuje z pejzażu o tonie mistycznym, z krzyży stojących na pustkowiach, zachodu słońca i oczyszczającego blasku księżyca. Mówią o niej ruiny, wiecznie zielone lasy, zwierciadło wody odbijającej gotyckie kościoły, mur porośnięty trawą i winoroślami. Objawia się poprzez suche konary drzew, obojętność i milczenie kamieni, smutek zimowego krajobrazu. Rozpoznajemy ją w melancholii, cierpieniu, poczuciu straty i żalu. Napawa bólem, lękiem i rozpaczą. Nie zna granic, czasu, ani śmierci. Prowadzi ku Bogu, transcendencji i nieznanym światom - staje się potrzebą duszy i fundamentem istnienia.

Zasada wyboru materiału ikonograficznego. Prezentowane przykłady malarskie mają charakter subiektywnego wyboru. Pogrupowane są w działy, w któ-

rych dominanta estetyczna i myślowa wyrażona jest w tytule. Zdaję sobie sprawę, że układ prezentowanych prac mógłby być inny, a poszczególne obrazy daje się interpretować w rozmaity sposób. Na przykładzie dowolnego płótna można wykazać obecność różnych wątków ideowych i estetycznych. Tytuły obrazów Thomasa Colc’a, Johana Christiana Clausena Dahla i Karla Gustava Carusa podaję we własnym tłumaczeniu.