DSC04004

ItmToHl tlAUAN 21

porowa, I tli 2, K, M it ni u k o wu, 1 1)62; M. Rn luku ~ Jun U* wic/.o wu, 1972) i geomorfologiczne (U. Starkcl, UltiOb, Ghunges hi tho palcogcography..,, 1972) osadów holocrósk loh, /badano ponadto mechanizm kuzla Iłowani a się równiny zalewowej (K. Klimek, 1974),

Kolejne podsumowania stanu badań nad czwartorzędem Karpat opublikował M. Klimaszewski (1961a, 1967), który zweryfikował swój pogląd, stwierdzając etapowe interglacjalne pogłębianie we wszystkich walnych dolinach karpackich. Syntezę wiadomości dotyczących osadów mtodoczwartorzędowych przedstawił L. Starkel (1969, 1977a) oraz M. Halska-Jasiewiczowa i L. Starkel (1975). Osobny rozdział stanowią studia stratygraficzne nad pokrywami i formami osuwiskowymi (np. 11. Gil i in., 1974; K. Jakubowski, 1974).

Poznanie czwartorzędu Kotlin Podkarpackich wiązało się z pracami nad atlasem geologicznym Galicji (A. Łomnicki, W. Priedberg i in.), z nowszymi poszukiwaniami geologicznymi (K. Konior, 1936; J. Łyczew-ska, 1948) oraz znaleziskami flor kopalnych (J. Dyakowska, 1939; S. Kulczyński, 1932; W. Szafer, 1933; M. Klimaszewski, 1948b). Opracowania z ostatnich kilkunastu lat mają charakter lokalny lub regionalny (rejon Rzeszowa — A. Jahn, 1957, okolice Krakowa — M. Tyczyńska, 1968, dolina Wisłoki koło Dębicy — L. Starkel, 1957, A. Srodoń, 1965 i in., dolina dolnego Sanu — J. Buraczyński, J. Wojtanowicz, 1969, okolice Tarnobrzega — E. Mycielska-Dowgiałło, 1969 i in., rejon Wilamowic — E. Stupnicka, 1963). Szerszy zasięg terytorialny ma jedynie studium W. Laskowskiej-Wysoczańskiej (1971) obejmujące cały czwartorzęd wschodniej połowy Kotliny Sandomierskiej. Nowe materiały uzyskane przez M. Kucię-Lubelską (1966), S. Dżułyńskiego i in. (1968) oraz S. Dżu-łyńskiego, J. Rutkowskiego, G. L. Shidelera (1974) pozwalają powiązać z pograniczem pliocenu i czwartorzędu żwiry z Witowa i Majdanu, uważane dawniej za osad miocenu (J. Dyczewska, 1948) lub pokrywę ze zlodowacenia południowopolskiego (A. Łomnicki, 1903; R. Gradziński, R. Unrug, 1959). Szczegółowszego rozpoziomowania osadów eoplejstóeeń-skich dokonała W. Laskowska-Wysoczańska (1971, 1973, 1975) na podstawie głównie kryteriów petrograficznych.

Obok nielicznych stanowisk osadów starszych interglacjałów (M. Sobolewska, 1970) czy interstadiałów (W. Laskowska-Wysoczańska, 1967a) lepiej rozpoznano profile z ostatniego glacjału i holocenu, zarówno alu-wialne (W. Laskowska-Wysoczańska, J. Niklewski, 1969; K. Mamakowa, L. Starkel, 1974), torfowiskowe (K. Mamakowa, 1962 i in.), jak i stokowe (A. Malicki, 1972), opublikowano liczne prace o profilach lessu na Zwierzyńcu, począwszy od Ludwika Sawickiego (1952), po J. K. Kozłowskiego (1969), W. Chmielewskiego, K. Konecką-Betley, T. Madeyską (1977). Wykazano m.in. przeważnie wczesno- lub pleniglacjalny wiek aluwiów tworzących pokrywę tzw. tarasu średniego (10—15 m) i potwierdzono pogląd W. Friedberga i A. M. Łomnickiego (1900—1903) o holoceńskim wieku tarasu rędzinnego (wysokość 6—10 m), kryjącego resztki starszych pokryw. Liczne datowania pozwoliły na rozpoznanie mechanizmu bocznego przyrastania równin tarasowych u brzegu Karpat (K. Klimek, L. Starkel, 1974) i ewolucji den dolin w młodszym czwartorzędzie (L. Starkel, 1977c). Podsumowań stanu badań nad czwartorzędem Kotlin Podkarpackich dokonywali W. Laskowska-Wysoczańska (1971) oraz K. Klimek i L. Starkel (1974).