DSC04048

M li WI    >K lt'/.YMJ<]

W j(innej *yt uncji pnloog^omorf ologiczncj łnża imudy eoplejstocenu nad górną Odrą koło Hac‘ibor/.a, w północno-zachodniej części Płasko-wyżu Rybnickiego i w południ owo-wschodni ej części Niziny Kozielskiej. Według Imdad li, N, Kotllckiej (1978) wypełniają one lam pogrzebane doliny pra-Ddry i jej dawnych dopływów, rozcinające podłoże zbudowano z osadów trzeciorzędowych. Głębokość tych dolin wynosi do 100 m, a miąższość osadów eoplejstoceńskich w tych dolinach do 50 m. Są ono zbudowano z osadów rzecznych skumulowanych w ciągu dwóch do trzech cyklów akumulacyjnych. Profil każdego z nich skiada się w dolnej części ze żwirów i głazików średnicy do 10 cm. Przeważają wśród nich piaskowce i lidyty, są także ziarna kwarcowe. Materiał ten w całości jest pochodzenia karpackiego i sudeckiego. Część górną stanowią piaski przechodzące ku górze w warstwy mułków, a nawet ciemnoszarego ilu. Żwiry zawierają miejscami toczeńce iłu plioceńskiego.

region Świętokrzyski

W eoplejstocenie zachodziła tu akumulacja zarówno osadów rzecznych, reprezentowanych przez żwiry i piaski odznaczające się brakiem materiału skandynawskiego, jak też glin wietrzeniowych, miejscami ze szczątkami kostnymi.

W obrębie Gór Świętokrzyskich, głównie w ich części zachodniej i środkowej, eoplejstoceńskie osady rzeczne z reguły stanowią górną część kopalnych serii aluwialnych określanych, na skutek braku dokładniejszego datowania, jako odpowiednik plioceńsko-eoplejstoceńskiego zasypania dolinnego (L. Lindner, 1977i). W rejonie Daleszyc osady te reprezentuje seria piaszczysto-żwirowa (Słopiec) występująca na głębokości 46—48 m poniżej powierzchni terenu (P. Filonowicz, 1972). W jej skład wchodzą otoczaki piaskowców kambru oraz dewonu i lidytów, przy zupełnym braku materiału skandynawskiego. Analogiczne osady występują w profilach wiertniczych w rejonie Kielc oraz w Sukowie—Papierni nad Lubrzanką, co pozwala sądzić o istnieniu w tej części Gór Świętokrzyskich systemu dolinnego uchodzącego ku wschodowi, a następnie ku południowemu wschodowi na wysokości 190—200 m n.p.m. Koło Daleszyc wspomniane osady są przykryte szarymi i szarozielonkawymi mułkami (fig. 18) zapewne już wieku plejstoceńskiego. Osady eoplejstoceńskie odnalezione przez A. Walczowskiego (1962a) na obszarze między Rakowem a Łagowem wydają się stanowić kontynuację analogicznych serii stwierdzonych w rejonie Daleszyc. Pewną różnicą jest jedynie pojawienie się w ich obrębie okruchów materiału uznanego za karpacki oraz dwuetapowy rozwój ówczesnych procesów erozyjno-akumulacyj-nych (A. Walczowski, 1962a).

Na obszarze Niecki Połanieckiej, w przeciwieństwie do Gór Świętokrzyskich, osady eoplejstoceńskie nie są zachowane w obrębie dzisiejszych dolin, lecz występują na działach wód, na powierzchniach erozyjnych wyciętych w iłach krakowieckich. Są to żwiry kwarcowe i menili-towe pozbawione materiału skandynawskiego. A. Walczowski (1972) dzieli wspomniane żwiry na starsze, z materiałem karpackim i młodsze, pozbawione tego materiału. Do młodszych żwirów eoplejstoceńskich tego rejonu należą zapewne żwiry odsłaniające się w wielu miejscach ko-

Budowa geologiczna Polski