DSC04151

M<Y W Uiłi YOHAriA POW ANIA 1

miąissośol 5—9 m lub jej rettyduum, Ten posłom glacjalny je#t oddzielony od młodszych glin /wałowych warstwami piasków drobnoziarnistych i mułków mią&rcości około 15—25 m (E. Htthle, 1989b, przekrój, otw. 7, 9, 10, 11). Warstwy piasków i mulków reprezentują prawdopo-dobnio intorstadial, a łącznie z nadległą gliną zwałową mogą być odpowiednikiem osadów stadiałów transgresywnych zlodowacenia środkowo-* polskiego. E. Riihle (1969b) wiąże warstwy interstadialne z serią zawierającą osady organiczne, znaną z pobliskiego otworu wiertniczego 105 w Łukowic. W świetle innych opracowań powiązanie to nie może być utrzymane. W osadach organicznych z otworu 105 M. Sobolewska (1969b) oznaczyła roślinność odpowiadającą okresom interglacjalnym. M. Sobolewska była skłonna przyjąć dla tego interglacjału wiek kromerski. Tymczasem Z. Janczyk-Kopikowa (1975a) przez porównanie profilu pa-linologicznego z Łukowa (otw. 105) z własnym opracowaniem interglacjalnego profilu z Ferdynandowa uznała flory z obu stanowisk za jedno wieko we i znajdujące się w innej pozycji stratygraficznej.

Ponadto w Łukowie w spągu gliny zwałowej stadiału przedmaksy-malnego w otworach wiertniczych 1, 3, 4, 5 i 6 występuje zespół osadów miąższości do 15 m, składający się z piasków pylastych i drobnoziarnistych oraz mułków i glin wstęgowanych, a także wkładek glin zwałowych i żwirów. Zespół ten E. Ruhle (1969b) zaliczył do interglacjału mazowieckiego, do poziomów d, e. Skład osadów tego zespołu wskazuje na znaczne podobieństwa do serii zaliczonych na innych obszarach Niżu Polskiego do okresu transgresji zlodowacenia środkowo-polskiego.

Wiele danych o wykształceniu osadów z okresu transgresji zlodowa^ cenią środkowopolskiego pochodzi z dorzecza dolnego Bugu i Narwi (fig. 62), a mianowicie z okolic Ostrowi Mazowieckiej (J. E. Mojski, 1965a, d, 1972; K. Straszewska, 1968b), Małkini (E. Ruhle, S. Zwierz, 1961), Wyszkowa (K. Straszewska, 1968b) oraz ze wschodniej części Kotliny Warszawskiej (J. Nowak, 1964, 1974).

W Ostrowi Mazowieckiej (otwory wiertnicze Sielc, Malinowo i Tyszki) seria transgresywna składa się z osadów trzech cyklów sedymentacyjnych (f, g, h wg J. E. Mojskiego, 1965a, b) wyrażonych głównie jako osady zastoiskowe, zaczynające się piaskami drobnoziarnistymi, przez mułki, do typowych iłów wstęgowych. Miąższość osadów kolejnych cyklów wynosi 12—13 m. Serię transgresywną kończą w stropie piaski wodnolodowcowe miąższości 3—8 m, na których leży glina zwałowa zaliczona przez J. E. Mojskiego (op. cit.) do stadiału maksymalnego zlodowacenia środkowopolskiego. Według K. Straszewskiej (1968b) glina ta należy do stadiału przedmaksymalnego (G III-l), co jest uzasadnione nie tylko występowaniem odrębnego poziomu gliny zwałowej, lecz także zróżnicowanym składem serii nadległej, zawierającej m.in. piaski z de-trytusem roślinnym (Trynosy koło Ostrowi Mazowieckiej). Serię tę tworzą głównie osady rezydualne, wodnolodowcowe i zastoiskowe, łącznej miąższości 18, a nawet 25 m. Wykazuje ona dwucykliczność i uznano ją za interstadialną (K. Straszewska, 1968b). Skład osadów serii świadczy co najmniej o skomplikowanym przebiegu procesów, a zapewne także o długim okresie transgresji lądolodu środkowopolskiego. Seria z Try-nosów może odpowiadać interstadiałowi między stadiałem łęczyckim a maksymalnym (tab. 4). Brak jednak na razie dokumentacji palinolo-