DSC04589

r

WNIOSKI

Na podstawie przeprowadzonych badań przedstawić można następujące

wnioski:

1.    Żaden spośród zbadanych kurdybanów nie wykazał wartości pH uznanej za niebezpieczną dla skóry zabytkowej. Dla większości kurdybanów pH skóry wynosiło powyżej S. Niższe pH i zawartość wolnych kwasów stwierdzono w skórze nowszej, będącej łatą kurdybanu.

2.    W badanych kurdybanach stwierdzono obecność garbników grupy piro-gallolowej i grupy pirokatechinowej. Potwierdza to stosowanie różnorodnych gabników do wyprawiania skór kurdybanów z XVII i XVIII wieku. Garbniki pirogallolowe wystąpiły w kurdybanach o niższych wartościach pH. Nie zaobserwowano innych zależności stanu zachowania obiektów od rodzaju garbników.

3.    Zawartość tłuszczy w badanych kurdybanach wynosiła od 0,8 do 1,53% (poza przypadkiem nadmiernego natłuszczania podczas wcześniejszej konserwacji). Podobną ilość tłuszczów stwierdza się w innych rodzajach skór zabytkowych (oprawy książek i inne).

4.    Dominującymi zniszczeniami opisywanych i badanych kurdybanów jest usztywnienie, kruchość i łamliwość skóry.

5.    Zniszczenia omawianych obiektów są najprawdopodobniej wywołane procesami pochłaniania i odparowywania wody. Procesy te mogą pociągać za sobą zmiany w obecnych w skórze nie związanych garbników i innych substancji wymywalnych. Powtarzanie się tych procesów prowadzi do deformacji skóry i osłabienia, a nawet zrywania włókien. Jak się wydaje, procesom tym należy poświęcić więcej uwagi.

6.    Procesy niszczenia skóry wpływają bezpośrednio na stan warstwy malarskiej. Warstwy malarskie kurdybanów posiadają spękania o cechach podobnych do obrazów olejnych na innych podłożach (płótno, drewno).