DSC05469 (2)

116

ul

M

Jlu>wmk

I 30.    1 897. arch

H UH

^7.

iół

eży flśę ó^>vuąnEC inrj architekturze wiódł J. P. Oziekooski. W latach 1898- 1903

budowę neogotyckiego kościoła św. Stanisława hali z icdną wieżą na osi fasady, ^ crzyrx

■ prze* ^Ł

naj ważn *^ci' fcozesr»ⁿ >’

on

aiOta. z w — s ae ti < *

lr>6|

"    ' 'c«m od wcześniej

ytikowego Thrm atu katedr Hhar <1 yird anie budoi stuleciu konkurs na koi dominanta ok rągłego pi

Warszawy, według Jego oa Woli

idzieć

go wielokrotnie gpo. Zdecydowanie J_ wa kościelnego słał **^l-

Zbawicie!. O900- ^Pom^S«_C*

Rotundą.

jyjjl HHUMlWfli uiuijwj /;uh#»iiv uo „gurpro mswnu-oaitjfcwcgo , wn-

Hywf ul. Marszałkowskiej, w rozwijający się wówczas południowej MUmieicii stolicy. Pod budowę świątyni wybrano działkę o nictypo-

^motyw wież w fasadzie wzorowanych na wieżach krakowskiego kościoła Mariackiego. Bryłę budowli wieńczyła wieża na skrzyżowaniu nakryta wielo-_b0CZnym masywnym hełmem. Motywy neogotyckie prezentowały także inne p^ce, co dowodziło ciągłej popularności form „wiślano-bahyckich". Mimo 10 do realizacji skierowano projekt autorstwa J. P. Dziekońskiego, wykonany pray współpracy L. Panczakiewioa i Władysława Żychicwicza, o całkowicie odmiennych renesansowo-barokowych formach, będący spektakularną próbą poehmania dominacji stylów średniowiecznych w polskiej architekturze sakralnej. Główny akcent pomysłu tworzyła kopuła na wyniosłym tamburze, przywodząca na myśl barokowe świątynie francuskie. W projekcie realizacyjnym motyw ten jednak znikł, a wyeksponowane zostały dwie smukłe wieże w fasadzie i fantazyjne szczyty. W architekturze kościoła wyraźnie zaakcentowane zostały formy czerpane z tradycji polskiego renesansu i baroku. Wzniesiony w latach 1901-1911 obiekt stał się widomym znakiem odejścia od konwencji „gotyku wiślano-bahyckiego** i poszukiwania form rodzimych * zabytkach z epoki nowożytnej, co wcześniej w budownictwie świeckim zademonstrował S. Szyller w gmachu warszawskiej Politechniki.

Znamienna dla prób poszukiwania nowych inspiracji w budownictwie kościelnym była także realizacji kościoła Serca Jezusowego na Pradze. Architektura pomyślanej z wielkim rozmachem świątyni wzorowana była na rzymskiej bazylice św. Pawia za Murami, z monumentalnym kolumnowym portykiem poprzedzonym szerokimi wyniosłymi schodami (budowa od 1907 r. według projektu Łukasza Wolskiego i Hugona Kudcry).

Najważniejszym ośrodkiem miejskim Królestwa obok Warszawy była Łódź, której śródmiejska architektura daje szeroki przegląd form typowych dla dojrzałego i późnego historyzmu, aczkolwiek niewiele powitało tutaj gmachów o reprezentacyjnym, monumentalnym charakterze. W omawianym okresie tworzy w Łodzi duża grapa miejscowych architektów, z reguły absolwentów petersburskiego Instytutu Inżynierów Cywilnych: wywodzący się ze społeczności żydowskiej Dawłd Lanie (1868-1928), Gustaw Laadaił-Gntn-teger (1862-1917) i Adolf Mpon (1867-1919) oraz Ignacy Stebclski, Franci-tuk Chcłmlfoki (1862-1919), a takie, wspomniany już absolwent Petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych, Piou Brukalski. Uzupełnili oni niezbyt liczną grapę wcześniej tworzących tutaj architektów i budowniczych, związanych z reguły / największymi zakładami przemysłowymi miasta.

A