DSC07867

20

UWAGA! Wokatiwus w liczbie pojedynczej i mnogiej zawsze rów nominatiwowi. Wyjątek stanową rzeczowniki i przymiotniki dekwL** rodzaju męskiego zakończone na -us oraz -ius:    |

annus    voc. sing.    anne    roku!

fiKus    voc. sing.    fili    synu!

Vergilius    voc. sing.    Yergili    WergObutu!

Rzeczowniki i przymiotniki rodzaju nijakiego mają nominatmu, vus i vocativus sobie równe. Liczba mnoga tych przypadków kończy Porównaj w języku polskim: pola, okna.

Rzeczownik vir odmienia się jak rzeczownik puer: vir, viri, viro itd

PRZYMIOTNIKI DEKLINACJI I i II

bonus, bona, bonum dobry, dobra, dobre

pulcher, pulchra, pulchrum piękny, piękna, piękne

miscr, misera, miserum nieszczęśliwy, nieszczęśliwa, nieszczęśliwe

Singularis
Nom.	bonus	dobry	bona	dobra	bonum	dobre
Gen.	boni	dobrego	bonae	dobrej	boni	dobrego
Dat	bono	dobremu	bonac	dobrej	bono	dobremu
Acc.	bonum	dobrego	bonam	dobra	bonum	dobre
AbL	bono	dobrym	bona	dobra	bono	dobrym
Voc.	bonę	dobry	bona	dobra	bonum	dobre
Pluralis
Nom.	boni	dobrzy	bonae	dobre	bona	dobre
Gen.	bondrum dobrych		bonarum	dobrych	bonórum	dobrych
Dat	bonis	dobrymi	bonis	dobrym	bonis	dobrym
Acc.	bonos	dobrych	bonas	dobre	bona	dobre
AbL	bonis	dobrymi	bonis	dobrymi	bonis	dobrymi
Voc.	boni	dobrzy	bonae	dobre	bona	dobre

PRONOMINA POSSESSIVA Zaimki dzierżawcze

meus, -a, -um mój noster, nostra, nostrum nasz tuus, -a, -um twój vester, rntra, yestrum wasz

suus, -a, -um swój

Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak przymiotniki deklinacji I i H. Yoc. sing. od meus brzmi mi.

DATIN/US POSSESSIVUS Celownik dzierżawczy (posiadania)

Stan posiadania w języku    można wyrazić dwojako:

1.    tak, jak w języku polskim: Magister librum novum habet. Nauczyciel ma nową książkę.

2. Magistro li ber novus est. (Nauczycielowi jest nowa książka). Nauczyciel ma nową książkę. W tej konstrukcji osoba posiadająca występuje w datiwie, rzecz posiadana w nominatiwie, zamiast habere używa się czasownika etie.

PARTICIPIUM PERFECT1 PASSIVI Imiesłów czasu przeszłego strony biernej

Participium perfecti passivi tworzymy od supinum (czwarta forma podstawowa czasownika, którą podaje słownik) zamieniając zakończenie -um na zakończenie -us, -a, -um, np.: narratus, -a, -um opowiedziany, -a, -e\ visus, -a, •um zobaczony, -a, -e. Imiesłów ten odmienia się tak, jak przymiotnik zakończony na -us, -a, -um.

PARTICIPIUM FUTURI ACTIVI Imiesłów czasu przyszłego strony czynnej

Participium futuri activi tworzymy od supinum zmieniając zakończenie •um na zakończenie -urus, -ora, -urum, np.: narraturus, narratura, narraturum mający, -a, -e opowiadać; visurus, yisura, visurum mający -a, ~e zobaczyć. Imiesłów ten odmienia się jak przymiotnik zakończony na -us, -a, -um.

COMPOSITA OD CZASOWNIKA sum, esse, ful Czasowniki złożone od czasownika być

Czasownik sum, esse, fui występuje w wielu złożeniach, które odmieniają się jak czasownik sum, np.:

ab		absuiu	abesse	afui	Jestem nieobecny
ad		adsum	adesse	affui (adfui) jestem obecny
de		desum	deesse	defui	brak mnie
in	—sum—	insura	inesse	fui	znajduje się w czymś
inter		intersum	interesie	interfui	biorg udział w czymś
prae		praesum	praeesse	praefui	Jestem na przedzie, przewodzę
pro i		prosura	prodesse	profui	pomagam
ob |		obsum	obesse	obfiii	Jestem na przeszkodzie, szkodzę

Porównaj w języku polskim: odbyć, dobyć, nabyć, przebyć, przybyć, pobyć.