DSC08094

W „Monitorze" znajdziemy także pierwsze bajki Krasickiego. Są one wplecione w tok artykułu publicystycznego tak, że nie [ da się ich oddzielić od reszty tekstu. Gdy Krasicki chciał zobrazować przedstawioną przez siebie myśl, utrwalić ją w pamięci czytelnika, pobudzić jego sympatią lub antypatię — wtedy się-gał do bajki. Tak było np.. gdy zalecał piszącym dbać o styl jasny, o „ułożenie porządne", o utrzymanie się w granicach naturalnego smaku.

Te zaś wykwintne stroje, które przyrodzoną piękność zatłu-nhji są na kształt owej lwiej skóry, o której taka powieść: 1

Chciał kiedyś osieł obrać się w lwią skórę,

Aby tym blaskiem mógł omamiać oczy.

Nagina ko niej niezgrabną postorę.

Gwałtem na siebie te odzienie tłoczy;

Mniema że już lew, zaraz dmie i paszy —

Lecz i przez skórę widać ośle uszy

Innym razem przekonywał Krasicki czytelników „Monitora'*; że dobre pismo wymaga dobrego smaku 1 rozumnej myśli; aby Je zdobyć, radzi czytać najlepszych autorów:

..—pilnej od owej pszczółki ucząc się roboty:

Która rozsądnie o swym miodzie radzi I co wybierać potrzeba pojmuje.

Co jest zdatnego, to sobie gromadzi.

Od niepotrzebnych kwiatów odlatuje.

1 swą robotę czyni w składnej mierze:

Z pokrzywy żądło, z róży słodycz bierze" •.

W tymże setnym artykule znajdzie się jeszcze druga bajka wpleciona w tekst publicystyczny. Przyrównuje w niej Krasicki piękne słowa i popisy krasomówcze pozbawione rozumnej ny| ab do słów paput;. która „duć pięknie mówi, ale nic do rzeczyM Jeszcze w „Monitorze z roku 1772 użyje bajeczki o „dzieciach

„Monitor . I?¹6, nr 24. Autorstwo artykułów Krasickiego w JMo-j tutorze' ustalił || kernaekł. Materiały do życiorysu i twórczości I. Kiaaicłuego,    lit", XXX, 1833, ». 133 i 428.

* .Monitor '# 1766, ar 26. Aatosstwo Krasickiego ustalone przez L. Bernackwtgo, dzieło cyt.

1 żabach" dla zobrazowania lekkomyślności i szkodliwości pisarzy, którzy złośliwymi wierszykami i paszkwilami narażają na szwank dobrą sławą bliźniego. Z ową bajeczką, pisaną w „Monitorze" prozą i opatrzoną publicystycznym komentarzem, spotkamy się znowu w pośmiertnie wydanych Bajkach nowych, gdzie juz podana jest bez komentarza i w formie wierszowanej.

Przed wydaniem Bajek i przypowieści (1779) znajdą się jeszcze inne drobne ślady zainteresowań bajkopisarskich Krasickiego. W wydanej w roku 1775 Myszeidzie odczytać można ostatnią strofę (która mogłaby być samoistną) pleśni piątej jako dęty epigramat przeciw lekarzom; znajdą się takie i wśród bajek. W roku 1776 kursuje po Warszawie bajka Krasickiego Snycerz i »latua godząca w hetmana Branickiego, który na nią replikuje. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstała bajka Chapanka

wymierzona — jak przypuszczano — w jurgjehnika marszałka sejmu rozbiorowego, Adama Ponińskiego.		1 zdrajcę.
Po ogłoszeniu Bajek i przypowieści nie wygasły		upodobania
Krasickiego do twórczości	bajkopisarskiej. W kilka	Lat później
wśród utworów składający	reb się na listy / pisma i	różne XBW
znajdujemy kilka bajek i	^gramatycznych, napiła;	łych praw-
dopodobnie już po roku	1779, Późniejsze bajki	Krasickiego
mają jut szatę laiontenowskiej bajki narracyjnej <		> wierszach
nierównej długości. Nie w	ydał ich za żyda. choć ac	isił się z ta
kim zamiarem. Z upływem	lat przybywało tych bajd	li, coraz wię-
cejj wpisywał je Krasicki c	lo swych podręcznych poi	itników. po-
mieszczą! w korespondent		anym przez
siebie piśmie „Co tydzień	r (1798—1799j. W jego <	iztele O ty-
motwófgtwie i rymotwórc		y podręczną
encyklopedią literatur eui		ooych przez
Krasickiego poetów znałeś		ńeni przeze*
bajkopisarze, jak: Ezop, Pu		Gay, Gellert,
Lessing; do notatek o nici	b dołączał rnsnii własne	tłumaczenia

ich wierszy *. Ostatnim utworem, który Krasicki mógł jeszcze zo-

* L Krasicki, O rytnotw&tstwte i rynohrkcack, s. 92. 125—J28^ 236. 261, 270. 295. 313—314.

S — Bsjlrl