DSC09190 (2)

286

FANTASTYKA

p^l

Weflsa. ąp ^».vw miński. 15^1 \ v*i»ć w anonim. KWI v    «*(

Żuławskiego. \u si^'. *\m zco ()90&k Skx £^hw*i .i y rodziny nyifp K>f« fbtM rozwoja odMM> «v#^M miły bynapMMy weji. wmw «dMA im| spóżznooy mm) uwam" skśej iScralwy W^ w-- W co ariefonaewa. v do sparytywą. WK¥^.x«imv skąd caciye MMK>

Znamk !■«■ pce-* v'Ł*de*& typów fiMtastyl' wkM» M go, iwtooą cf*ow**sU**A Mvv Vj Lenom *c Aim W oraz powieść V#vnAt    KSs^N^' ' '

w mnie; udM*>    \\44vńv w« w-

tykę gron z    v**:io*<ą ł Kdńv^ '

(Kobieta r iw mwwo WVv\ W >Mtk^vMWy* padków jcdr-iA * -,'w*    Mds\h* ^

tej odmiany K*P FVc^s\ M H K'" 9* ^V*^v Shv'x tdńtVft Le Fibul patek* kMLM.xU £x\V ,\ ,X\ hdWywń i względnie i ij H wsyH^-t jsvv<*x\ UI»'^v'*\nm*I niając w ton ąy^ok le sa*c ł\*wivf*v kbM\^k n innym oarwtsoe    \iuv#

na powieść pH>vii a wi\V p*^' \V$$.yśtktm za spokajafci »pc<rivK^v* aw*c w* >*W starczała m*ecvv. ■ c\‘.*\vb ViV bob**'* niezwykłymi    ItnHWK    *\N\VU\V;vśv>it

zgłębić odwiccn* jNN^iąy *h* i ,Kxb*ntl losu. która    t>ki:\v L*-\    nnih'p*z\m.

a zwyaężac    ikwdmiTis^    Hwtmkwwtetk

Ponadto bodni* nemiKiww^ się wyrazem p.v»i*v^p' iw*\kv\xUL |v\?uki\x« ma głębszych sfrao* £>c%* U\M\vh n«e mogła ukazać sztuka a^oMkwaM ł*    t ui> *

litanue Pisane teraz ul    S 8a\»rt-

ski — „letknąt piraikxLv> ww^aMtts uplaśtwt* niając je. wprowadzając    \>    ^m,v

tycznych i wtcimncl s|ujsvm^    ' zagadnień

i ukazując om za Itawęsistą sWUł^^t otchłań niewiadoaatgo" Vk tak *9 rvte ^s^Lanw lanlas-tykę cip. w twórcami k Ki;>L\"ndNp' \\oavłr. 1906c Spoi cinwur g^pmtiy 1^«V I Mnunloli (Tropy. 1919* czy M L^MN^asLKgs' 1V»e''vWh>* wita tooruL 195ol

Najbujniej jędb&ak w    ksatał*

W'

	i 0**	♦v tłum
	« ló	K»xu\(X ł
i 4 V		?M'\^ H
w		i ^«* na
(Mi		sU\lv»AjH
	tai ^1	Mlu
		baśnhY
	HfcUWi	4ŻSÓ H
\ \\	a	i\,
	i	(«ką ule
rUYl	iU 1*'	,k łv, <»*m
M	Wl'*'	vlh'Uvgik
	A\wh	p\«nO f\*
l*MN	^ goM*ń óbV\
*\ •>	,V»s' V	\ auge

nowocaesaK)    -. j\v\v^>\V^ ov<v* Ó ' ■

świadczem&ch sfśa \ ą>    7* ^

ŁAvł uki n w#wH uptOTY » ««llMi    “v " u.

dworze IRWi &    \

.    . _ a Ł Am ^ VV *1 ^r.

HwiU x WWA t>k>4)( V*\ 1Y ''^ł "^,p

» * *    _ .    . ..    . .wliUMMA WH

kiedy oa>M say $vst -V V- • v»'" ' '

USl)kLL WUV*K1K v£«*v,\V* W'"''"

są już >* fVK-* nMW>^    bt> - -,«« RiWtik

** (141^ do*

vwala

H» t tr/wlnęln się fantastyka grozy w utworach S. i Itrthlńnklego, największego w literaturze polskiej ..lUfigllnt nk*iimowitości’\ W jego twórczości na H Wilgę t lego względu zasługują przede wszyst-k lut zhlory opowiadań: Demon ruchu (1919), Sza-Mny Pilnik (1920), Niesamowita opowieść (1922), k m« im ogniu (1922), oraz powieści: Salamandra (1*04), Cień Bąfometa (1926), Klasztor i morze U'0.81 i Wyspa Itongo (1936). Zafascynowanie łuuu-epcją rzeczywistości wielowymiarowej, w której przenikają się płaszczyzny świata widzialnego i niewidzialnego, kazało szukać Grabińskiemu jej potwierdzenia w literackiej analizie zjawisk z zali remi parapsychologii i psychopatologii, gdzie w chorobliwych, nadnormalnych stanach bohaterów najpełniej ukazywała swe oblicze skomplikowana struktura wszelkiego bytu. Ale nie tylko lam. Również w rzeczywistości prozaicznie codziennej starał się ukazywać szczeliny, przez które do znanego nam świata nagle wkraczają zjawiska nic znane z innej płaszczyzny bytu, siejąc grozę niewiadomego i podważając sens materialistycz-nych i racjonalistycznych poglądów na otaczający świat. W ten sposób groza objawia się zarówno w nowelach Grabińskiego w scenerii kolei żelaznej (łtemoH ruchu), jak i później w lotniczych opowiadaniach J. Meissnera (Hangar nr 7, 1927; Licznik i ettrwoną strzałką, 1929).

/e względu na zainteresowania spirytualizmem oraz fenomenami podświadomości fantastyka grozy znajdowała oparcie w programie ekspresjonistów, dla których makabryczne zjawy zrodzone przez wyobraźnię były bardziej interesujące niż codzienność, np. wizja sabatu czarownic w powieści S. Przybyszewskiego II regno doloroso (1924). Często też, choć w dość swoisty sposób, była wykorzystywana w utworach nawiązujących do surrealizmu. Swoistość ta wszakże polega tu na tym, że świat przedstawiony nabiera charakteru fantastycznego dzięki groteskowej deformacji. dzięki przerysowaniu jednych zjawisk przy równoczesnej redukcji innych, przez co powstaje wizja świata silnie zsubiektywizowana, np. w utworach B. Schulza (Sklepy cynamonowe, 1933; S*watorium Pod Klepsydrą, 1936) czy K. Trucha-nowskiego (Ulica Wszystkich Świętych, 1936; Apteka Pod Słońcem, 1938; Zmowa demiurgów, 1947). Podobnie rzecz się przedstawia w twórczości Gombrowicza (np. Pamiętnik z okresu dojrzę-wtwiii. 1933; Ferdydurke, 1937) i R. Jaworskiego (Historie maniaków, 1910; Wesele hrabiego Orga-r»i. 1925). gdzie ostentacyjne deformacje świata przedstawionego, zaskakiwanie czytelnika absurdalnością sytuacji fabularnych bądź też nieoczekiwanymi zbitkami różnych wzorców stylowych również często przywodzi odbiorcy na myśl konwencję fantastyki, mimo że w istocie parodystycz-no-groteskowe ujęcie rzeczywistości literackiej, którym tu mowa, choć z fantastyką dość blisko