artystyczną, światopoglądową. Teksty te, indywidualne prace dzieci, jak i całe gazetki, były powielane przez same dzieci i wymieniane między szkołami, tworząc zupełnie nowy pomost między rówieśnikami z. całego kraju, a potem i zagranicy. Korespondencja międzyszkolna, a z czasem i wzajemne odwiedziny stwarzały w sposób naturalny podstawę solidaryzmu społecznego w duchu równości i miłości bliźniego. Swicckość szkoły Freineta nie oznaczała zarzucenia wartości uniwersalnych.
W miarę rozwoju Nowoczesnej Szkoły Francuskiej powstała Komisja Wymiany Międzyszkolnej oraz Komisja Korespondencji Dźwiękowej. Cała korespondencja przechowywana jest w tzw. książce życia, która jest czymś w rodzaju pamiętnika czy kroniki szkolnej. Już w tym miejscu widać, jak różnorodne środki komunikacji, odpowiadające ówczesnemu poziomowi cywilizacyjnemu, były wykorzystywane przez Freineta i wciąż, poszerzające się grono współpracowników w wielu krajach.
Ten moment trzeba szczególnie mocno podkreślić, być może zadecydował on
0 ciągłej żywotności jego pedagogiki. Jest ona otwarta, tzn. każdy ..freinetowiec” ma pełne prawo wniesienia czegoś własnego do technik Freineta. każdego nowego pomysłu, a jednocześnie korzystania z całokształtu dotychczasowego dorobku. Freinet zbudował zręby, wszyscy współpracownicy zaś napełniają tę pedagogikę treścią adekwatną do miejsca i warunków, w których przyszło im żyć i pracować. Jej otwartość dotyczy również wykorzystania nowych środków technicznych, które nic są wartością samą w sobie, lecz coraz to nowszymi środkami wyrazu przeżyć
1 myśli dzieci3.
Zasada wychowania przez samodzielną pracę, zastosowana podobnie jak w systemie J. Deweya. stanowi istotny walor pedagogiki Freineta. ponieważ praca jest dla niego nie tylko koniecznością życiową, ale również wyróżnikiem ludzkiej egzystencji. Realizuje ją wielopostaciowa technika zwana przez Freineta doświadczeniem poszukującym. Polega ona na różnych formach gromadzenia informacji potrzebnych do rozwiązania konkretnego problemu wynikającego z. aktualnych zainteresowań i doświadczeń dziecka. Są tu wywiady terenowe, wycieczki, krótkie referaty, samodzielnie dobierane lektury. Materiał faktograficzny dostarczała tzw. biblioteka pracy, czyli broszury o charakterze encyklopedycznym przeznaczone dla dzieci. Porządek do tej pracy „badawczej” wnosi - wzorowany na planie daltońskim - tygodniowy plan pracy i grafik wykonania. Samokontrola, dominującą w szkole Freineta. uwalnia ucznia od lęku przed nietrafną czy niesprawiedliwą oceną.
Ciekawym elementem przeniesionym ze skautingu Badcn-Powclla są sprawności zdobywane przez ucznia, wklejane do jego indywidualnego karnetu, a dające wgląd w jego aktualne zainteresowania. Doświadczenie poszukujące zakłada indywidualne tempo pracy ucznia. Kiszki samokontrolne gwarantują pełne opanowanie zagadnienia, a maksymalny wysiłek wniesiony przez ucznia w rozwiązanie problemu musi. zdaniem Freineta. uzyskać maksymalną ocenę. Dzieci