DSC09951

222

Śpieszek szklarniowy - Tachycinus asynamorum Add.

Owad ma długie nogi i czuł Id (3-4 cm). Ciało rude z brunatnymi plamkami, na tylnych udach brunatne pierścienie, skrzydeł brak. Długość ciała bez pokladełka wynosi około 15 mm, pokładełko długości 12 mm. Samice składają jaja do ziemi, płodność wynosi do 300jaj. Rozwój owada trwa 7 miesięcy. Występuje wyłącznie w szklarniach, gdzie pędzi nocny tryb życia. W czasie dnia pozostaje ukryty pod parapetami około rur grzejnych.

Larwy i osobniki dorosłe zjadają liście i pędy różnych roślin, są bardzo żarłoczne.

Zwalczanie. Po zauważeniu pojedynczych osobników należy opylać lub opryskiwać miejsca pod parapetami preparatami kontaktowymi (Owadziak, Zolone, Owa-dofbs).

Turkuć podjadek - Gryllotalpa gryllotaJpa l____ -js-

Gatunek holarktyczny, pospolity w całej Polsce.

Morfologia. Owad dorosły, długości 5,5 cm, ma dało brunatnoszare, przednie skrzydła skórzaste, tylne błoniaste, szerokie. Nogi I pary są silnie zbudowane, z zębami, przystosowane do grzebania podziemnych korytarzy. Jajo kremowe, owalne, długości 2.6 mm. Larwa jest podobna do imago, ale mniejsza, początkowo bez skrzydeł, później z zawiązkami skrzydeł, jasnobrązowa.

Biologia. Zimują larwy i osobniki dorosłe w glebie na głębokości 0,5-1,0 m. W czerwcu samice składają jaja (do 300 sztuk) w gnieździ e w zakończeniu chodnika, na głębokośd 10-30 cm. W celu lepszego ogrzania gniazda samica podgryza wokół korzenie roślin. Początkowo larwy są pod opieką samicy, starsze drążą własne korytarze podziemne. Linieją do 10 razy. Jesienią wchodzą głębiej do gleby i tam pozostają aż do maja.

Szkodliwość. Larwy i osobniki dorosłe żywią się korzonkami roślin, które podgryzają. Drążąc korytarze tuż pod powierzchnią gleby, podrywają młode rośliny, które więdną i zasychają. Turkucie są najbardziej szkodliwe w inspektach, w ogrodach i na działkach, zwłaszcza dla młodych roślin. Zjadają także dżdżownice i ślimaki.

Zwalczanie. W czasie wczesnej orki jesiennej turku-^ n wyrzucane na powierzchnię, zanim zdążą zakopać gę głęboko do gleby przed zimą. Także uprawki pielęgnacyjne niszczą szkodnika. Na małych polach (działki, in-jpgtty) można je wyłapywać do kupek obornika, zakopanych na głębokości 30-50 cm. Na wiosnę wybiera się i niszcz)'turkucie zgromadzone w obornika. Do zwalczania szkodnika na większych areałach zaleca się stosować Ba-_su(jin 10 G, po rozsianiu należy wymieszać z glebą.

Rysunek 5.67. Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa)

Rząd karaczany (Blattodea)

Są to dość duże, prymitywne owady o przeobrażeniu niezupełnym. Mają długie, ruchliwe czułki w formie haczyka, silnie rozwinięte przedplecze i 2 pary skrzydeł, przy czym skrzydła 1 pary są sztywne, nakrywają skrzydła błoniaste II pary.

Karaczan prusak - Blattella germanica L

Morfologia. Długość ciała samicy wynosi 12-16 mm. samca-10-12 mm, zabarwienie rude, czułki i odnóża jaśniejsze. Odnóża są długie, z kolcami na goleniach.

Stopa zakończona poduszką i 2 pazurkami. Czułki długości ciała, o bardzo dużej liczbie członów. Odwłok wyraźnie segmentowany, zakończony wyrostkami (certi) (rys.

5.68).

Samice składają jaja w brązowej ootecie (o wymiarach 5.5 x 25 mm), w 2 szeregach, od 16 do 36 jaj. Larwy początkowo białe, w miarę linieó ciemnieją, liczba członów czułków powiększa się z 26 u larw do 87 u dorosłych.

Biologia. Samica nosi ootekę do wylęgu larw, przez 15-24 dni. W czasie 8 miesięcy życia samica składa 4 ooteki. Larwa linieje 6-7 razy. jej rozwój trwa 74-174 dni. Karaczany są wytrzymałe na głodowanie; w temperaturze 22°C larwy żyją 10 dni, samice 40, a samce 15 dni. Żerują wieczorem i przed świtem, unikają światła.

Szkodliwość. Szkodnik występuje pospolicie w piekarniach, mieszkaniach, stołówkach, zakładach gastronomicznych, szpitalach, na statkach, gdzie zjada produkty mączne, cukier, owoce, warzywa i wszelkie odpady kuchenne. Przede wszystkim jednak zanieczyszcza produkty i pomieszczenia odchodami i wy linkami, przenosi patogeny, przyczyniając się do gnida produktów, nadaje im nieprzyjemny zapach i wywołuje odruchy obrzydzenia. Przenosi patogeny i pasożyty człowieka, jest więc pośrednią przyczyną takich schorzeń, jak; biegunka, dżuma, trąd, cholera azjatycka, gruźlica, grzybice, ponadto przenosi glisty.