DSCF0029

gdzie

Y    — ciężar właściwy czystego powietrza (azotu) w warunkach po

miarowych, kG/cm*.

V    — natężenie przepływu gazu (powietrza, azotu) w warunkach po

miarowych, kG/cm³.

Pozostałe wielkości jak we wzorze (52).

Ponadto zakłada się, że ciśnienia pomiarowe będą niskie, a więc w razie potrzeby długość próbki L odpowiednio mała, czyli vP możliwie małe. aby przepływające powietrze można było praktycznie uważać za płyn nieściśliwy. Do tej wielkości będziemy jeszcze powracać dla porównania zmian, jakie mogą zajść w ciągu historii wydobycia danego złoża.

Eksploatator studiujący złoże skorzysta na pewno wielokrotnie z wzoru (52), jeżeli zaopatrzy się w czasie wiercenia w pewną liczbę rdzeni i po ich przygotowaniu wykona pomiary przepuszczalności przy użyciu powietrza w celu odwzorcowania zmieniającej się historii nasycenia, w zależności od zabiegów i innych metod stymulacyjnych w ciągu wieloletniego życia złoża.

Należy podkreślić, że wyżej wyliczony wymiar jednostek współczynników przepuszczalności, podobnie jak współczynnik Darcy’ego, jest wynikiem działań algebraicznych wykonanych na podstawie dowolnie skonstruowanej definicji i nie odzwierciedla istoty samego przepływu, jak to w pewnej mierze cechuje np. wielkość, zwaną natężeniem przepływu. Gdy do tego dodamy znajomość porowatości złoża, wszystkie wyżej proponowane współczynniki razem znacznie lepiej objaśnią mikroprzepływy w ośrodku porowatym niż współczynnik Darcy’ego k, oznaczony w sposób konwencjonalny.

Powracając jeszcze do pojęcia prześwitu A_v w rozdziale 3.2.1, należy zauważyć, że trudno się oprzeć pokusie powiązania powierzchni prześwitu z porowatością, gdyż to uprościłoby niektóre kalkulacje. Chodzi tu o zagadnienie natury zasadniczej, czy wolno posługiwać się tą samą liczbą dla porowatości i powierzchni prześwitu. Wyjaśnimy to łatwo na przykładzie liczbowym. Obserwujemy sześcian o boku 1 m. a więc o objętości konturu V, = 10* dm³. Załóżmy, że II * 0,2, czyli 200 dm*. Jeżeli ekwiwalentna powierzchnia prześwitu w ścianie czołowej ma wynosić A_p ■■ = 0,2, czyli 20 dm*. to bok takiego kwadratu = | 20 = 4.47 dm. Przyjmijmy dowolnie, że np. powierzchnię tego kwadratu rozłożymy równomiernie na całej ścianie czołowej na 100000 rurek prostych i prostopadłych do tej ściany, z których każda ma średnicę 1,4 mm. wówczas suma objętości tych rurek wynosi 200 dm³, czyli że analogia jest dozwolona. Jednakże w innym kształcie kapilar bądź porów analogii tej nie będzie. Można więc tylko w niektórych przypadkach, gdy nie chodzi o dokładność, posłużyć się tego rodzaju analogią dla celów przybliżonej orientacji, lecz taka dowolność z naukowego punktu widzenia jest na ogół niedopuszczalna.

5.2.3. Przekształcenie wzoru Darcy’ego dla obliczenia współczynnika przepuszczalności dla powietrza

Równanie (50) przekształcił autor dla gazów, a w szczególności dla powietrza w ten sposób, że w miejsce Q wstawił natężenie przepływu powietrza V_x w warunkach pomiarowych oraz zastosował pewne uproszczenia.