DSCF0484 (2)

398 Interakcja

bardziej inteligentnych), liczbą błędów procesu przetwarzania (mniej u osób o wyższym poziomie inteligencji). Potwierdzono przy tym, że dokładność pomiarów inteligencji metodami fizjologicznymi jest porównywalna z dokładnością najlepszych testów inteligencji (Eysenck, 1998).

Podsumowanie. Inteligencja człowieka stanowi zjawisko nie wątpliwie złożone, w którym „uczestniczy" wiele mechanizmów i procesów psychicznych. Syntetyzując współczesną wiedzę na temat inteligencji, Nęcka wskazał (2002), iż da się ją przedstawić w postaci piramidy, u szczytu której znajdują się najbardziej ogólne aspekty Inteligencji istotne dla wykonywania wszystkich zadań intelektualnych, nieco niżej te, które biorą udział w wykonywaniu szerokich kategorii zadań, zaś najniżej znajdują się zdolności intelektualne wąskiego zakresu, odpowiedzialne za wykonywanie zadań o ograniczonym, specyficznym zakresie. Na tę perspektywę (pionową) nakłada się inna, równoległa, w której należy uwzględnić aspekt strukturalny, biologiczny i poznawczy inteligencji.

Wiedza o naturze inteligencji, jej rodzajach, naturze zdolności, ich rozwoju w toku życia jednostki, determinantach jej kształtowania się, specyfice procesów poznawczych, niewątpliwie może być przydatna pedagogom, zarówno praktykom - nauczycielom, wychowawcom, jak i teoretykom, metodykom. Umożliwia ona-modelowanie procesu dydaktycznego, adekwatnie do możliwości intelektualnych dziecka, z wykorzystaniem przy tym specyficznych prawidłowości rozwojowych w tym zakresie, a także tworzenie modeli kształtowania i rozwijanie zdolności intelektualnych, i wreszcie rozpoznawanie specyficznych zaburzeń w tym zakresie i odpowiednie reagowanie na nie.

Ewa Wysocka

Literatura: Carroll J., Humań Cognitlve Abillties: A Survey of Factor-Analytic Studies, New York 1993; Cattell R.B., Abilities: Their Structure, Growth, and Action, New York 1971; Elias M.J., Tobias S.E., Fried-lander B.S., Dziecko emocjonalnie inteligentne, Poznań 1998; Encyklopedia Blackwella, Psychologia społeczna, (red.) A.S.R. Manstead, M. Hewstone i in., Warszawa 2000; Eysenck H. & M., Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie zachowują się tak, jak się zachowuj aft, Gdańsk 1998; Eysenck H.J., Kamin L., The intelligence cont-roversy, New York 1981; Eysenck H.J., Sprawdź swoją Inteligencję, Otwock 1992; Gardner H., Multiple Intel-

Hgences: The Theory In Practlce, New York 1993; Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997; Guliford J.P., Natura Inteligencji u człowieka, Warszawa 1978; Hornowskl B., Rozwój Inteligencji I uzdolnień specjalnych, Warszawa 1978; Kozleleckl J., Intelektualiści - miejsce na ziemi, Wrocław-Warszawa-Kra-ków-Gdańsk-Łódź 1989; Kozielecki J., Zagadnienia psychologii myślenia, Warszawa 1968; Matczak A., Testy Inteligencji I zdolności, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 1, red. J. Strelau, Gdańsk 2000; Matczak A., Piotrowska A., Ciarkowska W., Skala Inteligencji D. Wechslera dla dzieci - wersja zmodyfikowana WISC-R. Podręcznik, Warszawa 1991; Nęcka E., Inteligencja I procesy poznawcze, Kraków 1994; Nęcka E., Inteligencja, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki..., t. 2; Nosal C., Mechanizmy funkcjonowania intelektu: zdolności, style poznawcze, przetwarzanie informacji, Wrocław 1979; O rozwoju języka i myślenia dziecka, (red.) S. Szuman Warszawa 1968; Piaget J., Narodziny inteligencji dziecka, Warszawa 1966; Piaget J., Intellectual evolution from adolescence to adulthood, „Humań Develompent" 1972, nr 15; Pietrasiński Z., Myślenie twórcze, Warszawa 1969; Pietrasiński Z., Zdolności, (w:) Psychologia, red. T. Tomaszewski, Warszawa 1978; Piotrowska A, Z badań nad inteligencją społeczną, „Psychologia Wychowawcza" 1997, nr 4; Salovey P., Mayer J., EmotlonalIntelligence, „Imagina-tion, Cognition and Personality" 1990, nr 9; Seligman D.,

0    inteligencji prawie wszystko. Kontrowersje wokół ilorazu inteligencji, Warszawa 1995; Słownik psychologiczny, (red.) W. Szewczuk, Warszawa 1985; Spear-man C., The Abilities ofMan: Their Naturę and Measur-ment, London 1927; Spencer H., The Principles of Psychology, New York 1895; Sternberg R.J., The eon-cept of intelligence and its role in lifelong leaming and success, „American Psychologist”1997, nr 52; Strelau J., Inteligencja człowieka, Warszawa 1997; Strelau J„ Psychologia różnic indywidualnych, Warszawa 2002; Szewczuk W., Inteligencja, (w:) Encyklopedia psychologii, (red.) W. Szewczuk, Warszawa 1998; Thorndike E.L., Intelligence and its uses, Harpers Mag. 1920; Thurstone L.L., Primary mental abilities, „Psychometrie Monographs" 1938, nr 1; Vernon Ph.E., Intelligence: Heredity and Environment, San Francisco 1979; Vernon Ph.E., The Structure of Humań Abilities, London 1950; Wechsler D., Wechsler Intelligence Scalę for Children, Manuał, New York 1949; Wechsler D., Manuał for the Wechsler Intelligence Scalę for Children - Revised, New York 1974; Zimbardo Ph.G., Psychologia i życie, Warszawa 1999; Zimbardo Ph.G., Ruch F.L., Psychologia

1    życie, Warszawa 1994.

INTERAKCJA (ang. interaction, fr. interac-tion, niem. Interaktion, ros. intierakcija)-określenie oznaczające w psychologii wzajemne oddziaływanie na siebie dwu lub więcej osób (łac.: inter - między, actio- czyn, działanie), z których każda ma świadomość podmiotowości innych osób i podmiotowości własnej. W kontakcie o charakterze interakcyjnym każdy z partnerów świadomie imituje pewne zachowanie i odbiera zachowanie drugiej