DSC06905 (2)

82 Kottnd ffalkiMd “ Ojpuoownnto

OPRACOWANIE

BIOGRAFIA ADAMA MICKIEWICZA

Adam Mickiewicz urodził się 24 XII 1798 roku w Zaosiu kolo Nowogródka na Litwie. Był dzieckiem nowogródzkiego adwokata FZNtofe Mikołaja Mickiewicza, byłego żołnierza kościuszkowskiego, oraz * 9H Barbary z Milewskich, Rodzice spędzali życie między dwomu gospodarstwami - wiejskim w Zaosiu i miejskim w Nowogródku. Już od nąj-młodszych lat przyszły poeta i wieszcz narodowy poznawał baśnie I i podania ludowe, głęboko zakorzenione w świadomości ludu litew-skiego, białoruskiego i polskiego, zamieszkującego okolice Zaosiu. Legendy, tajemnicze historie o zjawach z okolicznych lasów i jezior opowiadał chłopcu stary sługa, nazywany Ulissesem, ludowe pieśni śpiewała służąca w domu Mickiewiczów, gospodyni Gąsiewska. Niewykluczone, że to właśnie wtedy, jako młodziutki chłopiec, Adam po riz pierwszy wziął udział w uroczystościach „dziadów", W 1812 roku zmarł Mikołąj Mickiewicz, co przyspieszyło proces emocjonalnego dojrzewania chłopca.

W 1807 roku Mickiewicz rozpoczął naukę w powiatowej szkole powszechnej oo. dominikanów w Nowogródku, a po jej ukończeniu wstąpił (w 1815 roku) na Uniwersytet Wileński, gdzie uzyskał solidne wykształcenie w zakresie filologii klasycznej, literatury ojczystej i historii. W tym czasie - dokładnie w 1817 roku — wraz z przyjaciółmi założył Towarzystwo Filomatów, czyli „miłośników wiedzy", mające charakter spiskowy. Naczelne hasła Towarzystwa, czyli „ojczyzna, nauka, cnota", stały się drogowskazem moralnym i ideowym dla wielu studiujących w tym czasie młodych ludzi. W czasie studiów Mickiewicz korzystał ze stypendium, które później musiał odpracować, tak więc po ukończeniu uczelni (w 1819 roku) przeniósł się do Kowna, gdzie od września rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole średniej. To właśnie wtedy, dzięki swemu przyjacielowi Tomaszowi Zanowi, poznał Marylę Wereszczakównę, siostrę Michała - kolegi Zana. Zakochał się w niej miłością idealną - charakterystyczną raczej dla bohaterów sentymentalnych, jednak jego zabiegi spełzły na niczym, gdyż matka ukochanej miała upatrzoną dla córki „lepszą partię" — hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Zawód miłosny, utrata „bliźniaczej duszy", spotęgowane dodatkowo śmiercią matki, sprawiły, że początek lat dwudziestych byl dla Mickiewicza okresem fatalnym. To właśnie wtedy powstały utwory przepełnione uczuciami smutku, pesymizmu, żalu za utraconą miłością (na przykład wiersz Do M*** czy IV część Dziadów).

W 1822 roku w Wilnie ukazał się pierwszy zbiór wierszy Mickiewicza, zatytułowany Poezje. W tomie znalazł się przede wszystkim cykl Ballady I romanse, prawdziwy manifest polskiego romantyzmu. Nakład - 500 egzemplarzy - okazał się nlewystar

czający, trzeba było szybko dodrukować kolejne. Popularność młodego poety rosła. Rok po debiucie Mickiewicz wydał tom drugi, zatytułowany, podobnie jak poprzedni — Poezje, W jego skład wchodzą: wiersz Upiór, 11 i IV część Dziadów oraz powieść poetycka Grażyna. Udany debiut i rosnąca popularność Mickiewicza jako czołowego przedstawiciela wczesnej poezji romantycznej były zapowiedzią wielkiej kariery. W życiu poety pojawiły się jednak kłopoty. Mickiewicz, który mimo wyjazdu z Wilna utrzymywał ścisły kontakt z tajnymi stowarzyszeniami (przede wszystkim z powstałym z przekształcenia Filomatów Towarzystwem Filaretów), padł ofiarą prześladowań politycznych. Ody około 1820 roku wzrosła fala prześladowań Polaków na Litwie, poeta wraz z innymi członkami towarzystw Filomatów i Filaretów został aresztowany i osadzony w zamienionym na więzienie klasztorze ojców Bazylianów w Wilnie.

Mickiewicz przebywał w więzieniu od 23 X 1823 roku aż do procesu (21 IV 1824), a następnie, na mocy wyroku, został zesłany w głąb Rosji. W 1829 roku dzięki pomocy przyjaciół Mickiewicz opuścił Rosję i wyjechał do Niemiec, a stamtąd do Rzymu. Był to w jego życiu okres tak zwanych romantycznych podróży, w czasie których poeta zawarł wiele cennych znajomości (poznał między innymi Goethego), zdobył doświadczenie i zwiedził Europę.

W Rzymie Mickiewicz dowiedział się o wybuchu w Polsce powstania listopadowego (1830). Z nie wyjaśnionych do dzisiaj powodów nie wziął w nim udziału: jego trwająca ponad rok podróż z Rzymu — przez Genewę i Paryż — do Wielkopolski, wciąż budzi wiele wątpliwości. W Wielkopolsce poeta prawdopodobnie czekał na upadek powstania, a gdy to nastąpiło, wziął udział w Wielkiej Emigracji, wyjeżdżając najpierw do Drezna (wiosną 1832 roku — wtedy powstała HI część Dziadów), a później do Paryża.

W stolicy Francji spędził kilka lat. Początkowo brał udział w życiu politycznym emigracji pollstopadowej, jednak szybko zniechęciły go wewnętrzne spory i kłótnie. Napisał wtedy Pana Tadeusza (1834). Po 1834 roku próbował zaistnieć na paryskich scenach swą twórczością dramatyczną. Jednakże ani Konfederaci barscy, ani Jakub Jasiński, czyli dwie Polski, sztuki napisane po francusku, nie przyniosły mu sukcesu. W tym czasie poeta znajdował się w bardzo złym stanie psychicznym, w jednym z listów tak pisał o swojej sytuacji: „Miałem tego lata wiele smutków osobistych I familijnych Kondycji psychicznej Mickiewicza nie poprawił również ślub z Celiną Szymanowską, z którą poeta doczekał się sześciorga dzieci.

W 1839 roku otrzymał propozycję wyjazdu do Szwajcarii, do Lozanny, aby objąć katedrę profesora literatury rzymskiej na tamtejszym uniwersytecie. Skorzystał z tej propozycji. W Szwajcarii powstały ostatnie wiersze Mickiewicza, który po 1839 roku skoncentrował się wyłącznie na dziełach pisanych prozą, publicystyce oraz działalności politycznej. Pobyt w Szwajcarii trwał bardzo krótko, już w 1840 roku Mickiewicz zdecydował się na powrót do Paryża.

W latach 1840— 1844 wykładał jako profesor w katedrze literatur słowiańskich w paryskiej Collłge de France. W 1844 roku, za propagowanie idei Andrzeja Towiań-skiego i głoszenie panslawizmu, został usunięty z uczelni. W 1848 roku, na wieść o wybuchu Wiosny Ludów, Mickiewicz wyjechał do Rzymu, gdzie próbował zorganizować ochotniczy legion polski (Legion Mickiewicza).