Zasady, algorytmy i procedury rachunku kosztów
Informacje o kosztach w różnych układach
Rys. 11. Transformacja kosztów z układu podmiotowego na układ kalkulacyjny.
1. Klasyfikacja i pierwotna agregacja kosztów.
2. Transformacja kosztów rodzajowych na układ podmiotowy.
3. Transformacja kosztów z układu podmiotowego na układ kalkulacyjny.
4. Procedury kalkulacyjne.
Źródło: K. Sawicki, Możliwość wykorzystania różnych systemów rachunku kosztów do oceny i racjonalizacji logistyki w jednostkach gospodarczych. Międzynarodowe Sympozjum Logistics ‘94, Poznań 1994.
Najczęściej jednak i najwygodniej stosuje się w praktyce gospodarczej albo układ kosztów rodzajowych albo kalkulacyjny układ ewidencyjny. Takie rozwiązanie wymaga jednak w pierwszej kolejności, transformacji kosztów i układu podmiotowego na układ kalkulacyjny.
Układ kalkulacyjny, wymaga z kolei podziału kosztów na dwie grupy:
•t* Koszty bezpośrednie ♦> Koszty pośrednie
Podział taki związany jest zarówno z podziałem na koszty rzeczywiste i postulowane, jak o pełne i częściowe.
u n
£ |
Rachunek kosz- |
Rachunek kosz- | |||||
'O N |
tów rzeczywistych |
tów pełnych | |||||
o | |||||||
.5 s |
'O .2 | ||||||
«A 3 •O 'O |
"O ca O | ||||||
O | |||||||
CL co |
Rachunek kosztów |
Rachunek kosz- |
N | ||||
w N U |
postulowanych |
tów częściowych | |||||
Kryterium podziału kosztów rzeczywistych
Rys. 12. Koszty rzeczywiste i koszty postulowane.
Źródło: Opracowanie własne.
Rachunek kosztów rzeczywistych ujmuje tylko koszty taktyczne, poniesione w danym okresie, przy czym zasady tej nie podważa stosowanie cen ewidencyjnych. Natomiast koszty postulowane ustala się w trybie ex antę a ich zaletę jest zwrócenie uwagi logistyków na potencjalne zagrożenia planowanych działań.
Warto podkreślić, iż ważnym kryterium sprawności rachunku kosztów postulowanych jest stosunek odchyleń określonych do nieokreślonych
Odchylenia nieokreślone są różnicą pomiędzy kosztami postulowanymi, skorygowanymi o odchylenia określone a kosztami rzeczywistymi. W zarządzaniu logistycznym szczególne znaczenie ma rachunek kosztów opartych na wielkościach kosztów planowanych.