118590

System rachunku kosztów - badanie i transformowanie, według przyjętego modelu informacji o przychodach i

kosztach działań przyszłych, bieżących i zamierzonych w celu wspomagania zarządzania organizacją. Jaruga A.

1999.

Kryteria klasyfikacji systemów RK:

•    Stopień zróżnicowania produktów

•    Zakres kosztów produktu

•    Forma i stopień normowania kosztów produktów

•    Dominujące struktura stosowana przy transformacji kosztów pośrednich

SRK ze względu na stopień zróżnicowania produktów

•    Kalkulacja podziałowa - kosztowanie produktów jednorodnych (homogenicznych), które przepływają przez proces produkcyjny lub ciąg procesów. Dokumentacja uwzględniająca przepływ jednostek fizycznych i ekwiwalentnych produkcji. Możliwość standaryzacji kosztów^ produktów' (rachunek kosztów' standardowych). Zastosowanie: produkcja masowa.

•    Kalkulacja doliczeniowa - kosztowanie produktów zróżnicowanych (zleceń). Poszczególne produkty zużywają różną ilość zasobów w trakcie realizacji w poszczególnych miejscach powstawania kosztów lub procesach. Raportowanie kosztów poszczególnych zleceń. Rozliczanie kosztów pośrednich za pomocą kluczy podziałowych. Standaryzacja kosztów produktów ewentualnie w ramach asortymentu

(rachunek kosztów' standardowych) lub brak możliwości pełnej standaryzacji (rachunek kosztów normalnych). Zastosowanie: produkcja jednostkowa lub seryjna.

•    Kalkulacja kosztów produktów łącznych - rozliczanie kosztów' wspólnych na produkty w oparciu o określone bazy rozliczeń Zastosowanie w specyficznej sytuacji - z surowca (surowców) otrzymuje się kilka produktów (łącznych), przy czym nie można otrzymać jednego produktu nie wytwarzając innych.

Najczęściej standaryzacji podlega relacja wielkości fizycznych produkcji poszczególnych produktów łącznych na zużycie surowca (surowców).

SRK - zakres kosztów rozliczanych na produkty

•    Rachunek kosztów super-zmiennych - kosztami produktu są tylko koszty materiałów bezpośrednich.

Koncepcyjnie związanych z teorią ograniczeń Goldratta, wedle której wszystkie koszty operacyjne (poza materiałami bezpośrednimi) są stale.

•    Rachunek kosztów zmiennych - dzieli się na koszty na zmienne (zależne od aktywności i stale (względnie niezależne od aktywności). Kosztami produktu są wyłącznie koszty zmienne wytwarzania (koszty stale wytwarzania nie są skladiukiem zapasów). Rachunek ewaluowal, powstawały rachunki wielostopniowe. Zastosowanie: rachunek był podstawą rozwoju analiz na poziomie zarządzania operacyjnego.

•    Rachunek kosztów pełnych - kosztami produktu są koszty zmienne i stale wytwarzania. Najczęściej ma postać rachunku systematycznego. Zastosowany na pierwszym planie w sprawozdawczości finansowej.

Specyficzna odmiana w rachunku kosztów działań

•    Rachunek kosztów super-pełnych - Na produkty rozlicza się wszystkie koszty operacyjne (również koszty sprzedaży) oraz koszty kapitału (własnego i obcego). Zastosowame: najczęściej w analizach opłacalności.

Systemy rachunku kosztów ze względu na formę i stopień normowania kosztów: