3582326347

Systemy rachunku kosztów. Rachunek kosztów normalnych.

Są trzy powszechnie przyjęte warianty rachunku kosztów pełnych:

a)    rachunek kosztów rzeczywistych- wymaga pomiaru rzeczywistych kosztów wszystkich zasobów w celu kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia produktu. Jest to najstarszy z obecnie wykorzystywanych systemów rachunku kosztów. Powszechnie uznawany za relatywnie prosty i wygodny

b)    rachunek kosztów normalnych- w kalkulacji jednostkowego kosztu produktu stosuje koszty rzeczywiste materiałów bezpośrednich i robocizny bezpośredniej. Pośrednie koszty produkcyjne są kalkulowane na podstawie wielkości planowanych.

c)    rachunek kosztów standardowych- wszystkie koszty produkcji podlegają standaryzacji. Wytwarzane wyroby obciąża się kosztami bezpośrednimi i pośrednimi za pomocą przyjętych norm (standardów).

Przekrój kosztów	Rachunek kosztów rzeczywistych	Rachunek kosztów normalnych	Rachunek kosztów standardowych
materiały bezpośrednie	rzeczywiste	rzeczywiste	standard
praca bezpośrednia	rzeczywiste	rzeczywiste	standard
koszty pochodne	rzeczywiste	planowane (normalne)	standard

O ile relacje między kosztami materiałów bezpośrednich i robocizną bezpośrednią są w zasadzie stabilne w ciągu roku i określanie wysokości kosztów rzeczywistych nie napotyka większych trudności, o tyle są poważne problemy związane z ustalaniem wysokości pośrednich kosztów produkcyjnych (kosztów ogólno-produkcyjnych).

Koszty te powstają niejednolicie w trakcie roku, lub produkcja nie jest taka sama w kolejnych miesiącach, lub jedno i drugie.

Rachunek kosztów normalnych jest traktowany jako ulepszenie rachunku kosztów rzeczywistych, ponieważ umożliwia on szybsze uzyskanie informacji o wielkości kosztów na jednostkę produktu, a ponadto pozwala na zniwelowanie wpływu różnic w wykorzystaniu zdolności produkcyjnych i zmian w wielkości kosztów stałych na koszty pośrednie przedsiębiorstwa.

Podstawową różnicą między rachunkiem kosztów normalnych a rzeczywistych, jest wykorzystywanie przez pierwszy z nich, planowanej stawki pośrednich kosztów produkcyjnych.

Stawka ta jest wyznaczana następująco:

Planowana stawka pośrednich kosztów produkcyjnych

planowane pośrednie koszty produkcyjne

planowana całkowita aktywność produkcyjna

Pośrednie koszty produkcyjne są planowane na podstawie danych z lat ubiegłych, skorygowanych o przewidywane zmiany w roku nadchodzącym.

Wyznaczenie planowanej całkowitej aktywności produkcyjnej wymaga:

a)    ustalenia jednostki pomiaru tej aktywności,

b)    oszacowania poziomu aktywności produkcyjnej.

Planowana stawka pośrednich kosztów produkcyjnych, jest ustalana na początku okresu sprawozdawczego lub przed tym okresem.

Nie znamy wówczas ani poziomu aktywności, ani wielkości pośrednich kosztów produkcyjnych, dlatego przy ustalaniu stawki i w liczniku i w mianowniku znajdują się wielkości planowane.