DSCF5507

36 mM IKMMJGOKMn

siania w Wuuawit. Drudiy ud — to ci. którzy przybyli do Warszawy, kiedy wydano motały ogrankżsnia dotyczące możliwości meldowania sit lodzi i prowteCjL Ogranicsonti te miały na celu zapobieżenie żywtetowyin procesom urbanuacji. któro pogarszały I tak fatalne warunki eatoatkaniewo w stolicy. Przybywający więc chłop do Warszawy po roku 1194 ma jedynie miejsce w hotelu, które traci wraz z prawom pobytu w Warszawie a chwilą, kłody przestaje praco wab.

Wśród robotników stale pracujących w Warna wio przeważającą większość, gdyż dbała TP% stanowią rabottkr budowlani, przed* ta-wiający zrftłką skalę zawodów, począwszy ad murarzy, doili i ał*-wjrfcrn sllfUro wanyrh robotników itmayck kończąc na majstrach, technikach, a nawet iiialtirnjch inżynierach.

* Pozostałe 3tf* * damm lą robotnicy kilku zakładów przemysłowych. Są b Imtiis na ogit s kwalifikacjami uzyskanymi w szkołach altejfdi 1 średnich zaa udanych Kibfnń ta wyodrębnia się silnio na Ho robotników budowlanych. Wykazu jo ona tendencjo ku temu. aby Htenfelod edrąhne pokoje; w świadomości swą) uchodzi aa wyżej stojący element aniżeli robotnicy budowlani.

liczba rdabbśw Jak 1 podano proporcjo ulegają ciągłym zmianom; nawet kterowniefo hotelu nigdy nte dysponuje dokładnymi I aktualnymi danymi dotyczącymi mieszkańców Niejednokrotnie robotnicy stale zatrudnieni w Warszawie wyjeżdżają do okresowej pracy no prowincją, i u id miejsce przyjeżdżają bądź inni fachowcy x prowinrjonałnyrh zakładów pracy, bądź znajdują pomie-srrwmim dbp, którzy zgłaszają aę ar wa da pracy w budownictwie. Do hotelu przy bywają ten jednokrotnie uczniowie zawodowych szkól mm prowincji, kiśmy w warszawskich zakładach przechodzą kJkotjfMbuoeą praktykę.

Iks wydma charakterystyka obejmuje wiosnę 1995 r. i niewątpliwie podane proporcje wielokrotnie uległy zmianom.

Badania nasze prowadaane byty przede wszystkim w dwóch blokach. gdzie koncentrowali aą stali mieszkańcy hotelu, a liczba delegowanych w porównaniu z innymi blokami była stosunkowo nikła.

Główne techniki — jakie stosowano w badaniach — to obserwacja uczestnicząca i wywiad. Przez kilka miesięcy uczęszczałem na wszelkiego rodzaju imprezy kulturalne, odczyty, dyskusje I żebranin. Z robotnikami przeprowadziłem ponad 100 notowanych rozmów, niejednokrotnie powtarzanych. Ponadto informacje uzyskiwałem zarówno od kierownictwa całego hotelu, jak i kierowników poszczególnych bloków, od samorządu, z biblioteki, świetlic i szkoły przyhoteiewej. Przeprowadziłem również wiele rozmów w kilku »*M»darf4i pracy, gdzie zatrudnieni aą niektórzy mieszkańcy hotelu, cboęia* w miejscu pracy nie prowadziłem dotychczas dłuższych i bardziej systematycznych badan

Badania w hotelu, o którym mowa, potwierdzają znaną obserwacje, a* w procesach przejścia do miasta można stwierdzić swoista ciągi, mająca wyraźnie charakter rodzinno-sąsiedzki. W praktyce wyglądają one tak, że z jakiejś wsi wychodzi najpierw jeden chłop, który pociąga za sobą innych. Praca w mieście staje się swoistą modą i przyjmuje charakter zwyczaju.

Nawet jeżeli migracja ze wsi nie przybrała od razu szerszych rozmiarów — to pierwszy wychodźca do miasta przybywając w odwiedziny do wsi chwalił się pieniędzmi, stawiał wódkę, pokazywał nabyty ubiór i inne przedmioty, których nie kupiłby przebywając we wsi. Zachęcało to innych mieszkańców wsi do wstąpienia w jego ślady i szukania szczęścia, które — ich zdaniem — osiągnął wcześniejszy emigrant ze wsi.

W okresie silnego zapotrzebowania na silę roboczą odbywały się na wsi akcje werbunkowe, polegające na propagandzie i zachęcaniu do pracy w mieście. W wyniku tej akcji często tworzyły się w poszczególnych wsiach grupy, które obejmowały pracę w jednym mieście, nierzadko w jednej instytucji

W hotelu mamy szereg przypadków, że w jednym pokoju mieszkają przybysze z jednej wsi, którzy albo przybyli wspólnie, albo też pierwszy przybysz pociągnął za sobą następnych. Wspólnie wyjeżdżają do domów, stanowią swoistą filię wsi. W okresie kiedy grupa mieszka razem, działa tu mocniej opinia wiejska, wszyscy są bardziej powiązani ze wsią. Grupy takie — jak to zobaczymy — wykazują tendencję do zaniku, o czym decyduje przenoszenie się robotników do pracy w innych miastach.

Szczególnie w tych wsiach, z których wychodzi młodzież do szkół zawodowych, można zaobserwować jeden lub kilka kierunków wyjścia, nawet do miast bardziej odległych, ale miast do których utorowana została już droga. Tak np., według informacji uzyskanych od mieszkańców hotelu, z niektórych wsi powiatów płockiego lub sierpeckiego część młodzieży po ukończeniu miejscowej szkoły powszechnej przenosiła się niemal wyłącznie do rzemieślniczej szkoły w Elblągu. Tutaj też większość po ukończeniu szkoły rozpoczynała pracę: część młodzieży przenosiła się dalej — do Wrocławia lub kilku innych miast Śląska; dopiero później niektórzy przedstawiciele tych wsi znaleźli się w Warszawie w naszym hotelu.

O ile wyjście ze wsi ma charakter sąsiedzki, to po ukończeniu szkoły następuje już większa samodzielność i ciąg ten rozpływa się niejako po różnych miastach, więź słabnie, wspólne kontakty utrzymywane są jedynie poprzez wieś.

Rozpatrując mieszkańców hotelu z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej i z uwagi na zmiany w tej sytuacji w związku z ich przejściem do miasta, należy wyróżnić dwie zasadnicze grupy. Pierwszą