DSCN0189 (2)

abym — o ile lego chcę — mógł je wyrażać przez słowa. Z drugiej strony istotne jest, żebym był w stanie zauważyć, w jaki sposób wyrażam swoje uczucia przez zachowanie.

Świadomość własnej motywacji

Centralnym punktem jest tu odpowiedź na pytanie: Co skłania mnie do tego, że właśnie tak się zachowuję? Jakie są moje cele? Jakimi wartościami kieruję się w swoim działaniu? Rozumiana jest przez to także gotowość i zdolność podejmowania dyskusji o tych sprawach z innymi dziećmi oraz krytyczne przemyślenia na temat własnego systemu wartości.

Samoakceptacja

Dzieci powinny siebie same akceptować, rozwinąć więcej szacunku dla samego siebie i być świadomym, że mogą się rozwijać i uczyć. Osiągnięcie poczucia własnej wartości oznacza, że stajemy się niezależni od oczekiwań rodziców i innych dorosłych. Uznanie wartości samego siebie leży zatem w granicach przez siebie wyznaczonych i nie powinno być zdeterminowane obcym systemem wartości.

Akceptacja innych

Rozumiana jest przez to taka postawa, która wykazuje respekt i tolerancję dla poglądów, uczuć i zachowań innych. Akceptacja ta oznacza, że daję wszystkim taką samą możliwość egzystencji we wszelkich aspektach, jak samemu sobie. Zawiera ona jednocześnie gotowość do rozwiązywania konfliktów.

Zachowanie wzajemnie zależne (interdependencyjne) Dziecko nie powinno rozwijać poczucia odpowiedzialności jedynie za siebie samego, lecz także stać się świadomym faktu, że jego dalszy rozwój możliwy jest tylko dzięki kontaktom z innymi. Powinno ono być zainteresowane komunikacją i współpracą z rówieśnikami oraz nauczyć się być elastycznym w obcowaniu z nimi i dorosłymi.

CZTERY ETAPY PRACY

Kierujący grupą najlepiej pomoże dzieciom, jeśli stworzy im takie sytuacje w nauczaniu, które odpowiadają najważniejszym pryncypiom skutecznego psychospołecznego uczenia się:

♦ Dzieci uczą się, gdy mogą emocjonalnie brać udział w tym procesie. Dlatego muszą być aktywne, dyskutować z innymi i angażować się we wspólną pracę.

♦    Zadaniem prowadzącego jest stworzenie odpowiedniego klimatu w grupie gwarantującego pewność i otwartość. Każde dziecko musi rozwijać zaufanie do siebie i innych Jednak przy zachowaniu pewnego dystansu.

♦    Doświadczenia tu-i-teraz są dla dzieci niezbędne, aby mogły poznać same siebie. Należy do tego szczere wypowiedzenie uczuć, myśli i spostrzeżeń.

♦    Każde dziecko musi umieć stworzyć podstawowe psychologiczne odniesienia, które pozwolą mu przenieść doświadczenia w grupie na życie codzienne.

♦    Kierujący grupą musi zatroszczyć się o to, aby zminimalizować niepotrzebne frustracje, odpowiednio pomagając wychowankom.

Na tle tych zasad można wyodrębnić cztery etapy pracy.

Pierwszy etap: Analiza sytuacji w grupie Kierujący grupą powinien postawić sobie pytanie: Jak wygląda moja sytuacja jako prowadzącego? — Kim jestem dla grupy?—Jakie potrzeby i zainteresowania posiadam sam?—Czego powinny nauczyć się dzieci, abym ja także miał ułatwioną pracę? — Jakie zachowania dzieci przeszkadzają mi lub irytują mnie; jakie ułatwiają moją pracę i czynią ją przyjemniejszą? Dopiero kiedy odpowiemy sobie na te pytania, możemy przejść do drugiego kompleksu pytań, a mianowicie; W jakiej sytuacji znajdują się dzieci? —Jakie mają potrzeby i zainteresowania?—Jak przebiegają procesy w grupie? — Czy występują zakłócenia? — Co mogłoby dzieciom ułatwić pracę w grupie? — Jaki jest mój cel zastosowania gier interakcyjnych? — Jaka gra odpowiada stopniowi rozwoju dzieci i grupy? — Jak bardzo jest ona obciążająca? (Należy sobie uświadomić, że trwałe nauczanie w zakresie psychospołecznym bez elementu wyzwania dla indywidualnej potrzeby obrony i bez lęku, który mu czasami towarzyszy, rzadko jest możliwe. Stale występujące zmiany postaw dokonują się tylko wtedy, gdy dzieci angażują się emocjonalnie odczuwając także lęk. Jednocześnie należy uwzględnić, że zbyt duża dawka strachu może doprowadzić do zahamowania procesu nauczania. Kierujący grupą powinien starać się o to, ażeby dzieci umiały podczas gry traktować lęki jako element stymulujący — rodzaj dopingu, a nie rozdrażniający lub blokujący.)

Drugi etap: Wprowadzenie gry interakcyjnej W momencie, kiedy prowadzący chce zaproponować grupie określoną grę interakcyjną, musi pokonać pewną trudność: brzmienie polecenia i postawa, z jaką je przekazuje decydują także o sukcesie w procesie nauczania. Instrukcje do wszelkich gier interakcyjnych są podawane w sprawdzonej formie. Naturalnie, prowadzący może posłużyć własnymi środkami wyra-