DSCN0836

się sprawdza wykonywanie części za pomocą sprawdzianów różnicowych, to tolerancje wymiarów oznacza się na rysunkach warsztatowych za pomocą symboli (rys. 7-15n, c). Gdy natomiast wymiary sprawdzane są mikrometrem, wówczas tolerancje wymiarów należy określić na rysunkach liczbowo, tzn. za pomocą odchyłek (rys. 7-15 6, d).

b)

zasady stałego walka

Może się zdarzyć, że narzędziownia w danej chwili nie posiada sprawdzianów różnicowych, ale przewiduje zaopatrzenie się w nie w przyszłości. Należy wtedy podawać na rysunkach przy wymiarze nominalnym symbol pasowania

0)	440H8		b)	t40'00*	C)	•60T8
	—— *4				1
1	l ^:		■	:U	i i	|		ŁL

Rys. 1-15. Przykłady tolerowania otworu za pomocą symboli pasować lub odchyłek

i odchyłki (rys. 7-16). Wskazane jest też tolerancję symbolową umieścić przy wymiarze nominalnym, a w lewym rogu u góry rysunku w rameczkach podać odpowiednie odchyłki (rys. 7-26 i 7-27).

Przy wymiarowaniu i tolerowaniu walka o jednej średnicy ale różnych pggoiPaniach (odchyłkach) odcinki wałka o różnych pasowaniach oddzielamy cienką linią ciągłą wymiarując wg rys. 7-17.

Rys. 7-16. Przykłady sposobu tolerowania wałków i otworów za pomocą symboli pasować z jednoczesnym podaniem wielkości odchyłek

Rys. 7-17. Wymiarowanie walka o jednej średnicy ale różnych rodzajach pasować

W przypadku podawania wymiaru w postaci ogólnej (za pomoc4 litery) symbol określający pasowanie ujmuje się w nawiasy i umieszcza pąniżej litery (rys. 7-18).

D(hu)

^rffrg) ,|

Rys. 7-18. Oznaczanie pasować przy wymiarach literowych

Dalsze przykłady oznaczania tolerancji wymiarów zawiera tabl. 14, seria IV, wydanie PWSZ.

Wymiary nie tolerowane. Są wymiary, na których dokładności wykonania nam nie zależy. Podawanie do takich wymiarów tolerancji wykonania jest zupełnie niepotrzebne, a nawet szkodliwe, ponieważ utrudnia uwidacznianie na rysunku wymiarów ważnych, na które robotnik wykwalifikowany powinien zwrócić szczególną uwagę, a poza tym znając przeznaczenie wykonywanych części, powinien^ się orientować, jaka powinna być dokładność ich wykonania.

Niemniej w celu uniknięcia nieporozumień między wykonawcami a kontrolą oraz aby zapobiec wypadkom przesadnej niedokładności wykonania, przyjęto stosowanie do wymiarów nie tolerowanych odchyłki wg 14 klasy dokładności. Do wymiarów zewnętrznych (wałków) przyjęto hl4, do wymiarów wewnętrznych (otworów) H14, a do wymiarów mieszanych (odległości osi) jl4.

7.3.5. Oznaczanie struktury geometrycznej powierzchni

Na strukturę geometryczną powierzchni mają wpływ następujące wielkości: chropowatość powierzchni, kierunkowość struktury oraz sposób obróbki.

Chropowatość powierzchni. Chropowatość powierzchni określa się za pomocą wyróżników chropowatości. Są to wysokość nierówności R.oraz średnia arytmetyczna odchylenia profilu od linii średniej R_a. Poza tym ustalono 14 klas chropowatości powierzchni.

Do oznaczania na rysunkach technicznych chropowatości powierzchni służą znaki umowne. Rozróżniamy dwa zasadnicze znaki umowne: