22 *• Charakterystyka gwintów znormalizowanych
Rys. 2.1. Położenia pól tolerancji gwintów pasowanych ruchowo: a) położenie G gwintu wewnętrznego, b) położenie H gwintu wewnętrznego, c) położenia d, e, f, i g gwintu zewnętrznego, d) położenie h gwintu zewnętrznego
ści od podpałki P (w mm) i średnicy znamionowej gwintu wzorów:
Td= 180P*-**T— 3,15 P-°s,
(mm; —r ze
Td|*"0OP#-4 d#1,
To,“ l,32Tdi,
•433P-100P>« (dla P<1 mm),
‘250P**1 (dla P > 1 mm).
Tolerancje dla innych szeregów wyznacza się mnożąc obliczone według wzorów (2.1)-(2.4) wartości przez współczynniki liczbowe: wynoszą one dla szeregów: 3, 4, 5, 7, 8 i 9 odpowiednio 0,5, 0,63, 0,8, 1,25, 1,6 i 2.
Górne odchyłki gwintu śruby w zależności od położenia pól tolerancji wynoszą odpowiednio: dla położenia c
(125+11P), (2.5)
dla położenia d dla położenia e
es. •
(80+11P), (50+IIP),
(2.6)
(2.7)
dla położenia g
es*= —(15+11P), (2.8)
dla położenia h
Dolna odchyłka gwintu wewnętrznego dla położenia G jest równa
EIC=154-11P, (2.10)
a dla położenia H
EIa=0. (2.11)
Dla średnicy D przyjmuje się dolną odchyłkę taką samą jak dla średnicy Df, a górnej się nie ustala. Podobnie dla średnicy dx górna odchyłka jest taka sama jak dla średnicy d, a dolnej się nie ustala.
Dno zarysu gwintu wewnętrznego (rys. 2.1a, b) może być proste lub zaokrąglone, a dno zarysu gwintu zewnętrznego (rys. 2.1c, d) powinno być zaokrąglone promieniem R ^ 0,1P. Dna zaokrąglonych zarysów nie mogą przekraczać zarysu nominalnego w żadnym punkcie. Uwzględniając tolerancje w głąb materiału i zalecenie wykonania zaokrąglenia na'dnie gwintu śruby w obliczeniach wytrzymałościowych jako wymiar minimalny (rys. 2.2) należy przyjmować średnicę d*.
Rys. 2.2. Minimalna średnica gwintu śruby
Wybór szeregu tolerancji i położenia pól tolerancji zależy od klasy wykonania gwintu i długości skręcenia. Rozróżnia się trzy długości skręcenia: małą S, średnią N i dużą L. Graniczne wartości średniej długości skręcenia oblicza się według wzorów:
Nmin *= 2,24Pd** (2.12)
Nn„=6,7PdM. (2.13)
Wartości mniejsze niż Nmnależą do długości S, a większe niż N mmx do długości L. Im długość skręcenia jest mniejsza, a klasa dokładności wyższa, tym dokładniej wykonany jest gwint. Zalecane przez normę skojarzenia podano w tablicy 2.2.