DSCN1697 (2)

SEKRETY GENIALNEGO MÓZGU

zgsprtflrWwzadiowomiadiCkerazfcrfaF

dzśaai^^^H poiinuliij^ hodzf;o mBf A(f¥ryaMrqtK' i >rora<H

uoMźĄK

arna zaddn^ komptt>. acp.tr> znacz tfęksoHou-jodaĘMmL

r/icych^m .\c \zamŚm

nośeią «|3 • •'•;. ay w.h, zwaflb

te dopmik ękl Ofirodk-Zarazeij^H

■^^ggdz^orazAsAtźei^ito^orttatóBMmejakGaeffdaicytyzactMwańemo-fq**^Hr>n»ty ^«M*^At*i^iutfź»iA»iepoira*ą<iDtozBB*anow^art2o»^nB(>-tUfonotó. r*e ortwMł aę dobn m* m wtonych. ant nr cudzych stara* »^2Cł^ l uważne ou*y»i«mśaB4ąiwi|KńdUfc)ildwnBpr2W^walp|*ś^^

- .>7 cs^w^, i os*3g& mmatm wyntó w tesla* **£%»»$ ogtoi#

z 10*3 Vf*az*f. to tarty mające upfcodzraa Ttdauca w obszarach -7" a- crzuszrBHS^maBwympfetemcztaow^

.;r )wnanu do oaqRmdw z ułzlwłzBfiem wwiychczęso mózgowia Górze) tez wy-y -! fanfccfomKanfa sęcteczne&f r*e potrafią zdobyć $ otrzymać pracy, mają

<r/daje s***ęc, ze ctcfice kory anlo*ej,maz ze siruktutarn w piatach skro-_:'o^podk&H*ty*cznqgrvęyzdolnaścipoznam3yai,takątettinielQen-- rw2*eźna od r*e*gBKt ogólnej tmamMpoknatas* w znacznej nte-■■i ■rozumonątak/j jme&noić ęoymosrana sensu i znaczona dane; sytuacp tfflwy.¹- • ^cfowanlB    dotrego postępowania z innymi). Obie ma|ą rwpófcie

pleć Inteligencji

[ Zwycięzca q|

I Opomadaet omz panów dowcipy o bion-dpłach iugmija, że inteligencja nie jest óomcaąkobur. Cjiupa Haiera zbadała róź-I «cr między płciami w organizacji ośrod-ićw zwężanych z inteligencją. Mężczyźni MCfStjcmt: - władają większe czaszki, ł mn samym większe mózgi. Jednak nie się to w żaden sposób na zdoł-rujśdfedekualri* - v/testach mtełigjencji Marty wypady równie dobrze jak męź-czrźor. Badacze juz wcześniej stwierdzili, żr wpił to z faktu bardzie) .upakowa-ndi* notronówr tr czaszkach kobiet. Ha-er zauważył, źe u kobiet wyższy poziom Mtcfegmcp związany jest w większym flopMziośoą wrłókien nerwowych (istotą bak) mózgu: dlupcłi wypustek neuronów pokrytych specjalną białą osłonką) m z flośoą ciał neuronów i pozbawionych osłonek wypustek (istotą szarą). Ponadto struktury najbardziej skorelowa-se iofdą tkanki z poziomem inteligencji

•    lufeKtzoaały zlokakzowane w płatach przednich i przednich bocznych mózgu,

•    Mężczyzn zaś w przednich oraz ciemie

i przednim - bnzMznoprzyśrod-i przepadku Wiwmi Gage^a teyej i32). Sio > ograniczoną icfcaftzacyę uszkodzeń tom

WOCMMMat

niowych- Dowodzi to, źe nie ma jednej struktury odpowiedzialnej za intcliy ncję, jak również tego, źe kobiety i mężczyźni uzyskują podobne wyniki w testach IQ, wykorzystując odmienne struktury mózgu. Doniesienie Haiera wymaga jednak dalszych badań, ponieważ opisane wyniki uzyskano na próbie ludzi o inteligencji wyraźnie powyżej średniej (średni iloraz inteligencji uczestników badania wyniósł bowiem 115),

Gdzie płynna, gdzie skrystalizowana? Inteligencja, ale jaka? Wybitny uczony Raymond Cattefl rozbił ogólną zdolność intelektualną na dwa odrębne czynniki: inteligencję płynną oraz skrystalizowaną. Tę pierwszą opisał jako umiejętność rozumowania na materiale abstrakcyjnym, dostrzegania relacji między symbolami i manipulowania nura. Ta druga oznaczała dysponowanie wiedzą i umiejętnościami przekazywanymi w obrębie danej kultury, skrystalizowanymi w postaci konkretnych informacji, wzorców i modeli. Owa teoria znajduje odbicie w potocznych obserwacjach - w szkole nierzadko można spotkać

tzw. kujonów, którzy me radzą sobie naj-lepiej z rozwiązamem .płynnych' problemów (np. rozumowania na zasadzie analogii; ^zara Reneta ma się tak do jabłek, jak Duży Rat do...?" samochodóiw). Choć oba czynniki są ze sobą powiązane, to najprawdopodobniej mózgowe podstawy tych dwóch zdolności są odmienne Grupa badaczy z Seulu wykazała niedawno w badaniach z wykorzystaniem rezonansu mapę-tycznego, źe intefegrncja płynna (mierzona głównie popularnym Testem Matryc Saren) jest związana z aktywnością ośrodków w piatach ciemieniowych i czołowych - one są bardziej aktywne podczas zadania rozumowania na symbolach u osób, które uzyskały lepsze wyniki w teście. Natomiast inteligencja skrystalizowana (mierzona nie mniej sławnym testem Wechsłera, zwłaszcza zaś jego podskałami werbalnymi) wiązała się z większą grubością tkanki nerwowej w obszarach lewego płata skroniowego i demiemowego u osób mających wyższy iloraz intebgencjś. Wyniki te są intrygujące, gdyż sugerują, źe biologicznych podstaw zdolności .płynnej" należy upatrywać w funkcjonowaniu mózgu, natomiast kompetencji ^skrystalizowanej' raczej w jego strukturze. Oczywiście, nie można tak prosto oddzie&ć struktury mózgu od jego funkcji, toteż doniesienia te należy traktować ostrożnie.

Szybsze wykrywacze Co takiego mają osoby inteligentne, czego brakuje tym inteligentnym mniej? Edward Nęcka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, nawiązując do teonii badań Roberta Stemberga, akcentuje rolę mechanizmów poznawczych, związanych z przetwarzaniem informacji, jako istotnych komponentów składających się na inteligencję. Wśród nich ważną rolę odgrywa m.in- uwaga, czyh mechanizm selekcji bodźców, które może-

Natura inteligencji

ti

MtftMCMKZNA KONCEPCJA VHNONA -<0 '4nu>» oprócz czynrWra i wwtem dwa, pod-ragsWe wzppSam rwgt), du2e czynnifct grupowe auMaoszkctoy < prze*«zeravfltanualoy.te ztate są wOrzydm wouec pcwauj feczty iwScf-syk rjftnum prupowych, Uóym scOfpp teu uyWIł ipccyfcau

unusoicau TtOUA CATT&iA t HOftMA - mtt cnw wraz z jctiraw nomem razM czywWg na Oiwc2ynnfc> grupowe n>ESgenc)ep>yn ną 10) r stoystafczowartą (GO. imeSgencja piynna to zdolność dostrzegana zkaonych reiacy między syro-beferr* i mampiAMania nami, mezateZnte od fctł zna-anto • wfeasego dośwfadczenai Do jej pomiani ste-zą zauantó aMrafccnne. poteza^e na uzupesmamo senL UaoyCfcoweniu oMdów»dostrzqariu analopl WNawcp skorstafezonena z koki te dysponowanie wtedzą i umetętnoSaam ważnymi w okreśtonym konwtttie taAwowym. otaiego do tą pomisni świet-rae nadają się testy znajomości słów lub różnico-wania znaczeń wyrazów teoria CatteSa i Homa ma ctiarakler hurarctacz-ny, gO/ź traktuje czynrtkgjako nadrzędny woiiec czymków£¥tGc.awzkcta|2tonadrzodnewMo sunku do trzectr czynnftówri rzęOu-Ogólnei zOot-nośei wycftrazennMej (Gv>, ogranej pynnoSa <GO i ogólne) szyOkosa (GS)

opBtispmstmmuńpupicwst

unjktm, kjrmcf! Q*r> GOMk ZOCh

WYDANIE

ESZYT 2/2C