34 Pio tr Mam 9
---------—M
miczności ORMO. Ta z nazwy ochotnicza organizacja, postanowieniami „Instrukcji o organizacji i pracy ORMO" - wprowadzonej 10 października 1951 r., została niemal w pełni zintegrowana z zawodową milicją33. W rozwiązaniach organizacyjnych skutkowało to, nałożeniem na komendantów jednostek MO -wszystkich szczebli, odpowiedzialności za podlegające im ogniwa ORMO.
Skoncentrowany model aparatu policyjnego, w którym milicja była w pełni podporządkowana aparatowi bezpieczeństwa publicznego, funkcjonował do schyłku 1954 r. Dokonana wówczas korekta była w największej mierze następstwem tendencji występujących w ZSRR, a tym samym i w państwach pozostających w sferze jego oddziaływania; takiego ograniczenia aparatu bez- B qj
pieczeństwa, by pełniąc dalej funkcję pierwszego strażnika systemu, nie ska- B J
zywal na rolę ofiar, oskarżonych bądź zakładników, reprezentantów tego fl pl
szczególnych krajach odmienną intensywnością, skalą przebudowy, ino- >jj pl
mentem zainicjowania, a także lokalnymi uwarunkowaniami, które niekiedy B pl
znacząco oddziaływały na te przewartościowania. n-j
Ta ostatnia przesłanka była decydująca dla decyzji o zniesieniu z dniem I y
7 grudnia 1954 r. Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) i przekazaniu H je
jego zadań dwóm nowym organom centralnym, Komitetowi ds. Bezpieczeń- I J
stwa Publicznego przy Radzie Ministrów i ministrowi Spraw Wewnętrznych, ffl p
któremu podporządkowano pozostałe formacje policyjne, w tym milicję3*. I n.
W przeszłości literatura przewartościowy wała ową reorganizację, określając ja I zJ
mianem generalnych przeobrażeń. W istocie nie miała ona aż tak istotnego 9 a
znaczenia, bowiem jej podstawowym celem było przepoczwarzenie MBP, któ- a
rego pilnie strzeżone struktury i metody działania, ujawnił opinii publicznej a
zbiegły na Zachód w grudniu 1953 r, wysoki funkcjonariusz tego resortu, H "
płk Józef Światło35. Ten doraźny ceł, a także sama istota państwa totalitarnego, fl sl
wykluczały możliwość dokonania zasadniczych przeobrażeń w aparacie poli- 9 P
cyjnym. Stąd imperium aparatu bezpieczeństwa nie zostało uszczuplone, a korekcie uległy głównie relacje między poszczególnymi formacjami policyjnymi oraz zasady kierowania nimi36. W aparacie bezpieczeństwa odwołano się wówczas np. do zasady kolegialności, co miało być remedium na dyskredytowany kult jednostki. c
Podporządkowanie milicji w grudniu 1954 r. nowemu organowi, ministrowi Spraw Wewnętrznych, zdezaktualizowało przyjęły niewiele wcześniej de-
“ Ochrona bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w Polsce 1944-1988. pod red.
T. Walichnowskiego, Warszawa 1989, 8. 111.
** Dz. U. 1954, Nr 54, poz. 269, Dekret z 7grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego.
* O okolicznościach )cgo ucieczki oraz przekazanych za pośrednictwem Radia Wolna ‘J „
Europa wiadomościach mówi ciągle najszerzej praca: Z. Biażyrtskl, Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii 1940-1955. Była wielokrotnie wydawana, zarówno w kraju, jak i za gra- 9 p
nlcą. . K ■ o
» Szerzej, P. Majer, Milicja Obywatelska 1944-1957..., ». 367-383,