DSCF6459

5. żydzi

W odróżnieniu od dotychczas omawianych mniejszości ludność żydowska nie przeważała w żadnym regionie państwa, rozproszona była niemal we wszystkich województwach. Rozmieszczenie jej przedstawia tablica 4. Znajdują się w niej dane o liczbie ludności wyznania mojżeszowego oraz o tych, którzy podali język żydowski lub hebrajski jako ojczysty. Liczebność ludności żydowskiej, w znaczeniu osób, które miały żydowską świadomość narodową, mieści się między tymi dwoma wielkościami.

Zwraca uwagę fakt, że w województwach pomorskim i poznańskim, a także w śląskim liczba Żydów była stosunkowo niska. Wynikało to prawdopodobnie z asymilacji w ciągu XIX w. części Żydów w zaborze pruskim oraz emigracji innych na tereny zaboru rosyjskiego. Po powstaniu Rzeczypospolitej Polskiej Niemcy wyznania mojżeszowego emigrowali na zachód, toteż niewielu tylko pozostało w Polsce.

Względy praktyczne, jak również świadomość zniekształceń statystyki językowej skłaniają do przyjęcia za podstawę dalszych rozważań danych o ludności wyznania mojżeszowego. W takim bowiem tylko układzie dysponujemy informacjami o strukturze zawodowej i społecznej. Przede wszystkim podkreślić należy koncentrację ludności żydowskiej w miastach. W skali całej Polski aż 27,3 proc. mieszkańców miast należało do żydowskich gmin wyznaniowych, co stanowiło 76,4 proc.

ogółu ludności tego wyznania. W wielu miasteczkach województw wschodnich i centralnych większość ludności stanowili Żydzi. Podstawowe dane o stosunkach w poszczególnych województwach zawiera tablica 5.

Nie jest wprawdzie zgodne z rzeczywistością twierdzenie, iz Żydzi w Polsce nie zajmowali się w ogóle rolnictwem, należy jednak stwierdzić, iż odsetek ży-dowskich rolników-był niewielki. Tak na przykład w województwie poleskim istniało kilka wsi, w których przeważały gospodarstwa należące do Żydów, lecz w całym województwie gospodarstw takich było ogółem

Tablica 4

LUDNOŚĆ ŻYDOWSKA W POLSCE W 1931 R. WEDŁUG SPISU LUDNOŚCI

Województwa	Ludność ogółem (w tys.)	Ludność wyznania mojżeszowego				Ludność znająca Język żydowski i hebrajski
		w tys.		w proc. całej ludności		w tys. Hi		ności. , całe] lud-w proc.
Polska	31916		3114		9,8		2 733	8,6
m. Warszawa	1 172		353		JKLU"		333	28,4
Warszawskie	2 529		219		'8,7		215	8,5
Łódzkie	2 632		379		14,4		359	13,6
Kieleckie	2 936		317		10,8		305	10,4
Lubelskie	2 465		314		12,7		260	10,5
Białostockie	1644		197		12,0		195	11,9
Wileńskie	1276		111		8,7		109	8,5
Nowogródzkie	1057		83		7,9		77	7,3
Poleskie	1132		114		10,1		113	10,0
Wołyńskie	2 086		208		10,0.		206	9,9
Poznańskie	2107		7		0^3		3	0,1
Pomorskie	1080		3		0,3		2	0,2
Śląskie	1295		19		1,5		7	0,5
Krakowskie	2 298		174		7,6		128 5,6
Lwowskie	3127		342		10,9		233 7,5
Stanisławowskie 1480			140		9,5		109 7,4
Tarnopolskie	1600		134		8,4		79 4,9

7 — Ojczyzna... 91