DSCN3743 (2)

Dla celów histopatologicznych skórę właściwą podzielono na 2 części (p. schemat I):

-    warstwę brodawkową {stratom papiłłare), obejmującą brodawki, zawierające liczne drobne naczynia krwionośne, i

-    warstwę siateczkową (stratom reticulare), obejmującą głębsze warstwy aż do tkanki podskórnej, różniącą się bardziej zbitym charakterem kolagenu.

Podściełisko łącznotkankowe składa się z 3 rodzajów włókien: kolagenowych, sprężystych i retikulinowych, wtopionych w bezpostaciową masę, złożoną głównie z mukopolisacharydów: kwasu chondroitynosiarkowego i hialuranowego oraz kompleksów polisacharydowo-białkowych.

Włókna kolagenowe typu I i III stanowią podstawową składową podścieliska łączno-tkankowego, natomiast w obrębie błon podstawnych naczyń, podobnie jak błony pod-stawnej naskórka, obecny jest kolagen IV oraz laminina. Włókna retikulinowe, rozsiane między włóknami kolagenu, znajdują się w większej ilości w brodawkach skórnych. Ich budowa chemiczna i pochodzenie nie są jeszcze całkowicie zbadane.

Włókna sprężyste przeplatają się z włóknami kolagenowymi. Ich pochodzenie i rola nie są dokładnie wyjaśnione. Prawdopodobnie nadają skórze sprężystość i rozciągliwość. U osób starszych oraz w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych ulegają zwyrodnieniu i zbijają się wraz z włóknami kolagenowymi w bezpostaciową masę, barwiącą się jak włókna sprężyste (elastosis). Ponadto w przebiegu starzenia się skóry dochodzi do zmniejszenia syntezy kolagenu i proteoglikanów oraz do upośledzenia angiogenezy (tworzenia się nowych naczyń krwionośnych). Konsekwencją tych zmian w tkance łącznej jest powstawanie zmars> czek i bruzd, zmniejszenie elastyczności oraz zwiększenie wrażliwości skóry.

Komórki tkanki łącznej występujące w skórze właściwej są następujące:

1)    fibrocyty i fibroblasty (wytwarzające kolagen), które powstają miejscom w skórze,

2)    histiocyty, które są w istocie makrofagami pochodzącymi z monocytów kr.

3)    komórki tuczne (normalnie bardzo nieliczne) oraz

4)    pojedyncze komórki krwi (limfocyty).

Tkanka podskórna {subcutis) składa się ze zrazików tłuszczowych przedzielonych zbitą tkanką łączną włóknistą. W przestrzeniach międzyzrazikowych tkanki podskórnej zawarte są części wydzielnicze gruczołów potowych oraz naczynia krwionośne, włókna i upostaciowane zakończenia nerwowe.

UKŁAD NACZYNIOWY SKÓRY

Naczynia skóry, mające podstawowe znaczenie dla regulacji cieplnej, tworzą głęboki splot naczyniowy na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej oraz powierzchniowy splot podbrodawkowy. Ścisły związek naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej powoduje, że tkanka podskórna zostaje często wtórnie wciągnięta w proces chorobowy toczący się w skórze.

Splot podbrodawkowy zaopatruje brodawki skórne, do samego naskórka natomiast naczynia krwionośne nie wnikają, a odżywianie jego odbywa się poprzez krążenie limfy.

Układ naczyniowy skóry składa się z naczyń włosowatych (kap?larów), przed-włosowatych (prekapilarów) oraz naczyń zylnych i tętniczych; drobne naczynia, zwłaszcza żylne splotu podbrodawkowego, odgrywają rolę w wielu procesach zapalnych.

W otoczeniu przydatków—mieszków włosowych i gruczołów potowych - naczynia krwionośne tworzą oddzielne sploty. Na podkreślenie zasługuje, że górna część mieszków włosowych jest zaopatrywana przez inne naczynia niż część dolna.

Naczynia limfatyczne włosowate zaczynają się w warstwie brodawkowej skóry i łączą się w sieć poniżej tej warstwy. W tkance podskórnej występuje druga sieć naczyń limfatycznych, zbierających chłonkę z okolicy gruczołów potowych, łojowych i mieszków włosowych.

UNERWIENIE SKÓRY

Skóra ma bardzo rozgałęzioną sieć nerwową, w której włókna pochodzące z układu mózgowo-rdzeniowego przeplatająsię z włóknami układu autonomicznego. Przeważają wolne zakończenia nerwowe, które wnikają również do naskórka (sieć nerwowa jest bardzo obfita na granicy skómo-naskórkowej) oraz oplatają przydatki: mieszki włosowe, gruczoły łojowe i potowe, a także wnikają do mięśniówki naczyń.

Oprócz wolnych zakończeń występują zakończenia upostaciowane (Vatera-' iciniego, Meissnera, Krausego, Ruffiniego), które spełniają funkcje receptoro-.ve. Gęstość rozmieszczenia i rodzaj receptorów są odmienne w rozmaitych okoli-rch ciała, co warunkuje różnice we wrażliwości na bodźce. Najbardziej wrażliwe . okolice pozbawione włosów, takie jak brodawki sutkowe i okolice narządów :iowych. Przyjmuje się, że wszystkie rodzaje czucia skórnego: ucisku, dotyku, i ipła i zimna, bólu oraz świądu, są odbierane przez całą sieć nerwową skóry. Jednakże niektóre ciałka upostaciowane są bardziej wyspecjalizowane, np. ciałka Meissnera są bardziej wrażliwe na dotyk, a ciałka Paciniego, położone głęboko, na ucisk.

Włókna czuciowe syntetyzują i uwalniają wiele neuropeptydów, np. substancję P, somatostatynę, hormon stymulujący melanocyty (MSH-gamma), które odgrywają bardzo ważną rolę w przekazywaniu sygnałów w układzie nerwowym. Regulują przekazywanie czucia bólu, kurczliwość naczyń krwionośnych, wydzielanie potu itp. Niektóre z nich, powodujące rozszerzanie naczyń i uwalnianie histaminy z komórek tucznych, mają duże znaczenie w powstawaniu stanu zapalnego w skórze.

BŁONY ŚLUZOWE OTWORÓW NATURALNYCH

Budowa ich jest analogiczna do skóry, a różnicę stanowi brak przydatków skóiy (włosów, gruczołów łojowych i potowych), chociaż gruczoły łojowe mogą być przemieszczone {glandulae sebaceae heterotopicae). Komórki barwnikowe występują w znacznie mniejszej liczbie.

23