DSCN6605 (Kopiowanie)

& Ctlawiek SS

Naskórek w niektórych miejscach przekształca się w homologiczne doń twory dodatkowe: włosy, paznokcie, gruczoły łojowe.

Skóra właściwa ma u człowieka grubość od 0,5 do 3 mm i zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej zbitej zawierającej liczne włókna kolagenowe i sprężyste. Zanik włókien sprężystych w skórze w wieku starczym sprawia, iż staje się ona pomarszczona i wiotka. W skórze właściwej wyróżnić możemy dwie warstwy. Bardziej powierzchowna warstwa brodawkowa woukla się w wielu miejscach w naskórek i jest ona bardzo dobrze unaczyniona. co ma znaczenie w procesach oddawania ciepła do otoczenia; w tej warstwie znajdująsię też liczne receptory. Warstwa siateczkowa ma niewiele komórek, natomiast zbudowana jest z bardzo licznych włókien kolagenowych i sprężystych, tworzących gęstą sieć. Z tej właśnie warstwy skór ssaków wyrabia się skóry przemysłowe (materiał na buty, torby, ubrania).

Tkanka podskórna formalnie nie jest częścią skóry, jest z niąjednak bardzo silnie związana. Zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej, zawiera zwykle znaczne skupienia komórek tłuszczowych; u ludzi otyłych oraz u licznych ssaków żyjących w środowiskach o niskiej temperaturze głębsza warstwa tkanki podskórnej tworzy podściółkę tłuszczową.

Barwa skóry u człowieka zależy od trzech czynników: obecności komórek barwnikowych w naskórku i skórze właściwej, ukrwienia narządu oraz barwy włókien kolagenowych. Włókna kolagenowe są żółte; przez naczynia krwionośne prześwituje różowo krew. U ludzi rasy białej skóra jest różowożółta, nabierająca rumieńców w momencie rozszerzenia naczyń. Komórki barwnikowe— melanocyty - występują w warstwie przypodstawnej naskórka. Pod wpływem promieni słonecznych produkują one czamobrunatny barwnik- melaninę; barwnik ten może być przekazywany właściwym komórkom naskórka - keratynocytom. U Murzynów melanocyty są liczne, występują także w skórze właściwej, a keratynocyty zawierają spore ilości melaniny.

8.6.2. Przydatki skóry

Wytworami skóry są włosy (u innych zwierząt sierść, pióra, łuski), paznokcie (u zwierząt kopyta, rogi, pazury, dzioby) oraz gruczoły łojowe i potowe.

Włosy (ryc. 8-38) są wytworem naskórka; ze sznurów komórek nabłonkowych wnikających w głąb skóry właściwej aż do tkanki podskórnej powstają mieszki włosowe. Występują one u człowieka na całej skórze z wyjątkiem powierzchni dłoni i stóp, warg oraz okolicy odbytu i otworów moczowo-płciowych. Mieszek jest miejscem powstawania włosów. W najgłębszej części tworzy rozszerzenie zwane cebulka. W cebulkę wnika od spodu tkanka łączna, wytwarzając brodawkę włosa, bogatą w naczynia krwionośne. Komórki warstwy podstawnej mieszka włosowego dzielą się, wytwarzając następne pokolenia komórek, tak samo jak w przypadku naskórka nieowłosionego. Powstające komórki szybko rogowacieją i giną; wysuwający się z mieszka i rosnący od dołu ku górze (ponad powierzchnię skóry) włos zbudowany jest z komórek martwych. Anatomicznie włos podzielić możemy na łodygę (cześć wolną) i korzeń, tkwiący w skórze i połączony z mieszkiem.

Z włosem połączone sa mięśnie oraz gruczoły przywlosowe (łojowe), tworzące razem aparat nrzywlosowy (rvc. 8-38). Mięsień przywłosowy (napinający włos) to wiązka komórek mięśniowych gładkich, umocowanych z jednej strony do torebki włosa, z drugiej zaś zakotwiczonych w warstwie brodawkowej skóry. Skurcz mięśnia powoduje straszenie się włosa (efekt „gęsiej skórki”) oraz wyciska łój z gruczołów przywłosowych. Gruczoły łojowe są wytworem mieszków włosowych lub naskórka (w skórze nieowłosionej). Mają one budowę pęcherzykową i wyróżnić w nich możemy trzy pokolenia komórek. Najbardziej na zewnątrz, na błonie podstawnej znajdują się małe komórki twórcze, które d/iclą się, wytwarzając większe komórki produkujące i magazynujące łój. Jest to substancja tłuszczowa, zawierająca szereg nie poznanych do dziś związków o działaniu przeciwbukteryjnym i przccigrzybiczym. Łój wypełnia z czasem całą komórkę, która ulega degcnerucji i zostaje wydzielona prze/, mieszek włosowy na powierzchnię skóry. Taki sposób wydzielania (gdy calu komórka stanowi