CCF20111206025 (Kopiowanie)

korzystania łopatki saperskiej¹. Niektóre ćwiczenia odbywały się w warunkach nocnych i z pozorowaniem działań lotnictwa nieprzyjaciela.

Uczestnicy szkolenia szczegółowo poznawali strukturą organizacyjną piechoty do szczebla batalionu i ogólnie organizacją i przeszkolenie bojowe oraz potencjalne działania baterii artylerii, szwadronu kawalerii i eskadry lotniczej².

Na wyszkolenie wojskowe (bez wychowania fizycznego, które w szkołach prowadzono jako lekcje obowiązkowe) w hufcach szkół średnich przeznaczone było 100 godzin rocznie, tj. po 2 godziny tygodniowo w ramach zająć szkolnych i raz na miesiąc jedno ćwiczenie 4-godzinne w czasie wolnym od zająć lekcyjnych³.

Przysposobienie wojskowe szkół niższych odbywało sią w szkołach zawodowych i rzemieślniczych. Prowadzono je w celu przygotowania do służby wojskowej kandydatów na podoficerów. Program, szczególnie w dziedzinie wyszkolenia wojskowego, w hufcach szkół niższych i średnich był do siebie zbliżony⁴. Warunkiem uzyskania świadectwa przysposobienia wojskowego I stopnia było przeszkolenie rekruckie⁵.

Zdobycie umiejętności działania szeregowca w drużynie i uzyskanie II stopnia pw było równoznaczne z opanowaniem umiejętności działania pojedynczego żołnierza w drużynie. Ten etap szkolenia trwał dwa lata⁶. Członkowie oddziałów pw doskonalili wyszkolenie pojedynczego Strzelca i uczyli się walki w ramach sekcji i drużyny.

Inaczej niż w szkołach średnich, gdzie wf prowadzono w ramach zajęć obowiązkowych, wychowanie fizyczne w oddziałach pw i hufcach szkół niższych było ważnym elementem szkolenia wojskowego. W czasie zajęć pw prowadzono ćwiczenia sportowe, rozgrywano zawody i turnieje⁶⁵.

Na początku i na końcu roku szkoleniowego przeprowadzano testy sprawności fizycznej i badania lekarskie⁶⁶.

Borykano się jednak z brakami instruktorów, co zmuszało do ograniczenia zajęć do gier i zabaw sportowych⁶⁷.

Generalnie można zatem stwierdzić, że uzyskanie II stopnia pw polegało głównie na zdobywaniu wyszkolenia szeregowców do działań w składzie drużyny, a celem pw w ogóle było przygotowanie przedpoborowych do służby wojskowej poprzez zapoznanie z niezbędnymi żołnierzowi umiejętnościami i wiadomościami oraz wychowanie w duchu patriotyzmu. Precyzował to m.in. wprowadzony w 1937 roku Program pw młodzieży męskiej w liceach ogólnokształcących⁶⁸.

Od momentu pojawienia się pw w placówkach oświatowych trwała dyskusja nad wprowadzeniem tych zajęć jako obowiązkowych. Do wybuchu wojny w 1939 roku, mimo rozlicznych projektów, wprowadzenie zajęć pw zależało od poszczególnych szkół, gdyż traktowano je jako zajęcia po-

W Preferowana była siatkówka, koszykówka, piłka ręczna oraz lekkoatletyka, sporty wodne, narciarstwo i kolarstwo. Instrukcja szkolenia dla oddziałów..., op. cit., s. 4.

“ Ibidem, s. 5.

*' Instrukcja dopuszczała tego typu rozwiązanie w przypadku, gdy brak było instruktorów posiadających kwalifikacje do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Ibidem.

** Wstępny kurs prowadzono w czwartej klasie gimnazjum.

W rumach programu pw młodzieży męskiej w liceach ogólnokształcących w klasie pierwszej prowadzono 2 godziny tygodniowo szkolenia w zakresie takich działań jak strzelectwo, walka i nlużbii. W ramach szkolenia strzeleckiego ćwiczono umiejętności strzeleckie. Walka obejmowała umiejętności zachowania się żołnierza na polu walki, służba - regulaminy, musztrę, służbę Wartowniczą. W drugiej klasie liceum w ramach wyszkolenia zawodowego przygotowywano tu /niów do wykorzystania umiejętności zawodowych na polu walki. Hufiec szkolny stanowił •lnic pogotowie bojowe w zakresie obrony przeciwgazowej i lotniczej. W okresie roku szkol-ni'nO prowadzono 4 „półdniowe” ćwiczenia, a w czasie wakacji między pierwsząa dnigą klasą łrwiOący 3 do 4 tygodni obóz. Przysposobienie wojskowe młodzieży żeńskiej służyć miało pwygotowaniu kobiet do służby pomocniczej. Szkolono je w czterech działach: strzelectwa, BUOWnictwa, łączności i służby. Program p.w. młodzieży męskiej w liceach ogólnoksztaką-i i>/l, CAW, Zespół akt GISZ, 1.302.4.1489 i M. Michalski, Państwowy Urząd Wychowania hwznego i Przysposobienia Wojskowego w latach 1936-1939, Warszawa 1991, s. 56.

65

1

Program wyszkolenia dla hufców szkól średnich, op. cit., s. 760.

2

“ Ibidem.

3

   Ibidem, s. 2-7.

4

   Poziom wyszkolenia uczestników tej formy przysposobienia wojskowego miat odpowiadać poziomowi trzech pierwszych miesięcy szkoły szeregowca piechoty. J. Zając, Metody pracy..., op. cit., s. 509.

5

⁶⁵ W wyszkoleniu bojowym zwracano szczególną uwagę na umiejętności samodzielnego poruszania się w terenie i zajmowania stanowisk strzeleckich.

Celem „wyszkolenia formalnego (musztry) było wyrabianie postawy, karności i sprężystości żołnierskiej, między innymi poprzez opanowanie zasadniczych postaw i chwytów bronią".

W służbie pionierskiej uczono członków oddziałów p.w. użycia łopatki saperskiej w różnych postawach i kopania ukryć strzeleckich. J. Zając, Metody pracy..., op. cit., s. 511.

6

Przerabiano takie zagadnienia, jak: zajmowanie stanowisk ogniowych przez sekcję strzelecką, marsz zbliżania drużyny pod ogniem artylerii, działanie drużyny jako szpicy, placówki i patrolu zwiadowczego. Program wyszkolenia dla oddziałów p.w..... op. cit., s. 5.