28
1. Przedstaw wiersz w formie graficznej, zaznaczając sylaby oraz rozkład akc tów; ustal miejsce średniówki; przedstaw układ rymów.
2. Ustal miarę metryczną wiersza.
3. Wskaż w wierszu mocne granice składniowe. Określ, które z nich wyznać części kompozycyjne utworu.
4. Określ, jaka zasada konstrukcji znaczeń dominuje w budowie tego wiersza Wskaż przykłady jej powiązania z konstrukcją wersów (podziałem średniówkowyg, i klauzulowym).
5. Wskaż miejsca występowania zatartej średniówki i przerzutni; określ konsekwencje ich użycia.
6. Wskaż związki użytych w wierszu środków składmowo-wersyfikacyjnych z poetyką baroku.
Jan Andrzej Morsztyn Do zorze
Noc, człowiekowi na pokój stworzona, Już swoje wronę pędzi na świat klacze, Ale to pomoc darmo pożyczona,
Gdzie umysł smętny i serce żebracze.
5 Mnie dzień, mnie i noc trapi ubrudzona; Tak mnie jej cienie toczą żywe płacze, Jako twarz Zorze ślicznie zarudzona, Choć ta wraz ze mną rosą swoją płacze:
Pomni snadz, co dla Cefala cierpiała, io Świadoma dobrze troskliwej miłości, Stąd i na mój ból patrzy miłosiernie.
Zorzo, chcesz-li mi pomóc żalu wiernie, Z bądź tej różanej swojej rumianości,
A oblecz bladą farbę mego ciała.
1. Określ związek budowy wersyfikacyjnej wiersza z jego konstrukcją mtona-cyjno-składniową.
2. Przedstaw graficznie podział wiersza na sylaby; zaznacz na wykresie akcenty oraz wyznacz miejsce średniówki.
3. Wskaż wszystkie obowiązujące w tekście zasady ekwiwalencji wersowej.
4. Porównaj stopień wyrazistości działu średniówkowego i klauzulowego.
5. Określ konsekwencje (semantyczne i deklamacyjne) zastosowania średniówki oksytonicznej i zatartej.
6. Na podstawie układu rymów określ wzorzec sonetu realizowany w tym tekście.
7. Porównaj cechy wersyfikacyjne dwu redakcji tego sonetu (druga redakcja wiersza, patrz: Antologia wierszy), zwracając uwagę na konsekwencje semantyczne, wynikające z różnic pomiędzy tymi redakcjami.
Ignacy Krasicki Dzieci i żaby
Koło jeziora Z wieczora
Chłopcy wkoło biegały I na żaby czuwały:
5 Skoro która wypływała,
Kamieniem w łeb dostawała.
Jedna z nich śmielszej natury,
Wystawiwszy łeb do góry,
Rzekła: „Chłopcy przestańcie, bo się źle bawicie!
10 Dla was to jest igraszką, nam idzie o życie".
1. Przedstaw wiersz w formie graficznej z zaznaczeniem sylab, rozkładu akcentów oraz ewentualnie miejsca średniówki.
2. Wskaż i oznacz rymy, określ ich układ.
3. Określ, jaki system wersyfikacyjny i strukturę wierszową reprezentuje omawiany wiersz. Wskaż, do jakich typowych formatów tej struktury nawiązuje utwór.
4. Opisz związek budowy wersyfikacyjnej tekstu z jego konstrukcją intonacyj-no-składniową.