DSCN7771 (2)

Rozdział VH ANATOMIA USTĘPSTW

Robimy wysiłki, aby osiągnąć porozumienie Stalin woli swoich sługusów Szokujące szczegóły umowy w Teheranie Churchill wycofuje się

Stalin nalega na zagarnięcie połowy naszego kraju Ustępuję ze stanowiska premiera

Rozpaczliwe położenie polskiego podziemia w lecie 1944 roku, gdy było osaczone - podobnie jak w 1939 roku - zarówno przez nazistów jak i czerwonych, nie powstrzymywało go od zajmowania się sprawami dotyczącymi politycznej przyszłości naszego kraju. Ja ze swej strony zawiadomiłem podziemie o bezowocnych wynikach mojej podróży do Moskwy w sierpniu tego roku, o zaciętości Stalina i o tym jak wzrastała władza „Polaków” z Lublina, otoczonych ciepłem łask płynących z Kremla. Naszkicowałem wtedy nowy plan rozwiązania problemów polsko-sowieckich i przedstawiłem go zarówno mojemu rządowi, jak i podziemiu. Byłoby nierozsądną rzeczą zachowywać milczenie, kiedy tak poważne siły polityczne i wojskowe działały przeciw nam. Musieliśmy znaleźć wyjście; musieliśmy przedstawić nowe propozycje.

Nasz nowy plan, poprawiony i zaakceptowany zarówno przez rząd jak i podziemie, został przedłożony w dniu 30 sierpnia 1944 roku przedstawicielom rządów Rosji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Nakreśliliśmy w nim zasady sformowania nowego rządu polskiego. Miał reprezentować w równej mierze cztery główne partie przedwojenne: Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Narodowe, Polską Partię Socjalistyczną, chrześcijańskie Stronnictwo Pracy i jako piątą - Polską Partię Robotniczą (komuniści). Te grupy, które były odpowiedzialne za sprawowanie władzy przed 1939 rokiem, miały być wykluczone z uczestnictwa w rządzie. Miał rozpocząć sprawowanie władzy z chwilą oswobodzenia Warszawy. Głównym jego zadaniem byłoby doprowadzenie do nawiązania stosunków dyplomatycznych - i zawarcia po wojnie przymierza pomiędzy Polską i Rosją. Wolne wybory do sejmu miały się odby ć na zasadach głosowania tajnego i proporcjonalnego przedstawicielstwa. Oswobodzone ziemie polskie miały być administrowane przez polski rząd. Miał dojść do porozumienia z Rosją, określając formy współpracy z Armią Czerwoną, przedsięwziąć pewne reformy społeczne (na pierwszym planie rolne).