DSCN7919

40

Stosunek do innych zwierząt (konkurencja)

kurenfami bobrów w północnej części ich zasięgu geograficznego. Spięt^^

Losie i zające bielaki ze względu na swą pędożerność są potencjalnymi fc nr«m>'    ii •    CTT3 'Fi r* 7nP OrKi    PJjj

ffl

pi

OŚc,

Strumieni przez bobry w różny sposób (często pozytywnie, choć czasem n© tywnie) wpływa na populacje ryb. Ptactwo wodne bardzo korzysta na obecni

stawów bobrowych.

Bobry wpływają na roślinność nie tylko poprzez selektywne usuwanie nig. których gatunków krzewów i drzew, lecz również poprzez utrzymywanie kiego lustra w ody i związane z tym zmiany w chemizmie gleb. Mogą one przy. spiesząc lub opóźniać sukcesję lasu przyległego do zamieszkanych przez nie zbiorników i cieków wodnych. Uznaje się powszechnie, że bobry odegrały ważną rolę w ewolucji krajobrazu w Północnej Ameryce (Jenkins i Busher, 1979)?)

Na Pojezierzu Mazurskim stwierdzono natomiast (Żurowski i Kammler 1987). że norka amerykańska preferuje stanowiska bobrów, wykorzystując ich budowle i możliwość docierania przez bobrowe wyjścia do żeru w okresie zimy. W badanym przez autorów terenie norka okazała się pospolitym lokatorem w stanowiskach bobrów. Lokatorami żeremi bobrowych mogą być także piżmaki i tchórze, a nawet wydry, co stwierdzano w trakcie odłowów bobrów (J. Goździewski, inf. ustna).

Po zbadaniu 110 porcji odchodów norki amerykańskiej w północnej Polsce Brzeziński i Żurowski (1992) nie znaleźli dowodów, by żywiła się ona bobrami.

Konkurentami pokarmowymi bobrów są zwierzęta roślinożerne, zasiedlające środowiska podmokłe i nadbrzeżne. Należą do nich drobne gryzonie myszo-wate, karczownik ziemnowodny, piżmak, jeleniowate z łosiem na czele, a także zwierzęta domowe wypasane w pobliżu stanowisk bobrowych (Dezkin i in., 1986).    /

Rozród

Bóbr jest zwierzęciem monogamicznym. Dojrzałość rozrodczą osiąga w wieku 3-4 (wyjątkowo 2) lat (Żurowski, 1992)-_^

Zaledwie 29% samic u bobra europejskiego daje po raz pierwszy potomstwo będąc w wieku 2 lat (Doboszyńska i Żurowski, 1983), pozostałe rodzą poraź pierwszy w wieku 3,4 lub nawet 5 lat. Wcześniejsze prace nad bobrem kanady]^-skini sugerowały, że młode samice rodzą później niż starsze, lecz nie znalazło to potwierdzenia w późniejszych badaniach (Jenkins i Busher, 1979). Czas i długo* trwałość sezonu rozmnoży wykazują zmienność wynikającą z położenia geogtf ficznego i środowiska bytowania zwierząt. I tak, na przykład, na Ukrainie brzęta rodzą się w pierwszej połowie maja, a w Karelii — o miesiąc później,

H

W okresie rui, poza rują oraz podczas ciąży występuje duża zmienność w wielkości i kształcie jajników (Jenkins i Busher, 1979). Ich maksymalne rozmiary wynoszą 15 X 25 mm. Ciałka żółte (corpora lutea) są wyraźnie widoczne i osiągają średnicę od 6 do 8 mm. Ciałka białawe (corpora albicantia) są również wyraźne i widoczne w jajnikach przez co najmniej rok od powstania.

Spermatogenezę u samców stwierdzono w Rosji od grudnia do marca (Fre-ye, 1978).

Ruja

Ruja u bobrów europejskich trwa od grudnia do maja, a jej szczyt przypada na drugą i trzecią dekadę stycznia (Doboszyńska i Żurowski, 19$3)l W razie nie-zapłodnienia samicy ruja może się powtarzać dwu- do pięciokrotnie w ciągu sezonu godowego, w cyklach 12-14-dniowych (Żurowski, 1989). Kopulacja odbywa się w wodzie (ryc. 17), w norach lub pod lodem i trwa od 0,5 do 3 minut. W czasie jednego cyklu rujowego (kilkanaście godzin) występują dwa do pięciu aktów kopulacji. W czasie rui bobry zachowują się głośno i często popiskują. Nierzadko kopulują w ciągu dnia.

Ciąża

/ Ciąża trwa średnio 107 dni (105-109) u bobra europejskiego./podobnie jak u bobra kanadyjskiego. Pęcherzyki Graafa są widoczne od października, ciałka żółte - po 20 stycznia, embriony - od połowy lutego (Freye, 1978).

/Urodzenia bobrów europejskich w Polsce trwają od kwietnia do sierpnia, a ich szczyt przypada na maj i czerwiec (Doboszyńska i Żurowski, 1983). Samica rodzi raz w roku. Porody odbywają się w ciągu dnia. Wśród nowo urodzonych panuje równowaga płci lub nieznacznie przeważają samce.