DSCN8237

Bóbr inżynier środowiska. Jak jedno zwierzę może zmienić różnorodność ek

Reintrodukcja bobra kanadyjskiego w Południowej i Póin I Karolinie miała negatywny wpływ na reofilne ryby Etheostoma Semotilus lumbee (Collen i Gibson 2001), natomiast spowodowała wzrost' liczebności stagnofilnego Notropis cummingsae (Rosell i in. 2005). Bobry I mogą również wpływać na ichtiofaunę zasiedlonych przez nie jezior. W \ Ontario odnotowano istotnie większą liczebność j zagęszczenie sześciu i gatunków ryb (Phoxinus eos, Phoxinus neogaeus, Pimephales promelas, Catostomus commersoni, Culaea inconstans Ą Cottus cognatus) w sąsiedztwie żeremi niż w litoralu piaszczysto-kamieniasBI aż 15% wzrostu biomasy ryb litoralu był związany właśnie z żeremiami bobrowymi (Rosell i in. 2005). Podobnie, w jednym z jezior Manitoby, miejscowy gatunek okonia (Perca flavescens) wydawał się preferować otoczenie żeremi (Collen i Gibson 2001).

Wpływ bobrów na herpetofaunę

Płazy powszechnie wykorzystują stawy bobrowe jako miejsca rozrodu, szczególnie na terenach ubogich w inne zbiorniki wód stojących, przy czym im starszy staw, o bardziej zaawansowanej sukcespl^^^MH wodnej, tym atrakcyjniejszy jest on dla herpetofauny^j Na niemieckiej wyżynie Eifel stare stawy bobrowe charakteryzować 3**? największym bogactwem gatunkowym płazów składających tam skrzekt (przeciętnie 4,7 gatunku), znacznie uboższa była herpetofauna odwiedzając^nowe stawy bobrowe (3,7 gatunku) oraz zbiorniki utworzone przez człowiek* (2,7 gatunku), natomiast żaden z gatunków nie odbywał rozrodu W samym potoku. Regionalnie zagrożona pętówka babienica Alytes obstetrii:ans, a także ropucha szara Bufo bufo i żaba wodna Rana kl. esculenta rozmnażały się wyłącznie w stawach bobrowych; pierwszy z gatunków -preferujący nasłonecznione płaty siedlisk na zboczach doliny* odnosił ^Z,A^ⁿf^CZn^ ^{k0rzyści z} wycinania drzew przez bobry (Dalbedli in. Z007). W kanadyjskiej prowincji Alberta liczebność zarówno młodych (je norocznych) jak i dorosłych osobników trzech gatunkóWHpłazóW bezogonowych (fseudocns maculata. Rana sylvatica, Bufo boreaft) wokoł stawów bobrowych była co najmniej kilkakrotnie wyższaj w porównaniu z nreprzekształconymi odcinkami strumieni łSteven* in 2007). Stawy te prawdopodobnie spowalniają również proces wymierał i kurczenia się zasięgu amerykańskiej żaby R_ana se,_ptM§§§H zimnolubnego gatunku, wrażliwego na obecne ocieplanie •    ™

(Popescu i Gibbs 2009). W Południowej Karolinie budowa W * bobry powodowała istotny wzrost liczebności płazów bezonnn₀.y"*B^prz j ropuch), natomiast liczebność płazów ogoniastych (salamahdo^^B przekształconych odcinkach była istotnie niższa (Metts i in. 20oi)

72

Hfbr inżynier środowiska. Jak jedno zwierzę może zmienić różnorodność ekosystemu

Bz kolei Russel i in. (1999), na tych samych terenach, nie wykazali Błotnych różnic w bogactwie gatunkowym i liczebności płazów między Ktarymj fHO¹* lat)- Ji nowymi . («5 lat) stawami bobrowymi a Kieprzekształconymi odcinkami cieków, mimo, że niektóre gatunki Hbgoniaste:    Pseudotriton.pUmontanus, Notophthalmus viridescens;

■    bezogoniaste: Acris crepitans, Bufo americanus, Rana palustris, Rana Wktricularia) występowały wyłącznie na odcinkach spiętrzonych. Ci sami Hutorzy odnotowali istotni®, wyższe bogactwo gatunkowe gadów w Starych stawach: bobrowych (15 gatunków: 5 żółwi, 6 jaszczurek, 4 węże), ■w porównaniu z nowymi stawami (8 gatunków: 2 żółwie, 2 jaszczurki, 4 Hvęże)^niespiętrzQhymi odcinkami strumieni (# gatunków: 1 żółw, 3 ■jaszczurki,.^ wąż); < : żaden z gatunków nie był ograniczony do I nieprzekształconefb siedliska (Russel i in. 1999). W Ameryce Północnej ■zwłaszcza wodne węże z rodzaju Nerodia, prowadzące tryb życia ■zbliżony^do europejskich zaskrońców Natrix spp., odnoszą korzyści z

■    budowy tam przez bobry. Wpływ bobra kanadyjskiego na herpetofaunę fciie ogranięza-^śijg^doi strumieni przegrodzonych tamami - wykazano r istotnie większą liczebność kijanek/larw żaby Rana clamitans i traszki

Notophthalmusśviridescens w pobliżu żeremi niż w innych częściach [ litoralu jezior strefy borealnej (por. Rosell i in. 2005). ..

Wpływ bobrów na awifaunę

Ocena: wpływu bobrów na ptaki z punktu widzenia ochrony przyrody wydajesię bardziej jednoznaczna, niż w przypadku roślinności, bezkręgowców wodnych k herpetotauny, Jednak praktycznie wszystkie dostępne: dane dotyczą bobra kanadyjskiego* zarówno w jego pierwotnej części zasięgu (przegląd u Rosella i jn. 2005), jak i w miejscu jego celowej introdukcji.W Finlandii (Nummi 1987,1992; Nummi i Poysa 1997). Spośród>70 terenów wodno-błotnychj stanu Nowy Jork, te zajęte przez bobry^cechowały się istotnie większym bogactwem gatunkowym ptaków niż niezajęte o podobnej powierzchni |Grover i Baldassarre 1991). Stawy bobrowe stanowią ważne, a w niektórych krajobrazach prawdopodobnie jedyne biotopy lęgowe dla wielu gatunków kaczek, m.in. amerykańskiej brązówki Anas rubripes, a także dla europejskich: cyraneczki Anas crecca, gągoła Bucephala clangula i krzyżówki Anas platyrhynchos (Rosell i jn. 2005). W Finlandii, po spiętrzeniu cieku na skutek budowy tamy, istotnie wzrosła liczba lęgów trzech ostatnich gatunków kaczek, w porównaniu z powierzchniami nie poddanymi modyfikacjom, co tłumaczone jest znacznym wzrostem liczebności wodnych bezkręgowców, stanowiących pokarm tych ptaków. Również sukces Łojowy, mierzony liczbą wodzonych piskląt istotnie wzrósł (Nummi 1992).

73

B