DSC38 (8)

emeryturę, ubezpieczenie na wypadek utraty pracy, urlop oraz inne świadczenia, za stosowanie się do zasad biorących pod uwagę dni robocze i tygodnie - może być zasadniczą motywacją dla upowszechnienia się przesunięcia w stronę deinstytucjonalizacji pracy w społeczeństwie sieci.

Oczywiście nie jest to obraz malowany przez tych, którzy aprobują przesunięcie w stronę niestandardowego zatrudnienia, traktując je jako rodząj technologicznie ulepszonego wyzwolenia klas pracujących: Istnieje wpływowy dyskurs sugerujący, że elastyczność stosowana w ustrukturyzowanej pracy wykonywaną na niestandardowe sposoby podoba się także samym pracownikom - samozatrudniającym się, kreatywnym, przedsiębiorczym profesjonalistom wykorzystującym swoją wiedzę, którzy są swobodni w wykonywaniu swoich własnych profeąji oraz w planowaniu swojego własnego kierunku na rynku pracy, odpowiednio do potrzeb, interesów i zdolności, będąc dla siebie szefami, pracując swoimi własnymi umysłami i ciałami oraz wzmagąjąc swoją mobilność, autonomię i satysfakcję zawodową. Z pewnością istnieje kulturowe wsparcie dla takiego punktu widzenia. W coraz większymi stopniu pozostawanie w tym samym zawodzie lub w tej samej firmie przez przedłużający się okres rozumiane jest jako błąd sygnalizpjący brak inicjatywy, kreatywności, ambicji i przedsiębiorczości, a niejako sukces. W obecnym klimacie żaden zawód nie jest miejscem przeznaczenia a każdy projekt jest krokiem na drodze do ciągle jakoś zmieniąjącego się, ale nieokreślonego końca. Interesujące jest również rozważenie kulturowego znaczenia, które jest budowane wokół elastyczności w ustaleniach odnośnie pracy: Obecnie wielu młodych ludzi bezpieczną pracę od dziewiątej do piątej, od poniedziałku do piątku postrzega raczej jako ciężką karę niż prawdziwe życie. Jednym ze sposobów na opisanie tego jest sugestia, że w epoce generacji post-materialistycznej, która nigdy nie doświadczyła cierpień wojny ani kryzysu, ludzie bez wahania wymienią bezpieczeństwo na elastyczność. Chociaż może bardziej prawdopodobne jest to, że dyskurs społeczeństwa sieci odnosi sukces w określaniu elastyczności jako warunku bezpieczeństwa oraz identyfikowaniu wszystkiego, co kompromituje elastyczność i narażają na szwank (tak jak na przykład związki zawodowe), jako zagrożenia bezpieczeństwa.

Nie można zaprzeczyć, że wielu ludzi doświadcza ustaleń związanych z pracą niestandardową jako wzmacniających ich prawa i wyzwaląjących ich. Ci, których to dotyczy, to ludzie korzystnie ulokowani na rynku pracy (prawdziwi profesjonaliści, pracownicy wysoko wykwalifikowani), mający środki do zapewnienia sobie zdrowych warunków pracy w przypadku braku pracodawcy, dla których opłacanie przez siebie szkoleń i rozwijanie umiejętności stanowi bardziej kwestię inwestycji niż materialnego poświęcenia. To ludzie, którzy traktują elastyczność i ustalenia związane z pracą niestandardową jako zachętę lub możliwość do ponownego wejścia w sferę płatnego zatrudnienia, którą w innym wypadku mogliby nie mieć. Ta kategoria szczególnie odnosi się do kobiet, z których wiele odnotowuje sukcesy w balansowaniu pomiędzy niepłatną pracą domową a płatnym zatrudnieniem i przechodzeniu od jednego do drugiego, z powodu elastyczności umożliwionej dzięki niestandardowym umowom o pracę, takim jak praca okresowa w niepełnym wymiarze godzin (part-time), praca wykonywana w domu czy praca wykonywana za pośrednictwem urządzeń elektronicznych. Istotnie, Castells postrzega włączenie kobiet w zakres płatnej siły roboczą jako blisko związane ze wzrostem niestandardowych form pracy, kiedy pisze, że „nienormowane godziny pracy i niepełny wymiar godzin przeniknęły do kontraktowych struktur czasu [racy na bazie pracy kobiet, w dużej mierze po to, aby pozwolić kobietom na łączenie wychowywania dzieci z ich karierą zawodową” (Castells 2007:442). W dalszej części, dostrzegąjąc, że wykształcone kobiety dostarcząją większości wykwalifikowaną), elastycznej i niezależnej pracy wymaganej w gospodarce, Castells dochodzi do wniosku, że „wejście kobiet na rynek pracy niezwykle ułatwiło rozwój nowej gospodarki [_]” (Castells 2003: 109). Trudno byłoby zaprzeczyć aspektom rozwojowym, związanym z tynkiem pracy, którego cechy organizacyjne umożliwiają wejście coraz większej liczbie wykształconych kobiet w płatne formy zatrudnienia w ramach znaczących zawodów.

Z drugiej stropy istnieje poważny powód, aby przyjąć, że wpływ niestandardowych, elastycznych ustaleń dotyczących pracy na zwykłych łudzi i ich codzienność nie będzie jednoznacznie pozytywny. Indywidualizacja pracy ma co nąjmniąj dwa oblicza:

121