DSC65

TOMOGRAFU STOJKOM* C8CT

Wzmacniacz obrazu

I Ryc. 4.2. Rodzaje obrazowanych objętości części twarzowej czaszki w zależności od typu detektora promieniowania i wielkości FOV.

wyposażony w kraniostat do pozycjonowania głowy do powtarzalnych badań cefalometrycznych.

Podczas badania rejestrowane są dane dotyczące osłabienia promieniowania rentgenowskiego w obrębie pewnej objętości zawierającej badane struktury. Rejestracji obrazu dokonuje się za pomocą wzmacniacza obrazu (image intensifier tubę - IIT) albo detektora cyfrowego CCD (charge-coupled device), CMOS (com-plementary metal oxide semiconductor) lub typu fiat panel pokrytego bezpostaciowym krzemem.

Na tej podstawie wygenerowana zostaje pewna objętość danych - stąd druga nazwa „obrazowanie wo-lumetryczne”, czyli obrazowanie objętości (jak gdyby „woluminu”). Obrazowana objętość ma kształt kuli (wzmacniacz obrazu) lub cylindra (inne detektory). W zależności od średnicy bryły geometrycznej wyróżnia się tomografię CBCT o małym, średnim lub dużym polu obrazowania (field of view - FOV), a więc badanie może mieć różny zakres - od kilku zębów po cały szkielet części twarzowej czaszki (ryc. 4.2). W aparatach o dużym polu obrazowany jest cały szkielet części twarzowej czaszki, zaś w aparatach o małym polu - wycinek o średnicy kilku centymetrów. Aby uzyskać obraz większego obszaru, dysponując wyłącznie aparatem o małym polu obrazowania, można wykonać kilka ekspozycji i użyć funkcji oprogramowania zwanej stitching, czyli wirtualnego „zszywania” sąsiadujących ze sobą obrazów.

Woksel to „element objętości” (voxel, skrót od vo-lume pixel), czyli najmniejsza wyróżnialna sześcienna część badanej objętości. Wielkość woksela wpływa na rozdzielczość obrazu - im mniejszy element, tym wyższa rozdzielczość (ryc. 4.3). W niektórych aparatach można wybrać rozdzielczość w zależności od celu badania (np. endodoncja wymaga wyższej rozdzielczości), w innych zaś wielkość woksela pozostaje wartością stalą. Woksel ma z reguły kształt sześcianu (woksel izotropowy), podczas gdy w tomografii komputerowej ma kształt prostopadłościanu (woksel anizotropowy). Długość boku woksela aktualnie waha się w granicach od 0,4 mm do zaledwie 0,076 mm. Tak mały rozmiar woksela jest podstawą doskonałego obrazowania struktur twardych zębów w badaniu CBCT. W stomatologicznej tomografii CBCT wszystkie przekroje mają taką samą grubość, gdyż wywodzą się z danych o współczynnikach liniowego osłabienia promieniowania rentgenowskiego zarejestrowanych w zadanej objętości.

Na podstawie danych cyfrowych zarejestrowanych podczas badania wolumetrycznego możliwe jest ich dalsze opracowanie z użyciem odpowiedniego oprogramowania, które można określić mianem przeglądarki. Oprogramowanie to pozwala na uzyskanie:

a.    przekrojów przypominających zdjęcie panto-mograficzne, ale bez rzutowania cieni dodatkowych (np. kręgosłupa szyjnego, kości gnyko-wych czy powietrza w jamie ustnej) oraz umożliwia regulację grubości i położenia warstwy, a także jej kształtu w zależności od kształtu łuków zębowych u pacjenta (LI, U, V) (ryc. 4.4);

b.    przekrojów w cienkich warstwach na podstawie zdjęcia pantomograficznego (jak gdyby „styczne”) - grubości nawet do 0,076 mm (ryc. 4.5);