DSC51 (2)

rywabza^.

\ciwcze

wiatte^ST.^

?bwaly ak

'olo

gic_2n

H

y ubiegły Petera Ti*, tonie zb^

wydobyci twa ho\et\-w której Bez żadne-potrzebom

współczes-

sie religi nial

10-

Podać

dzielnie ^ 'ski i _aSy^ ^3letny sa-

kąkolwiek ^eJ Holan-steje pro-J^e się na >k erudy-^ińskiego tniowych. otwarcia ą z semi-•mowany gii, Tiele h ma on iu, Doe-

niezwy-

Amster-

• . ukończy! uczelnię Athcnaeum Illustre i seminarium remon-damie    studiach w roku 1853 zostaje mianowany pastorem

^S ^ndmiejskiej wsi Moordrecht, aby w trzy lata później przenieść '^V *do gminy remonstranckiej w Rotterdamie. Porywający i złoto-^ię j/.,_znodzieja, a także człowiek czarujący w obejściu i wy-światowiec zyskał w swej gminie taki autorytet, że ^L"~V czni parafianie powierzają mu w 1873 roku profesurę w se-^NV . remonstranckim, które tegoż roku zostaje przeniesione

minarium

do Lejdy.

Minimalne, nieledwie synckuralne obowiązki profesora wobec 1 ‘ ^ _{czv trze}ch wychowanków tegoż nielicznego seminarium po-aiają Tielemu oddawać się bez reszty swym umiłowanym studiom historyczno-religijnym. Wykład inauguracyjny w seminarium zdradza zainteresowania profesora: De plaats van de gods-diensten der natuuruolken in de godsdienstgeschiedenis (Miejsce religii ludów pierwotnych w historii religii). Kiedy zaś w 1876 roku obejmie katedrę historii religii na Uniwersytecie Lejdejskim, to już do samej śmierci zwiąże swe losy i zaszczyty — takie jak doktorat honorowy, uznanie, stypendia zagraniczne — z najstarszą uczelnią Holandii. Swojej wszechnicy zapisze też przed zgonem w dniu 11 stycznia 1902 roku własną bibliotekę, skatalogowaną na 135 stronicach i umieszczoną w pokoju Tiele-go w Bibliotece Uniwersyteckiej.

Wszystkie wczesne prace religioznawcy krążą uparcie wokół idei ukonstytuowania swej dyscypliny jako pełnoprawnej nauki uniwersyteckiej. W recenzji książki Scholtena Geschiedenis der godsdienst en wijsbegeerte ten gebruike bij de cikademische les-sen, zamieszczonej w czasopiśmie ,,Gids” w 1860 roku, polemizuje z autorem jako inicjator-.-:dydaktyki teologicznej i wprowadza własne pomysły w int. yjnym przeczuciu, że za kilkanaście lat on sam przejmie trud piacy profesorskiej w tej dziedzinie. W roczniku tegoż „Gids” za rok 1866 drukuje podobny artykuł na temat Theologie en godsdienstwetenschap (Teologia a religioznawstwo). Projektuje tu radykalną zmianę w całym dotychczasowym zespole nauk teologicznych i studium uniwersyteckim teologii. Jeszcze przed wykładami Friedricha Maksa Mullera pt. Introduction to the Science of Religion z 1870 roku i niezależnie

się usty tworny

5 — Sto lat nauki o religiach świata

65