DSC�88

isznu

ściśle wizualnej funkcji czterech głów, wiążącej się _z , sowym układem, co pozwala Brahmie patrzeć w cztery jednocześnie, czyli w praktyce być wszystkowidzącym. _W stach puranicznych (Matsya purdna) jest opowieść, jak Brahrri rozkochany w Saraswati, tak wciąż wodził za nią wzrokiem a*' ona krążyła dokoła niego w rytualnym tańcu, że z tego wysiłku wyrosły mu cztery twarze zwrócone w cztery strony świata a ponadto piąta, zwrócona ku górze -’⁰.

W Wedach Wisznu pojawia się jako bóg słońca, trzema krokami „przemierzający przestrzeń niebios” (Rig-W._t 1.154). Jako Słońce. ISurya) przedstawiany był z trojgiem oczu²¹, tak samo też w pismach puranicznych Wisznu ma troje oczu'²².

Siwa

Wszechwiedza (sarvajńatva) jest jedną z prerogatyw Siwy ²³.

Siwa ma troje oczu (trinetra). Legenda głosi, że kiedy raz jego małżonka Parvati żartem zasłoniła mu oczy rękoma, Siwa rozjaśnił pogrążony w mroku świat płomieniem bijącym z czoła²¹: w tekstach puranicznych i tantrycznych wielokroć spotyka się obraz Siwy mającego jako oczy słońce _i księżyc i jako trzecie oko płomień ²⁵ J W ikonografii Siwa przedstawiany jest zazwyczaj z trzecim okiem, umieszczonym pionowo pośrodku czoła, pomiędzy dwojgiem pozostałych ²⁰. [

Bardzo często Siwę przedsTawia się, w zależności od jego rozmaitych wcieleń (murti), ? wielu twarzami, najczęściej z trzema, rzadziej z czlnema, czasem z pięcioma Linga, jako symbol Siwy, ozdobiony bywa twarzami (mukhalinga) zwróconymi każda w stronę jednych z kilkorga drzwi wiodących do kaplicy, w której jest przechowywany linga, a więc było tych twarzy najwyżej cztery plus piąta na szczycie, niezmiennie zwrócona ku wschodowi ^iH. J    I

Zazwyczaj każda twarz czy głowa Siwy ma trzecie oko-“I Ale i fol*ją też wizerunki Siwy o 12 (cztery głowy), 15 (pięć głów) • a nawet 75 oczach (po trzy w 25 głowach)^#l. Znane są także

120