Grupując dane, należy dążyć do tworzenia równych klas wartości. Zachowujemy w ten sposób możliwość porównania liczby obserwacji w poszczególnych podgrupach, a także ma to istotne znaczenie przy doborze metod analizy statystycznej. Jednakże należy pamiętać o przestrzeganiu trzeciej zasady dobrego grupowania - o wyodrębnianiu podgrup jednorodnych jakościowo. Jeżeli tworząc równe klasy nic możemy sprostać wymogom tej zasady, powinniśmy grupować zbiorowość według danej cechy, przyjmując klasy o nierównej rozpiętości jak w PI. 10.
Pt.10. Statki morskie floty transportowej pogrupowano według pojemności rejestrowej brutto (BRT) następująco (źródło: jak w IM.9):
501 - 2 000 BRT 23 statki
2 001- 4 000 BRT 35 statków
4 001- 6 000 BRT 35 statków
6 001 - 10 000 BRT 54 statki
10 001 - 15 000 BRT 22 statki
15 001 - 30 000 BRT 55 statków
30 000 i więcej BRT 17 statków
Nierówne rozpiętości klas (przedziałów wartości) wynikają z tego, iż poszczególnym grupom tonażowym odpowiadają różne typy statków o różnym przeznaczeniu przewozowym. W tym wypadku przyjęcie równych rozpiętości klas zniekształciłoby prawidłowy obraz struktury' floty.
IM.11. Gospodarstwa domowe, które w IM.7 pogrupowano ze względu na typ gospodarstwa (pracownicze, pracowniczo-chlopskie, chłopskie, emerytów i rencistów), a w IM.8 ze względu na wielkość gospodarstwa (1, 2, 3. 4, 5, 6 i więcej osób), możemy grupować ze względu na obie te cechy jednocześnie i wówczas otrzymamy wynik zaprezentowany poniżej (źródło: Rocznik
Statystyczny GUS 1993, s. 226):
Typ gospodarstwa |
Liczba osób | |||||
l |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 i w. | |
Pracownicze |
166 |
706 |
1084 |
1351 |
548 |
234 |
Pracowniczo-chlopskie |
- |
45 |
122 |
159 |
158 |
224 |
Chłopskie Emerytów i rencistów |
33 1410 |
147 1812 |
142 886'1’ |
147 |
144 |
134 |
.1) .
3 i więcej.
Grupowanie według dwóch cech jednocześnie dostarcza bogatszej informacji o danej zbiorowości niż. grupowanie według każdej z cech oddzielnie. Możemy bowiem porównać wielkości gospodarstw w poszczególnych typach gospodarstw lub typy gospodarstw w grupach gospodarstw o różnej liczebności osób. Gdy zsumujemy liczbę gospodarstw w poziomach (wierszach), otrzymamy te same dane co w IM.7. a sumowanie pionowe (w kolumnach) doprowadzi nas do wyników podanych w 1M.8. Ten prosty rachunek daje nam w każdym wypadku wyniki grupowana według jednej cechy.
Podane przykłady przedstawiają efekty grupowania zbiorowości według
przyjętych wariantów cechy (cccii), są więc już uogólnionym obrazem badanej
zbiorowości. Jak dochodzimy do tego typu wyników, pokażemy w PI. 12.
IM. 12. Zbadano 50 studentów Wydziału Zarządzania UG pytając, ile mają codziennie czasu wolnego. Otrzymano następujące informacje o czasie wolnym w minutach:
35, |
126, |
156. |
180. |
240. |
60, |
126, |
162, |
192. |
246, |
48. |
126, |
168. |
192, |
258, |
66, |
132, |
168, |
192, |
258, |
84, |
138, |
168, |
198, |
270, |
72, |
354. |
168, |
198, |
276, |
90, |
138, |
174, |
204, |
282, |
96, |
144, |
174, |
210, |
294. |
114, |
144, |
174, |
210, |
300. |
108, |
150, |
180. |
222, |
324. |
Otrzymaliśmy materiał nic uporządkowany, w którym trudno dostrzec jakieś prawidłowości. Musimy zatem te dane w laki sposób usystematyzować, b\ powstał ogólny obraz czasu wolnego studentów. Najmniej czasu wolnego ma student, który dysponuje tylko 35 minutami, a najwięcej - student mający 354 minuty czasu wolnego dziennic. Między tymi wartościami krańcowymi znajdują się wszystkie pozostałe.
Należy podjąć decyzję, czy tworzyć klasy (warianty cechy) np. o rozpiętości 30 minut, czy też o rozpiętości 60 minut, które grupowanie doprowadzi do bardziej wyrazistego obrazu czasu wolnego studentów ?
Grupowanie A: |
Grupowanie 11: | ||
31 - 60 min |
3 osoby |
1 - 60 min |
3 osoby |
61 - 90 min |
4 osoby |
61 - 120 min |
7 osób |
91-120 min |
3 osoby |
121-180 min |
20 osób |
121- 150 min |
9 osób |
181-240 min |
10 osób |
151-180 min |
11 osób |
241 - 300 min |
8 osób |
181 - 210 min |
8 osób |
301 - 360 min |
2 osoby |
211 -240 min |
2 osoby | ||
241 - 270 min |
4 osoby | ||
271 -300 min |
4 osoby | ||
301 -330 min |
1 osoba | ||
331 - 360 min |
l osoba |
23