dupa0056

pozwalającego na ocenę podobieństwa porównywanych rozkładów, tzw. względnego wskaźnika podobieństwa struktur¹⁴:

£min(^)

(2.53)

^maxTO

W liczniku znajduje się suma mniejszych wskaźników struktury zaobserwowanych w kolejnych przedziałach porównywanych rozkładów, natomiast w mianowniku - suma większych wskaźników. Względny wskaźnik podobieństwa struktur przyjmuje wartości z przedziału ( 0 ; l ), przy' czym Z = I świadczy, że porównywane struktury są identyczne, natomiast Z = 0 informuje, że są one zupełnie różne.

2. Porównywanie struktur jest w znacznym stopniu ułatwione przez graficzną prezentację szeregów za pomocą odpowiednich wykresów. I w tym wypadku jest wskazane sporządzanie wykresów opartych na wskaźnikach struktury. Jednakże gdy zamierzamy pokazać różnice w rozmiarach porównywanych zbiorowości, wtedy sporządzamy również wykresy oparte na liczbach absolutnych.

Przy porównywaniu szeregów strukturalnych posługujemy się różnymi wykresami powierzchniowymi, najczęściej prostokątami, kwadratami i kolami. Formą graficzną odpowiednią przy prezentacji szeregów rozdzielczych punktowych mogą być wicloboki liczebności lub „słupki”, czyi i prostokąty nic przylegające do siebie, wykreślone w tym samym układzie współ rzędnych. Z kolei szeregi rozdzielcze przedziałowe najbardziej przejrzyście prezentują krzywe liczebności, również wykreślone w tym samym układzie współrzędnych. Sporządzając wykres szeregów przedziałowych, należy pamiętać o potrzebie doprowadzenia do porównywalności niejednakowych przedziałów klasowych.

*⁴ Z.Zarzycka, 11.Nowakowska: Uwagi o metodach analizy stabilności podobieństw szeregów strukturalnych w procesach demograficzno-spolecznych, „Studia Demograficzne” 1980, nr

3-4.

106

3. Zasadniczym trzonem analizy porównawczej jest zestawienie parametrów rozkładów, czyli charakterystyk liczbowych opisujących własności tychże rozkładów. Należy przy tym pamiętać, że porównywać z sobą można tylko takie same miary. Nic można oceniać np. dyspersji jednego rozkładu na podstawie odchylenia standardowego, a drugiego na podstawie odchylenia ćwiartkowego, czy też asymetrii na podstawie zestawienia momentu trzeciego względnego z współczynnikiem asymetrii opartym na kwartylach. Szczególne znaczenie należy przywiązywać do miar względnych. Należy mieć na względzie, że własności rozkładu pozostają z sobą w określonym związku, a zatem żadna z omówionych miar nic może być stosowana w izolacji od pozostałych, muszą one być rozpatrywane kompleksowo. Dodajmy, że analiza taka ma dopiero wtedy odpowiednią wartość, gdy osoba prowadząca badanie dysponuje merytoryczną wiedzą o opisywanym zjawisku i związkach przyczynowo-skutkowych łączących przedmiot badania z innymi zjawiskami.

t’2.27. Przedmiotem porównań jest struktura spożycia indywidualnego z dochodów osobistych przypadająca na 1 mieszkańca Polski w 1990 i 1991 r. (źródło: Mały Rocznik Statystyczny 1993, s. 107):

Wydatki	Tysiące zl/1 mieszkańca		Wskaźniki struktury
	1990	1991	1990	1991
Żywność	2 393,8	3 985,2	34,0	31,7
Napoje alkoholowe	606,3	1 041,5	8.6	8,3
Arty ku ly n ieżywnośc iowe	2 249,3	3 538,9	31,9	28,2
Usługi	1 615,4	3 728,8	22,9	29.7
Amortyzacja budynków mieszkalnych	185.1	266.4	2.6	2.1
Ogółem	7 049.9	12 560.8	100.0	100.0

107