eko

Rozdział 13

Czy wiesz, ie ...

Dywany, po których chodzisz, mogą pochodzić z butelki PET.

Butelki są sortowane w celu oddzielenia wszelkich zanieczyszczeń (nakrętki, etykiety, pozostałości kleju). Jednorodne tworzywo jest myte, suszone, rozdrabniane lub poddane regranulacji. Stosuje się również inną technologię, w której w pierwszym etapie butelki są rozdrabniane, a następnie oddziela się zanieczyszczenia. Czysty PET przetwarza się na małe płatki, służące do produkcji wysokiej jakości włókien poliestrowych o różnorodnym zastosowaniu. Do formowania wtryskowego PET, po rozdrobnieniu przetwarzany jest on na granulat, a następnie poddany krystalizacji i suszeniu. Uzyskany materiał (regranulat) nieznacznie odbiega właściwościami od tworzywa pierwotnego.

Wtórne tworzywo uzyskane z recyklingu opakowań PET służy do produkcji:

•    włókien i przędzy poliestrowych (stosowanych do produkcji dywanów, ubrań, tkanin obiciowych, do wypełniania kurtek, śpiworów, poduszek),

•    materiałów izolacyjnych (gdzie właściwości izolacyjne przewyższają włókno szklane),

•    części samochodowych,

•    artykułów gospodarstwa domowego,

•    sprzętu sportowego,

•    butelek do detergentów.

Powyższy proces jest recyklingiem mechanicznym. Drugim sposobem przetwórstwa butelek PET jest recykling chemiczny.

Metoda polega na „rozbiciu" polimerów na monomery. W porównaniu z recyklingiem mechanicznym, w tej metodzie wymagana jest większa czystość tworzywa. W skali przemysłowej stosuje się procesy metanolizy i glikolizy. Związki otrzymane w procesie metano-lizy z odpadów poliestrowych są pełnowartościowymi surowcami do ponownej polimeryzacji („połączenia" monomerów w polimery) PET. Proces glikolizy polega na „porozrywaniu" łańcuchów polimerowych na odpowiednie długości. Otrzymane związki mają zastosowanie przy produkcji nienasyconych żywic poliestrowych (będącej podstawą do produkcji klejów czy gumy arabskiej), pianek poliuretanowych (wykorzystywanych w przemyśle meblarskim jako gąbki tapicerskie i materacowe, motoryzacyjnym, obuwniczym i tekstylnym, a także do produkcji gąbek do kąpieli i materiałów izolacyjnych) oraz poliuretanów (mających zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym i obuwniczym).

Odpady z drewna wykorzystuje się (przy wcześniejszym usunięciu elementów metalowych) do produkcji płyt wiórowych lub można je poddać kompostowaniu (recykling organiczny). Obecnie w Polsce nie prowadzi się selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych tego typu.

Pytania kontrolne

Podstawy ekologistyki

13.5. Problemy odpadów w Polsce

Ciągły postęp cywilizacyjny we współczesnym świecie charakteryzuje się dużą ilością i różnorodnością dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych. Konsekwencją tego jest wzrost ilości odpadów powstających zarówno w miejscu pracy - odpady przemysłowe, jak i w gospodarstwach domowych - odpady komunalne. Ten podrozdział poświęcony jest problemom odpadów przemysłowych.

Na ilość powstających odpadów ma wpływ zarówno surowiec jak i technologie wykorzystywane w procesach przetwórczych i produkcyjnych.

W 2001 roku ustanowiono w Polsce nowe prawo ekologiczne. W myśl tego prawa Polska musiała poprawić stan środowiska, dążąc do wymogów Unii Europejskiej. Przygotowany plan zakładał, że na przestrzeni 6 lat dorównamy (przynajmniej w minimalnym stopniu) do poziomu panującego w krajach członkowskich. Dzięki określeniu poziomów odzysku i recyklingu ilość odpadów trafiająca na wysypiska śmieci ulega zmniejszeniu. W porównaniu do krajów Unii Europejskiej Polska ma jeszcze wiele do zrobienia, niemniej wprowadzone przepisy pozwoliły zapanować nad ciągłym wzrostem odpadów przed nowelizacją przepisów prawa o ochronie środowiska.

Na poniższym wykresie (rys. 13.6) przedstawiono ilości zgromadzonych odpadów w la-% tach 1990-2005. Ilość odpadów przemysłowych wykazuje tendencję spadkową, rośnie ¹ natomiast ilość odpadów poddanych odzyskowi. Na przestrzeni 10 lat, porównując rok 2005 z rokiem 1995, ilość odpadów poddanych odzyskowi wzrosła blisko o 30% i obecnie utrzymuje się na poziomie ok. 100 min ton.