eko

Rozdział 13

Masa wytworzonych odpadów przemysłowych wyniosła w 2005 roku 124,6 min ton. Udział uzyskanych odpadów przedstawia rys. 13.7. Odpady zostały podzielone na sektory gospodarki, w których powstały. Widać, że najwięcej powstało ich w sektorze przemysłowym i górnictwie.

Rozdział 13

Udział odpadów w poszczególnych sektorach gospodarki [%]

Usługi komunalne

Budownictwo 0.35% Pozostałe

Przetwórstwo

przemysłowe

46.90%

Rys. 13.7. Udział odpadów w poszczególnych sektorach gospodarki Źródło: Ochrona środowiska 2006, rozdział VI Odpady, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2006.

Spośród powstałych odpadów część z nich poddano procesom odzysku. Rys. 13.8 przedstawia procentowo wielkość udziału tych odpadów w odzysku (przemysł przetwórczy).

Rys. 13.8. Udział odzysku z odpadów w 2005 roku

Źródło: Ochrona środowiska 2006, rozdział VI Odpady, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2006.

Ilość odpadów znajdująca się na polskich wysypiskach śmieci powstała przez nieracjonalne zarządzanie odpadami i prowadzenie polityki nie zwracającej uwagi na konsekwencje niekorzystnego wpływu odpadów na środowisko naturalne. Główne przyczyny powstania takiej ilości odpadów to:

•    nieracjonalna gospodarka zasobami surowcowymi i materiałowymi,

•    niski stopień wykorzystania technologii małoodpadowych i bezodpadowych,

« zbyt wysokie koszty recyklingu, co powodowało, że powstające odpady nie były powtórnie przetwarzane.

Gdyby nie zmiana polskiego prawa, groziłaby nam klęska ekologiczna. Ustawy wprowadzone w 2001 roku dostosowane były do wymogów Unii Europejskiej, dzięki czemu dzisiaj możemy śmiało powiedzieć, że nawyk do segregacji odpadów jest na pewno większy niż jeszcze dekadę temu, niemniej daleko nam do unijnych sąsiadów. Odpady odzyskiwane i powtórnie przetwarzane z roku na rok zwiększają swoją wartość, a to oznacza, że w Polsce uczymy się ekologicznego podejścia zmierzającego do recyklingu i odzyskiwania surowców (zarówno materialnych i niematerialnych).

13.6. Przepisy Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami

W 1994 roku ogłoszono dyrektywę (94/62/EC) regulującą kwestię opakowań i odpadów opakowaniowych. Celem jej powstania było uporządkowanie ram prawno-organizacyjnych państw członkowskich, realizujących politykę ekologiczną w zakresie opakowań. Dokument dotyczy wszystkich rodzajów opakowań oraz zużytych opakowań i obowiązuje wszystkie szczeble produkcji i handlu (przemysł, handel, rzemiosło, usługi, gospodarstwa domowe i inne). Dyrektywa formułuje hierarchię celów w gospodarce. Na pierwszy plan wysunięta została konieczność prewencji, czyli zapobiegania powstawaniu odpadów bezpośrednio u producenta materiału opakowaniowego, gotowego opakowania, pakowanego produktu. Kolejnym zadaniem w gospodarce opakowaniami i odpadami jest promowanie opakowań zwrotnych (butelki, kartony zbiorcze, palety, paleto-pojemniki). Należy przestrzegać zasady wprowadzania na rynek opakowań wielokrotnego użycia, przy jednoczesnym założeniu, że jest to ekonomicznie uzasadnione i korzystne dla konsumenta. Kolejne istotne cele to:

•    odzyskiwanie surowców lub energii z odpadów opakowaniowych oraz wtórne przetwa-rzanie odzyskanych materiałów (recykling),

•    przeciwdziałanie powstawaniu odpadów,

•    nałożenie wymagań stawianych opakowaniom, j» systemy zwrotnośd i systemów odzysku,

•    znakowanie i system identyfikacji materiałów, f określanie zawartości metali ciężkich,

p system informacji.

W dyrektywie zostały też określone wymagania jakie powinny spełniać opakowania. Wymagania te dotyczą następujących obszarów:

•    wymagania związane z produkcją i składem surowcowym opakowań,

•    wymagania dla opakowań wielokrotnego użytku,

•    wymagania związane z przydatnością opakowań do odzysku.