W tttowwrzc nrswtlmwtui jąwflyk* s»ę tr*y aauadnic^e nmkcje chamką I Tyjące ta^ńa&Bńfiwo, §| 9f£
a' hmkąta iftpcwmienui podmioiowi fey&i, cfyłi pircncmpaty joga trwaniu, I :h.; iunkcja mpewmani* mu jirstorwonio, c' ftmkcia aapcwnmma p/cwnbł,
B&aasĄv 3&|ącv patimuu iip?. di? secn, Aeby oashwot Ąpaje i Japewnk I notac rwana mm - v mutrę mna&wc«ci - jprmtfihćyz ułk dftugo, jjak Wjjou I
maśłwec ihnwiro iihw* - Iksżih gnftnnflt '.siara się zaffmmtr mtfruB fyn na <okw- I tihjrwm aśfe nAatr ^nitaimige rrasraircifliir •wysifci. mmuttto swr*- I
,iapi',7iwnw^uj./pipKmłw-Cfeate^)iń|jcto>tna>&sft^ ■i&wjrayćtaftSe wanroftzudistę- 1 jfca iiasśmn E^śtmnc. (tnfcrowłiiL, mna sproritecsitB)) EmnSr jaaptffcaiiłir jswcjis 1 tpnEaoby. uaogair gjkftatnmr ssak1 <msz nsstiiaawar IntKneFy - snc tęłto? -jo h tte-1 naer| śk atftóer ^ąM*s& tumT \\ w jpftutp pra^sdraffiriu Ten spnraffiftp m^Skniffi © te I
^iwTiwiwrong głfarafljto^mjtrjpfeirik płsifarinira rnqw:*zq; m^winnjre;- Kszurriniiap I zasa%' scaiBgiGznKaB rnwaftmih ii d&idhrm£ oraz stKTRąący jie w prafayar zajyew- I mama teggieczaigtwaE ‘bofeik ii ftotejny rm pakofimiÓTni-
WirihfcroTmff już. ptaifaeśramsi. z© potearity nr podmiot! m aże reałfaswac I Kiw rciaciach ar swoim oimczemem^ czy® z różnymi! radizajanri ścotfowisfe. * gmzj- I i| fljdmczy m. spotoznym,. tedimcznym,. informacyjnym. Żaden podmiot nor dys-1 pnnuje jednaki wszy;afeimi> rodaajann: zasobów potrzebnych ma db życia, Clio*- I ciąż wiele podmiotów stara stip gtonadzić w afereśtonym miejsca podstawowe. ] | uiethęitnc im rodaje zasobów,- to jednak- nigdy mir jest tak, że posiadają one I ■ wszystkie rodzaje zasobów. Poza tym warto pamiętać, że nawet największe ro I m dzajt zasobów kiedyś kończą się. wyczerpują lub zużywają w jakimi miejscu I HPj czasie Trzeba więc wtedy ich poszukiwać i zapewnić sobie do nieb dostęp I Czyni się to różnymi sposobami. Czasami wykorzystywane są do tego celu I również siły militarne, szczególnie wtedy, kiedy chodzi o zasoby załrezane do I strategicznych. W XX f wieku lista takich zasobów może się wydłużać. Mogą I być do nich zaliczane takie rodzaje zasobów, które wcześniej uważane były ja* I ko ogólnie dostępne, jak np. woda.
W zasadzie większość zasobów jest ograniczona i posiada swojego wła- I ściciela. Najbardziej cenione są te rodzaje zasobów, które: a/występują w małej I ilości, b/mają szczególne właściwości lub d długo zachowują swoją trwałość I Przykładem tego może być złoto, diamenty, itp. Jednak i one po pewnym czasie I zużywają się. Warto o tym pamiętać w sytuacji, kiedy rzadko który z podmio* I tów dysponuje wystarczającą ilością wszystkich zasobów, żeby był samowy* I starczalny. Jest to najbardziej odczuwalne w sytuacjach trudnych, kryzysowych. I Dlatego też wiele podmiotów stara się mieć do dyspozycji większą ilość zaso* I bów niż jest im to aktualnie potrzebne. Mówimy wtedy o nadmiarowości służą* I cej nie tylko subiektywnemu poczuciu bezpieczeństwa, ale także sprzyjąjącej I podejmowaniu ryzyka, jako istotnego czynnika rozwoju. Bez rozwoju zaś trud* I no myśleć o bezpieczeństwie w dłuższym wymiarze czasu. Dla przykładu * I
prawie każdy r£*jyą|dny człowiek stara sic mtol jakąś sumę |wa>iybgi m jym cjansją gfsdżinę, Także żołnierze zabieraj tui akrję wipoej amunicji, mt maxt wvd*wać si? to konieczne, Zaś policjanci Chcą umai taamadttań*, szybsze m? nrjcsiępe^, :u CTnażac\ dbąją <js to, żaby mic zbrakło hn wciay nieahędncrj de pr sKmtfl rwOTttiurhiBfiO fwwlarm.
I^CTipcic a sppntB&D nndimarowoKr.i mę- sgcczzgtfiłTitr wymusne tik-
rolko wy irudnyatk łnya^scwwtftu afe ttakżr w nnK januanianh manuał-
nudh. ftA jyiG? łł-HpomTuima. spnz^jj® to podgimowanuj ay^Jka a śtEfej, T:>"wii(rvw; ak© warunku jhe^iflcaansrwa w dłucsrjnn gnzsrfisfattr izaau Xajpnnsficayor hctA&u&jri .niidmmrowoicńjiefc (fbaftesir wilrilu fudkii o -wciUi iknuiwąir pjwzhniit-r>c£ms. nor BySko z rnraślłB o ktsui&Bue z^criią, aife nz&żżr wadząc <n Mim. 2ie w mutfe^dk. Bsyzy woawwdfe samaogjazfti nrażir to dtecydirowar © Jbwr alb© me byćfr iamegp) pa&nuans
W XXX wuekm w społeczeństwach) i nrhnm acyj nycfr 5 ffli:ieczEnyr.vach wiedzy^ najbardziej cenionym rndzajenr zasobów jest infamnagm wiedza i kai-turz, w tym Mkftg kultura bezpieczcńscw^- Stwierdzenie to rmr dotyczy IŁ epik© fiuzfc zarządzania £ reagowania kryzysowego, ale tnkźer każdego obywatela. Warto zauważyć, że w przeciwieństwie do mnych rodzajów zasobów trzy wyżej wymienione (informacja, wiedza t kultura:) charakteryzują s% specyficznymi cechami Chodzi o to, że wraz z ich użytkowaniem nie tylko ich nie obywa, a wręcz przeciwnie - w trakcie robienia z nich użytku przybywa ich. Dlatego też coraz częściej mówi się o społeczeństwach informacyjnych i społeczeństwach wiedzy, a w nich o gospodarce opartej na mformacji i wiedzy237, afe także o służbach zarządzania i reagowania kryzysowego charakterystycznych dla cywilizacji informacyjnej i cywilizacji wiedzy233.
5. Modele bezpieczeństwa
W dotychczasowych rozważaniach starano się przybliżyć podstawowe pojęcia opisujące zjawisko bezpieczeństwa oraz relacje między tymi pojęciami. Pozwalało to ukazać fenomen bezpieczeństwa jako proces, który w pewnym uproszczeniu opisano w podrozdziałach If. 1- 4. W niniejszym podrozdziale dokonamy próby syntezy tych rozważań, a jej efekty przedstawimy w postaci modeli bezpieczeństwa. Będą to: a/ model podmiotowy, b/ model podmiotowo--przedmiotowy i c/ holistyczny model bezpieczeństwa234. 2 1
obronności, AON, Warszawa 1997; Kultura bezpieczeństwa..., op.cit
14S
112 Patrz: L, Znchcr (red.), Społeczeństwo informacyjne. Warszawa 1999; Kukliński A. (red.), Gospodarka oparta na wiedzy, Warszawa 2001.
Sł, A.H, Tofłlcrowie, Wojna I antywojna, Warszawa 1997,
2,4 Patrz szerzej: M, Cicślnrczyk, Psychospołeczne i organizacyjne elementy bezpieczeństwa